KOLOKWIUM JĘZYKOZNAWSTWO 16.11

językoznawstwo ogólne

bada język jako taki, każdy język

językoznawstwo porównawcze (kontrastywne, konfrontatywne)

porównuje przynajmniej dwa języki

językoznawstwo szczegółowe

bada konkretny, wybrany język

językoznawstwo opisowe (deskryptywne)

opisuje język w sposób neutralny

językoznawstwo normatywne

zajmuje się błędami, normami oraz zasadami poprawności językowej

językoznawstwo wewnętrzne

zajmuje się opisywanie składników struktury języka powiązanych ze sobą wewnątrz tej struktury siecią wzajemnych zależności

językoznawstwo zewnętrzne

zajmuje się opisywaniem związków języka z czynnikami pozajęzykowymi

językoznawstwo teoretyczne (opisowe)

opisuje język w neutralny sposób

językoznawstwo stosowane

koncentracja na praktycznym zastosowaniu języka, występuje w glottodydaktyce oraz w translatoryce

językoznawstwo diachroniczne

zajmuje się procesem zmian zachodzących w języku na przestrzeni wieków, skupia się na pochodzeniu historycznym

językoznawstwo synchroniczne (

zajmuje się badaniem związków między elementami języka współistniejącymi w danym czasie, skupia się na różnych kontekstach występowania danych zagadnień

językoznawstwo generatywne

nauka zmierzająca do wyjaśnienia mechanizmów kompetencji językowych człowieka

językoznawstwo matematyczne

zastosowanie matematyki w badaniach językoznawczych

socjolingwistyka

bada język jako zjawisko społeczne

psycholingwistyka

prowadzi badania z pogranicza języka i psychologii

etnolingwistyka

bada związki między językiem a kulturą

język

system znaków

LANGAGE

ogólnoludzka zdolność mówienia

LANGUE

system znaków dla danego języka (system abstrakcyjny, społeczny, trwały

PAROLE

system jest każdorazowo aktywizowany w akcie mówienia *(*konkretne, jednostkowe, momentalne użycie systemu) UŻYCIE

FONEM

najmniejsza jednostka funkcjonalna systemu językowego pozbawiona własnego znaczenia, ale stanowiąca zespół dystynktywnych cech głoski, które w procesie porozumiewania się pełnią funkcje różnicowania znaczeń i form wyrazowych np. ból

GŁOSKA

najmniejsza, niepodzielna jednostka dźwiękowa

MORFEM

najmniejsza znaczeniowo, niepodzielna część wyrazu, wyznaczająca albo jego znaczenie, albo stosunki gramatyczne, które dany wyraz uwzględnia

ZDANIE

czasownik w formie osobowej lub zespół wyrazów, który zawiera formę osobową  czasownika, wyraża zakończoną myśl i tworzy strukturę zgodną z normami obowiązującymi w gramatyce

FONOLOGIA

zajmuje się badaniem cech dystynktywnych dźwięków mowy ludzkiej

FONETYKA

zajmuje się badaniem dźwięków mowy ludzkiej

MORFOLOGIA

dział gramatyki obejmujący fleksję i słowotwórstwo

SKŁADNIA

nauka o badająca elementy składowe wypowiedzenia

EMBLEMATY

gesty, które mają swoje bezpośrednie werbalne odpowiedniki

ILUSTRATORY

gesty, które zazwyczaj nie mają swojego werbalnego odpowiednika, mogą zwiększać lub zmniejszać ekspresyjność wypowiedzi

REGULATORY

gesty, których zadaniem jest sygnalizowanie rozpoczęcia, czasu trwania oraz zakończenia konwersacji

ADAPTATORY

gesty, które pozwalają przysposobić się jednostce do trudnej dla niej sytuacji

język jako parole

narzędzie do komunikacji, nie tylko głos, ale mowa ciała i język

dwustopniowość znaków językowych (struktury)

podstawowa, uniwersalna cecha każdego języka ludzkiego, określana czasem jako podwójna artykulacja języka.

ZDALOŚĆ (AUTONOMICZNOŚĆ)

czyli zdolność mówienia o zjawiskach nieobecnych, o sprawach odległych w czasie i przestrzeni

BINARNOŚĆ

Zjawisko obserwowane zmysłowo (forma znaku, forma oznaczająca) [treść i forma]

UNIWERSALNOŚĆ

człowiek może mówić o wszystkim, o czym zechce.

SAMOZWROTNOŚĆ

możliwość mówienia o samym języku

NADUŻYWALNOŚĆ

Możliwość przekazywania zarówno prawdziwych jak i fałszywych informacji.

PRZEKAZ KULTUROWY

Człowiek, w odróżnieniu od zwierząt, przyswajają język drogą kulturową

POLISEMICZNOŚĆ

Umiejętność takiego posługiwania się znakami językowymi, aby odnieść je do zjawisk, które nie mają własnej nazwy,

arbitralność

brak naturalnego związku między formą a znaczeniem

konwencjonalność

 trzymanie się zasad konwencji języka

foniczność  

pierwotna forma znaku, dźwiękowa.

dwa główne modele funkcji językowych

Karl Bühler (1934), Roman Jakobson (1960)

EKSPRESYWNA

w stosunku do nadawcy jest to funkcja wyrażania

IMPRESYWNA

w stosunku do odbiorcy

SYMBOLICZNA (PRZEDSTAWIENIOWA)

w stosunku do rzeczywistości

KONTEKST

poznawcza (przedstawieniowa, symboliczna, informacyjna) dominuje, gdy najważniejsza jest treść komunikatu, odesłanie do POZAJĘZYKOWEGO KONTEKSTU.

NADAWCA

ekspresywna, gdy NADAWCA koncentruje się na wyrażeniu swojego stosunku do komunikatu.

ODBIORCA (impresywna, konatywna)

gdy uwaga mówiącego koncentruje się na ODBIORCY. (Czasem funkcja persfazyjna

KONTAKT (fatyczna)

gdy dominująca jest kwestia nawiązania i podtrzymania kontaktu między NADAWCĄ a ODBIORCĄ

METAJĘZYKOWA

KOD (Język jako system), wszelkie teksty o języku

funkcja poetycka

KOMUNIKAT jako taki stoi w centrum.

Funkcja ludyczna

w celu rozbawienia adresata