Termen farmacodynamiek

Chemische selectiviteit

geneesmiddel kan enkel op een bepaald doelwit binden door de specifieke configuratie

Biologische specificiteit

geneesmiddel werkt enkel in bepaalde delen van het lichaam omdat het doelwit enkel hier voorkomt

Agonist

molecule die receptor activeert

Antagonist

• molecule die receptor blokkeert

Pro-drug

molecule die in het lichaam nog geactiveerd moet worden

Fysiologische werking

Niet-selectieve werking

Ion trapping

• biotransformatie zorgt voor positieve lading van het geneesmiddel → kan niet meer door het celmembraan

Farmacokinetische selectiviteit

• ASA wordt afgebroken in de lever → zeer lage concentraties in de algemene circulatie, maar in de vena porta wel nog sterk actief (= groot ‘1e passage effect’) ⇒ bloedplaatjes die hier passeren worden irreversibel geïnactiveerd

Farmacodynamische selectiviteit

1 toediening werkt 7 dagen, omdat de bloedplaatjes de novo moeten worden aangemaakt

INR = International Normalised Ratio

hoeveel keer de bloedingstijd is verlengd

Competitief dualisme

2 geneesmiddelen binden op dezelfde receptor, en zullen daardoor mogelijks de totale respons verminderen

Niet-competitieve antagonist

een antagonist die inwerkt op dezelfde pathway als een agonist, maar niet dezelfde receptor

Functioneel of fysiologisch antagonisme

2 stoffen die een tegengesteld fysiologisch effect hebben (bv. stof die de bloeddruk verhoogt vs stof die de bloeddruk verlaagt)

Farmacokinetisch antagonisme

bepaalde stof zorgt voor veel snellere verwijdering van een andere stof waardoor het sneller uit het lichaam verdwijnt

Adaptatie

tachyfylaxie/desensitisatie of tolerantie bij chronisch gebruik van een geneesmiddel

• Tachyfylaxie = plotse en snelle afname van het effect ⇒ drug-free period

bv. medicamenteuze rhinitis

• Tolerantie = geleidelijke afname van het effect ⇒ dosis verhogen

Therapeutische index

het verschil tussen een net effectieve en net niet toxische dosis

Receptor reserve

50% effect bij minder dan 50% bezetting

Partiële agonisten

<50% effect bij 50% bezetting