Divan Edebiyatı 172

Divan Edebiyatının diğer adları -

Yüksek zümre edebiyatı , Havas edebiyatı , Klasik Türk edebiyatı

Divan edebiyatı adını nereden almış -

Şairlerin şiirlerini "Divan" denilen yazma kitaplarda toplamalarından dolayı bu adı almış

Divan edebiyatı başlangıç- bitiş -

11.yy dan 19.yy a kadar devam etmiş

Divan edebiyatı genel özellikleri -

-Dil süslü ve ağır -tüm şairler mazmun kullanır -şiirlerde konu bütünlüğü aranmaz -her beyit ayrı bir konuyu işler -şiirlere başlık konmaz -aruz ölçüsü ve tam/zengin kafiye ​

mazmun -

şiirlerde geçen, her şair tarafından ortak olaran kullanılan kalıplaşmış ve nükteli sözler (selvi boylum)

Divan edebiyatı nazım biçimleri nelerdir? -

Gazel , kaside , rubai , tuyuğ, şarkı

Hoca Dehhani 13.yy -

Anadoluda divan şiirinin ilk ismidir. Selçuklu şehnamesi ünlü eseri.

Mevlana Celaleddin Rumi 13.yy -

Tasavvuf edebiyatının en büyük ismi. -Mecalisi Seba, Divanı Kebir, Mesnevi , Fihi Mafih , Mektubat

Ahmet Fakih 13.yy -

Çarhname

Şeyyad Hamza 13.yy -

Yusuf ve Zeliha mesnevisi

Sultan Veled 13.yy -

Rebabname ve ibtidaname mesnevileri , Mevlana'nın oğludur

Gülşehri 14.yy -

Mantıku't Tayr ve Felekname

Aşık Paşa 14.yy -

Garipname/Fakrname

Ahmedi 14.yy -

İskendername , Cemşid ü Hurşid mesnevileri

Kadı Burhanettin 14.yy -

Tuyuğları ile tanınmış divan edebiyatı şairi

Seyyit Nesimi 14.yy -

tuyuğlarıyla tanınan divan şairi

Şeyhi 14.yy -

Harname (ilk yergi eserimiz ,didaktik mesnevi) , Hüsrev ü Şirin

Ahmet Paşa 15.yy -

Kerem Kasidesi , Fatih Sultan Mehmet e idamdan kurtulmak için yazdığı eseridir

Necati 15.yy -

Deyim ve atasözlerini kullanarak divan şiirine renk katmış

Süleyman Çelebi 15.yy -

Vesiletün Necat , en ünlü tasavvufi mesnevisidir, peygamberimizin hayatını anlatır

Ali Şir Nevai 15.yy -

Muhakemetül Lügateyn , Mecalisün Nefais, ilh hamse şairidir

Hamse -

beş mesnevi , hamse sahibi de 5 mesnevisi olan kişi

İlk hamse sahibi kişi -

Ali şir nevai

Fuzuli 16.yy -

Şikayetname , Leyla ve mecnun, Bengü Bade, Heft Cem , Hadikatüs Süeda (kerbela faciasını anlattığı eseri)

Baki 16.yy -

Kanuni Mersiyesi

Divan edebiyatının kurucusu -

Hoca Dehhani

Divan edebiyatının en büyük şairi , Sultanüş Şüara ( şairler sultanı) lakaplı kişi -

Baki 16.yy

Bağdatlı Ruhi 16.yy -

Terkib-i Bent manzumesi en ünlü eseri

Taşlıcalı Yahya 16.yy -

Şehzade Mustafa Mersiyesi ile ünlenmiş , Yusufu Zeliha , Şah ü Geda , Gencine i Raz , hamse sahibidir

Hayali 16.yy -

Baki ünlenene kadar olan dönemde en ünlü divan şairiydi

Zati 16.yy -

Şem ü Pervane , Ferhadname, Siyeri Nebi

Sehi Bey 16.yy -

Heşt Behişt (ilk şairler tezkeresi)

Nef'i 17.yy -

Siham-ı Kaza ünlü eseri , çok ünlü bir hicivciydi, bir paşayı hiciv edince idam edildi

Hiciv alanının en usta şairi -

Nefi 17.yy

Nabi 17.yy -

Hayriye (oğluna yazdığı nasihatname) , Hayrabad , Surname( şehzadelerin sünnet düğününü anlatan mesnevi) , Tuhfetül Haremeyn

Naili 17.yy -

divan şairi

Nedim 18.yy -

lale devri şairidir, tasavvuftan uzak bir hayat sürmüş, yerel özelliklerin temsil edildiği mahallileşme akımının en önemli temsilcisidir

Mahallileşme akımının en önemli temsilcisi -

Nedim

Şeyh galip 18.yy -

Hüsnü Aşk

Keçecizade İzzet Molla 19.yy -

Mihneti Keşan , Gülşeni Aşk

Sünbülzade Vehbi 18.yy -

Lütfiyye eseri en ünlü eseridir

Enderunlu Vasıf 19.yy -

şarkı türünde en çok eser veren divan şairi

divan edebiyatında Noktalama işareti Kullanılır mı ? -

hayır

Divan nesrinin (düzyazı) genel özellikleri -

-Arap ve İran edebiyatlarının etkisinde -cümleler uzun, paragraf düzeni yok -cümlelere yerleştirilen secilerle (uyaklı sözlerle) şiire benzetilir. -dini ahlaki konular ağırlıklı

​

Divan nesrinin Bölümleri nelerdir? -

-Sade (yalın) nesir -orta nesir -sanatlı (süslü) nesir

sade (yalın) nesir -

halka hitap için yazılmış , dili ağır olmayan nesirdir. Anlaşılması güç smz sanatları yapılmaz . Masallar , efsaneler , menkıbeler, destanlar

orta nesir -

yer yer süslü nesirin özelliklerini taşımakla beraber anlaşılır bir dilde anlatan nesirdir. Özellikle tarih , gezi , coğrafya ve din kitapları bu dille yazılmıştır.

sanatlı (süslü) nesir -

mecazlar ve söz sanatlarıyla süslenmiş secili nesirdir.

seci -

uyaklı söz

Tezkire -

Biyografinin divan edebiyatındaki karşılığı

İlk tezkire örneği -

Ali şir nevai- Mecalisün nefais

Anadolu'daki en önemli tezkire örneği -

Sehi Bey- Heşt behişt

Siyer -

Hz. Muhammet'in hayatının anlatıldığı eser

Türk edebiyatındaki ilk siyer -

Erzueumlu Darir- Siretün Nebi

Hilye -

peygamberimizin huylarını, güzel ahlakını anlatan levhalar

Türk edebiyatındaki Mektup örneği -

Fuzuli - şikayetname

Sefaretname -

elçilerin gezi yazısı

Seyahatname -

gezi yazısı

Surname -

şehzadelerin sünnet düğünleri ve kadın sultanların düğün törenleriyle ilgili yazılan yazılardır

Şehrengiz -

bir şehrin güzelliklerinin anlatıldığı eserlerdir

Gazavatname -

Din uğruna yapılan savaşların anlatıldığı eserlerdir.

Habname -

Görülen bir rüya anlatılıyormuş gibi bir olay ya da kişi hakkında görüşlerin söylenmesidir. habnameler eleştiri ve yergi içerir

Sinan Paşa 15.yy -

süslü nesirin ilk ustası , Tazarruname, Marifname, Tezkiretül Evliya

Mercimek Ahmet 15.yy -

Kabusname

Aşık Paşazade 15.yy -

Tevarihi Ali Osmani (Osmanlı tarihi)

Sehi Bey 16.yy -

Heşt Behişt

Seydi Ali Reis 16.yy -

Miratül memalik

Babür Şah 16.yy -

Babürname

Piri Reis 16.yy -

Kitabı Bahriye

Evliya Çelebi (17. yy) -

Seyahatname

Katip Çelebi 17.yy -

Keşfüz Zünun, Cihannüma, Takvimüt Tevarih, Fezleke , Mizanül hak , Düsturul Amel

Nergisi 17.yy -

Nihalistan

Veysi 17.yy -

Habname

Naima 17.yy -

Naima Tarihi

Yirmisekiz Mehmet Çelebi 18.yy -

Sefaretname

Türki Basit akımı -

15 ve 16.yy da divan şiiri içinde dilde Türkçecilik, mazmunlar yerine halk dilindeki mecazları , deyimleri , atasözlerini kullanmaya çalıştılar

Sebki hindi akımı -

hint üslubu demektir. açık ve düz söyleyiş yerine mecazlarla yüklü , kapalı ve güç bir dil kullanmak

Mahallileşme akımı -

biçimde yerlilik, dilde söyleyişte yabancı sözcüklerden kaçınmak, Türkçeye yönelmek

Sebki Hindi akımının en önemli temsilcisi -

Şeyh Galip

Mahallileşme akımının en önemli temsilcisi -

Nedim

Divan düzyasısına ne denir -

inşa

divan edebiyatında nesirle (düzyazıyla) uğraşan kişilere ne denir -

münşi

Edebiyatımızdaki ilk rapor örneği -

Koçi Bey Risalesi

divan şiirinde araplardan gelen nazım Biçimleri -

1-Gazel 2-Kaside 3- Kıta 4-musammat

divan şiirinde farslardan gelen nazım biçimleri -

1-mesnevi 2-rubai

divan şiirinde türklerin kattığı nazım biçimleri -

1-tuyuğ 2-şarkı

Filan şiiri nazım biçimleri mısraların dizilişi yönünden kaça ayrılır -

1-beyitlerle kurulan 2-dörtlüklerle kurulan 3-bentlerle kurulan

Gazel -

Divan edebiyatında en çok kullanılan nazım biçimidir. 5-15 beyit arasında yazılır. Aşk , şarap , edebiyat konularıyla yazılır , halk edebiyatındaki koşmaya benzer .

Matla nedir? -

İlk beyit

Makta nedir? -

son beyit

beytül gazel -

Gazelin en güzel beyiti

tac beyit -

şairin mahlasının yer aldığı son beyite tac beyit denir

Yek ahenk gazel -

Beyitleri arasında konu bütünlüğü olan gazeller

rindane gazel -

içkiyi , içki zevkini, hayata karşı ilgisizliği işleyen gazeller,

rindane gazelin temsilcisi -

baki

Şuhane gazel -

kadını ve aşkın güzelliklerini konu edinen gazel

şuhane gazel temsilcisi -

Nedim

hikemi gazel -

eğitici , öğütler veren gazel

hikemi gazel temsilcisi -

Nabi

Kaside -

Genellikle övgü, bazen de yergi içeren divan edebiyatı nazım biçimi. 33-99 beyit arası yazılır.