histologia - tkanka łączna

tkanka łączna - budowa

komórki + substancja międzykomórkowa (substancja podstawowa + białkowe włókna)

istota podstawowa - budowa

• glikozaminoglikany GAG

• białka niekolagenowe

• odmienny skład i postać w różnych tkankach

istota podstawowa - funkcje

gromadzi wodę i nadaje sprężystość

glikozaminoglikany GAG - przykłady

• kwas hialuronowy

• siarczany: dermatanu, keratanu, chondroityny A

właściwości glikozaminoglikanów

• tworzą połączenia z białkami

• silnie hydrofilowe

• przy nacisku wyciskana jest z nich woda

• tworzą żele

• agregacja w proteoglikan (GAG + rdzeń białkowy)

białka niekolagenowe w istocie podstawowej

• fibronektyna

• laminina

fibronektyna - funkcje

• łączy się z włóknami kolagenowymi i proteoglikanami

• umożliwia adhezję komórek do elementów tkankowych

laminina - funkcje

kształt krzyży - wiąże komórki z kolagenem

substancja międzykomórkowa - włókna białkowe - typy

kolagenowe, sprężyste (elastyna), retikulinowe

włókna kolagenowe

• odporne na rozrywanie

• ścięgna, kość, chrząstki

synteza kolagenu

• prokolagen

• trimery

• usunięcie białek blokujących agregację przez kolagenazę

• tropokolagen

• włókno kolagenowe

włókna sprężyste

• elastynowe

• podatne na rozciąganie

• postać sieci - liczne rozgałęzienia

• specjalny typ - włókna oksytanalowe odporne na hydrolizę kwasami

• ściany tętnic, płuca, małżowiny uszne

włókna siateczkowe

• retikulinowe/srebrochłonne

• kolagen typu II

• wytwarzane przez fibroblasty

• ułożone w kratownicę/sieć

• zrąb narządów

komórki tkanki łącznej

• fibrocyty

• fibroblasty

• komórki rezydujące (plazmocyty, mastocyty, melanofory, makrofagi, adipocyty)

podział tkanki łącznej

-właściwa - wiotka, zbita, tłuszczowa, siateczkowata, zarodkowa

-oporowa - chrzęstna i kostna

-płynna - krew i limfa

tkanka zarodkowa

• łączna właściwa

• komórki pluripotencjalne

• pozostaje w ciele jako łączna galaretowata

• gwieździste fibroblasty

• wszystkie typy włókien w substancji międzykomórkowej

tkanka wiotka

• łączna właściwa

• najmniej zróżnicowana i najczęściej występująca

• włókna retikulinowe

• odżywia i wypełnia

• przegrody łącznotkankowe + zrąb narządów

tkanka zbita

• łączna właściwa

• liczne włókna kolagenowe - układ regularny lub nieregularny

tkanka łączna właściwa zbita - włókna kolagenowe

układ regularny - odporność na zerwanie (ścięgna/torebki stawowe)

układ nieregularny - umożliwia odkształcenie (opony mózgowe/okostna/ochrzęstna)

tkanka siateczkowata

• łączna właściwa

• retikulocyty +włókna retikulinowe

• zręby narządów limfatycznych i zrąb szpiku kostnego

tkanka tłuszczowa - komórki

adipocyty - duża kropla tłuszczu

tkanka tłuszczowa - funkcje

• rezerwa metaboliczna

• ochrona przed utratą ciepła

• ochrona przed uszkodzeniem mechanicznym

• funkcja sekrecyjna

funkcja sekrecyjna tkanki tłuszczowej

wydzielanie białek:

• rezystyna

• estrogeny

• białka krzepnięcia krwi

• leptyna

• enzymy metabolizmu hormonów steroidowych

• enzymy metabolizmu lipidów

rezystyna - działanie

• blokuje działanie receptora insuliny

• aktywuje enzymy glukoneogenezy

• nasila glikogenolizę

→ dużo glukozy, za dużo glukozy, wątrobowa i mięśniowa odporność na insulinę

tkanka tłuszczowa brunatna

• dużo organelli i małe kropelki tłuszczu

• zdolność do termogenezy

tkanka łączna oporowa - typy

chrzęstna (szklista/sprężysta/włóknista)

kostna (zbita/gąbczasta)

tkanka chrzęstna - charakterystyka

• bez unaczynienia i bez unerwienia

• chondroblasty - chondrocyty - chondroklasty

• istota międzykomórkowa z włóknami kolagenowymi

• komórki tworzą grupy izogeniczne

tkanka chrzęstna szklista

• dużo kolagenu

• szkielet w okresie płodowym

• powierzchnie stawowe

• przymostkowe części żeber

• nos/nagłośnia/oskrzela

tkanka chrzęstna sprężysta

• dużo włókien sprężystych

• nie ulega mineralizacji

• małżowina uszna

• krtań/nagłośnia/małe oskrzela

tkanka chrzęstna włóknista

• dużo pęczków kolagenu

• przyczep ścięgien do kości

• krążki międzykręgowe

• żuchwa

• spojenie łonowe

jakie tkanki ulegają kostnieniu

• chrzęstna (bez sprężystej)

• łączna właściwa

tkanka kostna - charakterystyka

• bogato unerwiona i ukrwiona

• osteoblasty - osteocyty - osteoklasty

• duże zdolności do regeneracji

istota międzykomórkowa tkanki kostnej

• włókna kolagenowe (osseinowe)

• sole mineralne

• tworzy blaszki kostne

tkanka kostna splotowata (grubowłóknista)

• bezładne osteocyty

• nieregularny kolagen

• u ryb, ptaków i ssaków w życiu płodowym

tkanka kostna zbita

• blaszki łukowato zgięte

• trzony kości długich/kości płaskie

• osteony

• kanał Haversa

tkanka kostna gąbczasta

• blaszki owinięte wokół siebie, tworząc beleczki

• nasady kości długich (amortyzacja)

• czerwony szpik kostny