Schema

1. Paternalisme

= baas zijn, geen autonomie

• Denk aan arts en zijn ego

• De arts maakt beslissingen voor patiënt, zonder dat de patiënt inspraak heeft

• De VPK moet zorgzaam en volgend zijn

  • VB: Florence Nightingale (arts bepaalde alles zonder inspraak patiënt en als VPK moet je volgend en zorgzaam zijn)

• Deugdenethiek: karakter en ontwikkelen van deugden staat centraal:

  • VPK moet een aantal deugden bezitten:

    • Eerlijkheid

    • Zorgzaam

2. Autonomie

= tegenreactie in 1960, tegen paternalisme

• Men eiste meer autonomie op:

• Dit was de start van principe-ethiek:

  • Autonomie

  • Rechtvaardigheid

  • Niet schaden

  • Weldoen

• Principe-ethiek kijkt naar handelingen

• Negatieve vrijheid:

  • inhoud van beslissing is niet belangrijk, maar het feit dat je deze zelf hebt genomen

  • TENZIJ je schade brengt aan de derde

3. Fenomenologie

= in verbinding gaan (we missen iets in ethiek: betrokkenheid)

• Positieve vrijheid:

  • Rangorde zorgt voor verbondenheid

  • We maken een rangorde bij onszelf

  • Wat staat er op 1?

4. Zorgethiek

= in relatie gaan met de patiënt

• Hier is relatie van belang

• Autonomie in verbondenheid: situering van de parel

• Werken in 4 stappen:

  • Oog hebben voor

  • Ervoor zorgen dat

  • Zorgen

  • Wederkerigheid

5. Ethisch appel

= reflecteren, model van verantwoordelijkheid

• 3 niveau’s waaruit ethisch appel tot ons wordt gericht:

  • T.o.v. jezelf (micro):

    • Leven is dynamisch proces tussen menswording of zelfwording, waardoor er vragen worden gesteld

    • VB: heb ik de juiste keuze gemaakt?

  • T.o.v. andere (meso):

    • Vragen aan familie, patiënt, …

    • VB: wat zou de familie denken?

  • T.o.v. de afwezigere derde, maatschappij (macro):

    • Aspect van wederkerigheid is sterk aanwezig

    • VB: hoe staat de maatschappij erover?

6. Niveau’s van zorg

• Minimale zorg:

  • Technisch alles juist behandelen, maar geen communicatie

• Professionele zorg:

  • Technisch alles juist behandelen

  • Communicatie is aanwezig, maar enkel met inzicht op de handeling

• Skilled companionship:

  • Techniek en communicatie op hoog niveau

  • Situeert de parel (VPK werkt technisch heel goed en is empathisch aangelegd)

  • Reflecteren, in verbinding gaan

7. Niveau’s van Kohlberg

• Pré-conventioneel niveau:

  • Handelen uit angst voor straf of krijgen van beloning

  • Doet zich bij kinderen voor

• Conventioneel niveau:

  • Handelen uit je eigen normen en waarden

  • VB: op tijd komen

• Post-conventioneel niveau:

  • Afstand nemen van de casus en dit bekijken op een kritische manier

  • Parels gaan hier tegen de stroom in

  • Ethisch hoogst niveau

8. Wat is welzijn?

= als we op verschillende vlakken in evenwicht zijn:

• Streven naar een relationeel, persoonlijk, spiritueel, moreel, sociaal & lichamelijk welzijn waarbij zinvolle zorgverlening centraal staat

• Wat is menselijk welzijn kunnen we krijgen door:

• Contrastervaring:

  • Menswaardig vs. mensonwaardig

  • Zet aan tot gedragsverandering om welzijn te bevorderen

• Negatieve contrastervaring:

  • Een ervaring van het contrast tussen wat iemand intuïtief als goede zorg beschouwd en de concrete realiteit

• Conroverse-ervaring (pos):

  • In dialoog gaan

  • Door de confrontatie van meningen en opvattingen kan een deel van de waarheid naar voor gebracht worden