SYARIAH P2/ TOPIK 1

Pengertian Usul Fiqh

Ilmu yang membahaskan tentang kaedah-kaedah yang digunakan oleh ulama mujtahid untuk mengeluarkan hukum syarak yang praktikal yang berkaitan dengan perbuatan mukallaf berdasarkan dalil-dalil tafsili

Perbezaan antara usul fiqh dan kaedah fiqh

Usul fiqh:

1. Kaedah untuk menetapkan hukum syarak

2. membahaskan daliil-dalil syarak secara umum

3. Wajib diketahui oleh mujtahid untuk berijtihad

4. Merupakan kaedah/alat yang digunakan untuk mendapatkan hukum syarak

Kaedah fiqh:

1. Hukum berkaitan perbuatan mukallaf

2. Membahskan dalil-dalil syarak secara terperinci

3. Wajib difahami oleh setiap mukallaf

4. Merupakan istinbat hukum selepas pengkajian kaedah usul fiqh

Pendekatan Penyusunan Ilmu Usul Fiqh

• Kaedah ulama mutakallimin

• Kaedah ulama hanafiah

• Kaedah ulama muta’khirin

Kaedah ulama mutakallimin

• Berdasarkan nas-nas atau menetapkan kaedah yang disokong oleh dalil-dalil

• Meninggalkan kaedah yang bertentangan dengan dalil tanpa mengira keselarasan dengan masalah fiqh yang diambil dengan kaedah fiqh yang diambil oleh imam mereka

• Tidak menyatakan dalam kitab usul fiqh mereka tentang masalah yang termasuk dalam kaedah fiqh kecuali untuk penjelasan

• Mengemaskini kaedah-kaedah yang disokong oleh dalil mantiq

• Menyusun semula mana-mana kaedah yang bersesuaian dengan dalil naqli dan aqli

Kaedah Ulama Hanafiah

• Memberi perhatian yang mendalam terhadap masalah-masalah fiqh yang telah sedia ada dalam mazhab hanafi

• Sesetengah kaedah disesuaikan dengan hukum-hukum yang terlibat.

• Andainya sesetengah masalah fiqh tidak tbersesuaian dengan kaedah fiqh, kaedah fiqh tersebut akan diubahsuai hingga selaras dengan masalah fiqh yang dianggap terlibat

Kaedah Ulama Muta’khirin

• Menggabungkan cara penyusunan yang dilakukan oleh ulama’ Al-Kalam dan As-Syafie dengan Ulama Hanafiah, iaitu dengan menetapkan kaedah usul dan membawa dalil serta dicantumkan kaeda-kaedah usul dan disesuaikan dengan masalah fiqh atau dikaitkan dengan masalah fiqh tersebut

Faedah Mempelajari Ilmu Usul Fiqh

• Mengetahui cara ulama mujtahid mengistinbatkan hukum syarak

• Mengetahui cara ulama menetapkan hukum, serta kaedah istinbat berdasarkan dalil-dalil

• Mengeluarkan hukum baru, yang sentiasa berubah mengikut perkembangan zaman dan keperluan masyarakat

• Mengetahui asas-asas bagi hukum syarak dan hikmat-hikmatnya

• Dapat membandingkan mazhab-mazhab lain mengenai masalah fiqh serta dapat mencari pendapat yang lebih kukuh dan rajih

Faktor As-Syafie menyusun dan membukukan Usul Fiqh

• Muncul banyak aliran pengajian usul fiqh, yang menyebabkan berlaku perselisihan dalam kaedah istinbat dan kaedah ijtihad

• Penguasaan bahasa arab yang lemah kerana percampuran dengan orang bukan Arab

• Peluasan kuasa Wilayah Islam

• Menjadi rujukan dan panduan kepada ulama’ seterusnya.