Literatuurgeschiedenis "renaissance"

begrippen van renaissance

renaissance

wedergeboorte van de klassieke Oudheid, startte in Italië rond de veertiende eeuw

oorzaken minder invloed van de kerk

→ individualisme

→ mensen gingen zelf de bijbel bestuderen

→ kerk werd minder geloofwaardig

Humanisme

* geestelijke vrijheid - onafhankelijkheid van de kerk
* ontwikkeling en vorming van de mens
* belang van het individu (mens centraal)

Antropocentrisch wereldbeeld

de mens en aarde zijn even belangrijk als god en het hiernamaals

Individualisme

de mens had een eigen individuele persoonlijkheid die veel kon bereiken door verstand ene wilskracht

Gevolgen van humanisme en individualisme

* theocentrisch naar antropocentrisch
* erkenning voor werk
* werk signeren
* beslissingen zelf nemen

Homo universalis

hoogste ideaal, de mens die op alle gebieden van de menselijke cultuur uitblonk

Empirisme

zelf willen uitvinden hoe de wereld in elkaar zit

verspreiding ideeën

veel geleerden reisden rond en door de uitvinding van de boekdrukkunst konden verhalen snel verspreid worden

elementen literatuur

\- translatio, vertalen

\- imitatio, navolgen (nadoen)

\- aemulatio, overtreffen

retorica

de regels voor het schrijven van boeken/gedichten

epigram / puntdicht

kort gedicht van meestal twee of vier regels met een geestige inhoud en een verrassend slot

lofdicht

gedicht waarin een persoon met prijzende woorden wordt toegesproken

embleem

\- pictura, een plaatje

\- motto, een kort stuk tekst

\- subscriptio, een verdere uitleg

ontstaan emblematiek

de Italiaan Andrea Alciato schreef epigrammen, de uitgever had bij elk een plaatje toegevoegd

liefdes embleem

allerlei aspecten van de liefde, vooral cupido

religieus embleem

de zinloosheid van het menselijke gedrag en de vergankelijkheid van wereldse zaken, vooral een laatste woord aan god

realistisch embleem

ookwel Nederlandse emblematiek, voorwerpen of handelingen uit de realiteit

sonnet

een gedicht van veertien regels, bestaande uit twee katrijnen en terzinen. Na de achtste regel vindt een wending / tegenstelling plaats

petrarkisme

* een aanbedende wordt voorgesteld als koel en afstandelijk
* de minnaar is gevangen in tegenstrijdige gevoelens

antipetrarkisme

* spottende nabootsing van aanbedende met negatieve eigenschappen
* realistische beschrijvingen van de menselijke kant van de liefde

komedie / blijspel

een toneelstuk waarin het leven op geestige wijze onder de loep wordt genomen

karakterblijspel

karaktereigenschappen worden bespot

intrigeblijspel

nadruk ligt op gebeurtenissen

allegorische figuren

personen die worden voorgesteld als abstracte begrippen

tragedie

een toneelstuk waarbij de mens ten onder gaat van hogere machten

\- drie eenheden : tijd, eenheid en plaats

\- vijf bedrijven

\- eind vijfde bedrijf treed een goddelijk figuur op