H17 - Verwachtingen, Output en Beleid

IS-LM model met verwachtingen

Uitbreiding van standaard IS-LM model waarbij verwachtingen over toekomstige output, belastingen en rente invloed hebben op huidige beslissingen; IS-curve wordt steiler door verwachtingseffecten

Expansief monetair beleid met verwachtingen

Lagere rente → hogere huidige output + verwachting van hogere toekomstige output → groter totaal effect op output dan zonder verwachtingen; steiler IS-curve vermindert effectiviteit

Expansief fiscaal beleid met verwachtingen

Hogere overheidsuitgaven → hogere huidige output + verwachting van hogere toekomstige belastingen → lager consumptie-effect; netto effect op output kleiner dan zonder verwachtingen

Tijdinconsistentie

Optimaal beleid aangekondigd voor de toekomst is niet langer optimaal wanneer die toekomst arriveert; beleidsmakers hebben prikkel om af te wijken van eerder aangekondigde beleid

Beleidsgeloofwaardigheid

Mate waarin economische agenten geloven dat beleidsmakers hun aangekondigde beleid daadwerkelijk zullen uitvoeren; cruciaal voor effectiviteit van beleid via verwachtingskanaal

Budgettaire restrictie overheid

Overheid moet uitgaven financieren via belastingen of leningen; hogere huidige uitgaven vereisen hogere toekomstige belastingen om schuld af te lossen; beïnvloedt verwachtingen van consumenten

Ricardian equivalence

Theorie dat timing van belastingen irrelevant is voor consumptie; consumenten anticiperen toekomstige belastingen bij huidige belastingverlaging en sparen extra; fiscaal beleid ineffectief

Lucas kritiek

Econometrische modellen gebaseerd op historische data falen wanneer beleid verandert omdat economische agenten hun gedrag aanpassen aan nieuw beleid; verwachtingen zijn niet constant

Beleidsregels vs. discretie

Regels: vast beleidspad onafhankelijk van omstandigheden → voorkomt tijdinconsistentie, verhoogt geloofwaardigheid. Discretie: flexibel beleid per situatie → kan beter reageren maar minder geloofwaardig

Inflatieverwachtingen

Verwachtingen over toekomstige prijsstijgingen beïnvloeden loonenonderhandelingen en prijszetting vandaag; centrale bank moet verwachtingen managen voor effectief anti-inflatiebeleid

Nominale vs. reële rente

Nominale rente = reële rente + verwachte inflatie; beïnvloedt investeringsbeslissingen via reële rente, niet nominale; centrale bank controleert nominale rente maar relevant is reële rente

Verwachte toekomstige output

Hogere verwachte toekomstige output → hogere verwachte inkomens → hogere huidige consumptie en investeringen; versterkingseffect op impact van huidig beleid via verwachtingskanaal

Rentetermijnstructuur

Relatie tussen korte en lange rente; lange rente afgeleid van verwachte toekomstige korte rentes; centrale bank beïnvloedt lange rente via verwachtingen over toekomstig monetair beleid

Beleidsaankondigingen

Aankondiging van toekomstig beleid beïnvloedt verwachtingen en huidige economische beslissingen; forward guidance door centrale bank stuurt verwachtingen; geloofwaardigheid cruciaal voor effectiviteit