geneesmiddelen inleiding medicinale chemie

Sitagliptin is een selectieve DPP IV inhibitor [1]; DPP IV is een enzym dat GLP1 afbreekt [1]. Door DPP IV te inhiberen is er langer GLP 1 aanwezig, wat leidt tot verhoogde insuline- en glucagonsecretie en een verhoogd aantal en gewicht van bèta-cellen in de pancreas [1]. Het stimuleert verzadiging en glucose-opname in de hersenen [1] en vertraagt de maaglediging, wat leidt tot minder voedselopname [2].

Amfotericine B is een antifungaal geneesmiddel (GM) met een complexe, specifieke structuur dat interageert met de celmembraan [2]. De structuur gaat met de membraan interageren en een tunnel vormen, waardoor ionen uit de cel stromen en de schimmels doodgaan [2]. Het is selectief voor schimmels omdat het beter functioneert bij ergosterol (schimmels) dan bij cholesterol (menselijke cellen) [2].

Zidovudine/Azidothymidine (AZT) zijn dideoxynucleosiden die als anti-HIV GM worden gebruikt [3]. Ze werken op het Reverse Transcriptase (R.T.) van het retrovirus en zijn competitieve inhibitoren [3]. AZT moet eerst omgezet worden in de trifosfaat vorm [3]. Door het ontbreken van een OH-groep op het 3’ uiteinde, stopt AZT ook de ketenverlenging van het DNA [3]. Het is een zeer toxisch product, want het kan 100x meer binden aan R.T. dan aan het humane DNA polymerase [4].

Nevirapine is een NNRTI (non-nucleoside R.T inhibitor) [4]. Deze inhibitoren binden buiten de actieve site en zijn dus niet-competitieve inhibitoren [4]. Tegen dergelijke inhibitoren kan gemakkelijk resistentie ontstaan door mutatie op de allosterische site, en daarom worden ze vaak gebruikt in combinatietherapie [4].

Delaviridine is een NNRTI met hetzelfde werkingsmechanisme als nevirapine [5].

Efavirenz is een NNRTI met hetzelfde werkingsmechanisme als nevirapine [5].

6-mercaptopurine is een feedback inhibitor en een analoog van de purine basen [5]. Het inhibeert het eerste enzym in de purine synthese en hierdoor ook de DNA synthese [5]. Het wordt gebruikt als anti-kanker GM [5].

Saquinavir is een HIV1 protease inhibitor uit de familie aspartaat protease [5]. Het voorkomt dat het grote eiwit dat vanuit mRNA wordt gemaakt, door HIV protease in functionele stukken wordt geknipt [5], en voorkomt zo de verspreiding van het HIV virus [5]. Het knipt preferentieel tussen PHE (p1) en PRO (p’1) [6].

Nelfinavir is een HIV1 protease inhibitor [6].

Ritonavir is een HIV protease inhibitor [6].

Penicilline werkt via affiniteits-labeling als een irreversibele inhibitor [6]. Penicillines inhiberen de crosslinking tussen de peptide stukjes in de peptidoglycaanlaag en zo de synthese van de celwand van bacteriën [6]. Ze mimeren D-ala – D-ala, binden op de actieve site van transpeptidase en zorgen voor acetylatie van de actieve site [6]. Dit zorgt voor een irreversibele uitschakeling van het enzym [6].

Clavulaanzuur zijn mechanisme gebaseerde inhibitoren of zelfmoord inhibitoren [7]. Ze worden gebruikt om resistente bacteriën terug gevoelig te maken voor bepaalde antibiotica door het enzym dat verantwoordelijk is voor de resistentie uit te schakelen [7]. Er worden reactieve groepen gevormd tijdens de reactie met het enzym, wat resulteert in een irreversibele binding met 2 covalente bindingen aan het actief centrum [7].

Acetylcholine is een neurotransmitter die aan het uiteinde van de zenuw wordt vrijgesteld en kort-levend is [8]. Het is verantwoordelijk voor het overdragen van informatie tussen individuele cellen over een kleine afstand [8].

Noradrenaline is een neurotransmitter [8].

Adrenaline is een neurotransmitter [8].

Dopamine is een neurotransmitter [8].

Glycine is een neurotransmitter [8].

Serotonine is een neurotransmitter [9].

Gamma-aminoboterzuur is een neurotransmitter [9].

Glutaminezuur is een neurotransmitter [9].

Salbutamol is een selectieve B2 agonist en wordt gebruikt bij astma [9].

Proflavine is een intercalating agent/GM [9]. Het is gericht tegen bacterieel DNA, maar is toxisch voor systemisch gebruik [9]. Door zijn vlakke structuur kan het ingeschoven worden tussen 2 basenparen met een verstoring van de DNA dubbele helix als gevolg [9]. Het verstoort de replicatie, transcriptie en inhibeert topoisomerase 2 [9].

Dactinomycin is een intercalating agent [10].

Doxorubicin (adriamycin) is een intercalating agent [10].

Mechlorethamine is een alkylating agent è Antitumoraal GM [10]. Het is toxisch en alkyleert ook eiwitten [10]. Het heeft een sterk elektrofiele groep die een covalente binding aangaat met stikstof nr.7 van de guanosine hetrocyclische base in het DNA [10]. Dit verstoort replicatie en transcriptie [10] en kan cross linking veroorzaken (intrastrand en interstrand) [10].

Acyclovir is een antiviraal GM dat actief is tegen polymerase [11].

Puromycin geeft onderbreking van de translatie [11]. Het wordt ingebouwd in de groeiende keten, maar omdat er nu een amide aanwezig is in plaats van een ester verbinding, kan de keten niet verlengd worden [11].

Aspirine

Morfine heeft 5 ringen en is een complex met functionele groepen; de fenolgroep bovenaan en het tertiaire N zijn belangrijk voor de functie [11].

Metazocine is een morfine analoog [12].

Levorphanol is een morfine analoog [12].

Paracetamol ondergaat oxidatie tot quinone imine, wat zorgt voor hepatoxiciteit [12].