aiste bia cothrom

home economics

fuinneamh

Faighimid fuinneamh ó bhia

I gcealla an choirp dótar an bia ag úsáid ocsaigín chun an fuinneamh a scaoileadh

Tomhstar i cileacalra/cilajoules

braitheann do riachtanaisí fuinneamh ar…

aois

oiread

stíl beatha

gnéis

ag iompar clainne

aeráid

ráta meitibileacht basach (BMR)

an íosmhéid fuinneamh atá ag teastáil chun an chorp a coimeád ag obair.

m.sh→i do codhladh tá tu fós ag dó fuinneamh

meitibileacht

an ráta ar a bhriseann tú síos bia

cén fáth go bfhuil fuinneamh uainn?

1. gníomhachtaí→spórt

2. ag oibriú na orgáin inmheánach→craoí, scámhóga

3. rialú teocht an corp→37°

4. ag déanamh ceallaí nua

2 saghas obair

oibrí seasmhach → runaí

oibrí gníomhach→ feirmeoirí

how much energy do u need?

girls (9-18)→2,300

boys (12-18)→2,800-3,000

male (sedentary)→2,700

women (sedentary)→2,100

man (active)→3,500

women (active)→2,500

cothromaíocht fuinneamh

iontógáil fuinneamh = usáid fuinneamh =meachan ceart

grúpa feoil & iasc

ceapaire

uibheacha

grúpa arán & gránaigh

croissant

prátaí

rollóg

grúpa deiríochta

íogart

bainne

cáis

grúpa torthaí & glasraí

sú-talún

caineog

oráiste

béile cearnógach

béile ina bfhuil na 4 grúpaí bia

béile cearnógach

béile ina bfhuil na 4 grúpa bia sa bhéile

itheachán sláintiúil

ag ithe an méad ceart dos na cothaigh atá ag teastáil do dhea-shláinte

cabhraíonn an phirimid bhia agus na treorlínte itheachán sláintiúil chun aiste bia cothrom a phleanáil

treorlínte itheachán sláintiúl

1. ith réimse leathan bia as na 4 grúpa

2. ith bogha báistí de torthaí & glasraí

3. ardaigh snáithín

4. ith táirgí íseal i saill

5. bí aireach faoin gcothromaíocht fuinneamh

6. ól go leor uisce

7. úsáid pirimid bhia mar threoir

8. laghdaigh salainn

treorlínte do shláínte & folláine

1. ith aiste bia cothrom

2. faigh go leor codhladh & scíth

3. faigh aclaíocht rialta

4. sláinteachas pearsanta maith

5. seachain alcól, toitíní & drugaí

6. leabhair le duine má tá tú faoi strus