les 15 en taalredactie woordenschatlijst

onomastiek

naamkunde (overkoepelde taalkundige studie van eigen namen: mensen, plaatsen, dieren, schepen, merken, …)

antroponymie

persoonsnaamkunde (jan de vries)

toponymie

plaatsnaamkunde (steden, dorpen, rivieren, bergen, bossen, regio’s of landen, …)

patroniem

vadersnaam (naam afgeleid uit voornaam van de vader)

metroniem

moedersnaam (naam afgeleid uit voornaam van de moeder,

de migratie

verhuizen of verplaatsen van ene plaats naar andere (vaak mensen of dieren)

de hypothese

voorlopige veronderstelling of uitleg die getest moet worden voor bevestiging

partieel, partiële

deels of onvolledig (oplossing die deels het probleem aanpakt)

de paradox

uitspraak of situatie die op eerste gezicht tegenstrijdig of onmogelijk lijkt, maar toch waar is of voorkomt

het aptoniem

naam die perfect past bij iemands beroep, kenmerk of rol (wouter plantsoen werkt bij de groenvoorziening)

de deadname

naam die persoon gebruikte voor hij of zij gendertransitie onderging en nieuwe naam aannam

genderneutraal

dat iets geen onderscheid maakt tussen man, vrouw of andere genderidentiteiten, geslacht of gender speelt geen rol

de animositeit

sterke vijandigheid, haat of negatieve houding tussen mensen of groepen

expliciet

duidelijk/ openlijk gezegd of aangegeven

geïntoxiceerd

bedwelmd of dronken als gevolg van het gebruik van drugs of alcohol

de gemeenplaats

veelvoorkomende uitspraak of gedachte dat vaak wordt gezegd en daardoor niet meer speciaal of verrassend is, een cliché (oost, west, thuis best)

impliciet

iets dat niet wordt gezegd maar wel wordt bedoelt (het is hier koud” kan betekenen “doe het raam toe”)

pretenderen

doen alsof je iets hebt of kunt, vaak om bepaalde indruk te wekken of te verbergen wat werkelijk gaande is

voetstoots

zonder aarzeling, meestal bij het accepteren van iets (zonder twijfel of garantie aannemen, zoals het is)

deinteresse

gebrek aan interesse of betrokkenheid bij iets

wanorde

chaos, gebrek aan orde of organisatie

decentraliseren

geven van macht of beslissingsrecht van centrale baas aan kleinere groepen of gebieden

immobiel

niet in staat om te bewegen of vastzittend (gebrek aan mobiliteit)

antipathiek

niet sympathiek

het paard van troje binnenhalen

iets doen waardoor je - zonder het te weten - jezelf in de problemen brengt

een sisyfusarbeid

heel hard werken aan iets wat nooit af komt of geen resultaat oplevert (zware, nutteloze arbeid)

een augiasstal reinigen

heel streng de boel weer op orde brengen

de doos van pandora openen

iets doen wat er onschuldig uitziet, maar dat grote problemen of ellende veroorzaakt

de draad van ariadne

hulpmiddel om zich te redden uit iets wat ingewikkeld of verwarrend is

in morpheus armen liggen

slapen

abraham gezien hebben

50 jaar dood zijn

een pyrrusoverwinning

overwinning die zoveel moeite of schade kost, dat het eigenlijk geen echte winst meer is

een achilleshiel

zwakke plek of kwetsbaar punt in iets of iemand

van scylla in charybdis vallen

van ene moeilijke situatie in een nog moeilijkere terechtkomen