Narządy zmysłu

Jakie mamy receptory ?

Eksteroreceptory, proprioreceptory, interoreceptory, telereceptory

Za co odpowiedzialne są eksteroreceptory?

Ból, dotyk, temperatura, ucisk, smak

Co jest odpowiedzialne za ból?

zakończenie nerwów w skórze

Co jest odpowiedzialne za dotyk

• ciałko dotyku ( Meissnera) - brodawki skóry

  • łąkotka dotykowa ( ciałka Merkla) - naskórek i torebka włosaC

Co jest odpowiedzialne za temerature

Ciepło: ciałka zmysłowe ( ciałka Ruffiniego)

Zimno: kolby zmysłowe ( kolby Krausego)

Co jest odpowiedziane za ucisk

ciałko blaszkowe ( ciałko Vatera- Pacinego) - umiejscowione najgłębiej; granca skóry właściwej i tkanki podskórnej

Co jest odpowiedzialne za smak?

kubki smakowe

Za co są odpowiedzialne prioprioreceptory

Odczucie głębokie; Informuje głównie o zmianach zachodzących w narządach ruchu i zmianach położenia ciała

Gdzie znajdują się prioprioreceptory?

• mięśnie

• ścięgna

• powięzi

• torebki stawowe

Za co odpowiadają interoreceptory?

• Ciśnienie krwi w naczyniach

  • Skład chemiczny krwi

Za co odpowiadają telereceptory?

Odpowiadają za wrażenia zewnętrzne na odległość

Co wchodzi w skład telereceptorów?

narząd powonienia, wzroku i przedsionkowo- ślimakowy

Co składa się na narząd wzroku?

gałka oczna, narządy dodatkowe oka, nerw wzrokowy

Jakie jest położenie gałki ocznej

oczodół i leży na ciałku tłuszczowym oczodołu

Co tworzy ściany gałki ocznej

• błona włóknista

• naczyniowa

• wewnętrzna

Co wchodzi w skład błony włóknistej?

• część przednia → rogówka

• część tylna → twardówka

Scharakteryzuj rogówke

• Jest gładką, lśniącą, przezroczystą błoną, przez którą jest widoczna leżąca do tylu od niej tęczówka

• Odżywiana jest w wyniku przenikania płynów ze struktur sąsiednich.

• Powierzchnia przednia, zewnętrzna rogówki pokryta jest wielowarstwowym nabłonkiem przednim, który stanowi warstwę stykającą się ze światem zewnętrznym. Uszkodzony nabłonek przedni regeneruje się z łatwością.

Czy rogówka zawiera naczynia krwionośne

nie

Scharakteryzuj twardówkę

• Na granicy między twardówką i rogówką biegnie okrężny kanał, zwany zatoką żylną twardówki (kanał Schlemma). Przez tę zatokę odpływa z komór gałki ciecz wodnista oka.

• Jest ona zbudowana głównie z pasm włókien tkanki łącznej, przebiegających lekko falisto, co pozwala na jej pewną rozciągliwość.

Co wchodzi w skład błony naczyniowej

naczyniówka, ciałko rzęskowe, tęczówka

Scharakteryzuj naczyniówkę

Stanowi tylną część błony naczyniowej, pokrywającą od zewnątrz część wzrokową siatkówki.

Czy w błonie naczyniowej są naczynia krwionośne

tak

Scharakteryzuj ciało rzęskowe

• Ma kształt pierścienia szerokości 6-7 mm, otaczającego soczewkę

• Wytwarza obwódkę rzęskową, na której są wyrostki rzęskowe, od których odchodzą włókna obwódkowe (podtrzymujące)

• Ciało rzęskowe, jako część błony naczyniówkowej, zawiera liczne naczynia. Służą one nie tylko do odżywiania ciała rzęskowego, ale mają również związek z wytwarzaniem cieczy wodnistej, wypełniającej komory gałki ocznej

Czym jest mięsień rzęskowy oraz jaka jest jego funkcja

• W części zewnętrznej ciała rzęskowego, przylegającej do twardówki, leży mięsień rzęskowy, stanowiący jego najistotniejszą część

• Jest to mięsień akomodacji wzroku, polegającej na dostosowaniu oka do oglądania przedmiotów znajdujących się w różnej odległości

• Skurcz mięśnia rzęskowego zmniejsza wewnętrzny obwód ciała rzęskowego i rozluźnia włókna obwódkowe, wskutek czego zmniejsza się napięcie torebki, a soczewka przybiera kształt bardziej wypukły, silniej załamując promienie świetlne. Oko w tym układzie jest nastawione na przedmioty bliskie, co dzieje się na skutek pracy mięśnia rzęskowego.

• Jeżeli mięsień rzęskowy jest w stanie rozkurczu, to włókna obwódkowe napinają się i rozciągają obwód torebki soczewki. Rozciągnięta torebka spłaszcza soczewkę, która w ten sposób zostaje nastawiona na przedmioty odległe. Ponieważ mięsień rzęskowy jest w stanie rozkurczu, oko nastawione na przedmioty dalekie mniej się męczy

Przedstaw mechanizm działania mięśnia rzęskowego

• Włókna okrężne m. rzęskowego, kurcząc się, zmniejszają wewnętrzny obwód ciała rzęskowego i rozluźniają aparat wieszadłowy soczewki.

• Soczewka wówczas bardziej uwypukla się, umożliwiając dobre widzenie na bliską odległość

Co wchodzi w skład błony wewnętrznej

siatkówka

Scharakteryzuj tęczówkę

• Przednią część błony naczyniowej

• Jest ona widoczna przez rogówkę jako barwny krążek, o średnicy nieco ponad centymetr, mający w środku otwór o zmiennej średnicy, zwany źrenicą

• Tęczówka jest jak gdyby przegrodą między przednią i tylną komorą gałki ocznej

Opisz mięśnie tęczówki

• Włókna mięśniowe, przebiegające promienisto dokoła źrenicy, tworzą m. rozwieracz źrenicy

• Przy samym brzegu źrenicznym leży okrężny m. zwieracz źrenicy

Co wchodzi w skład wewnętrznej błony gałki ocznej

siatkówka ( ZAWIERAJĄCA ELEMENTY ŚWIATŁOCZUŁE)

Na jakie części dzieli się siatkówka?

wzrokowa, rzęskowa i tęczówka

Opisz część wzrokową siatkówki

• Przylega do naczyniówki, światłoczuła

• W odległości około 3,5 mm, bocznie od tarczy nerwu wzrokowego znajduje się plamka (żółta), a w niej dołek środkowy, przez który przechodzi oś wzrokowa

• Zawiera czopki i pręciki

Czym jest tarcza nerwu wzrokowego

• Przyśrodkowo od tylnego bieguna gałki leży na siatkówce okrągłe wzniesienie o średnicy około 1,5 mm, zwane tarczą (brodawką) nerwu wzrokowego. Jest to miejsce, w którym włókna nerwowe, biegnące z siatkówki, tworzą nerw wzrokowy. Siatkówka nie ma tu elementów światłoczułych. Ma to swoje odbicie w polu widzenia w postaci plamki ślepej.

Opisz soczewke

• Powierzchnia przednia, mniej wypukła, przylega do powierzchni tylnej tęczówki i brzegów źrenicy.

• Powierzchnia tylna jest bardziej wypukła i przylega do ciała szklistego

• Soczewka zmienia kształt zależnie od oglądania przedmiotów dalekich czy bliskich, co znajduje wyraz w akomodacji oka.

• Kształt miękkiej plastycznej soczewki zależy od torebki, która ją otacza.

• Soczewka pogrążona w cieczy wodnistej jest utrzymywana w położeniu stałym przez obwódkę rzęskowa

Opisz ciałko szkliste

• Zajmuje 4/5 wnętrza gałki ocznej

• Wypełnione cieczą szklistą o Posiada zrąb - utworzony z nie łączących się ze sobą delikatnych włókienek, między którymi znajduje się ciecz szklista

• W jego przedniej części znajduje się wgłębienie, zwane dołem ciała szklistego, w którym mieści się soczewka

  • Ma konsystencję galaretowatą

Co utrzymuje położenie soczewki

• W położeniu centralnym jest utrzymywana przez więzadła podtrzymujące (włókna obwódkowe) tworzące obwódkę rzęskową

Jakie mamy mięśnie proste gałki ocznej ?

• Górny

• Dolny

• Przyśrodkowy

• Boczny

Jakie mamy mięśnie skośne gałki oka

• Górny

• Dolny

Co składa się na powiekę

• Skóra

• M. okrężny oka

• Tarczka

• Rzęsy

Scharakteryzuj tarczke oka

• nadaje ona powiekom kształt i usztywnia je

• w niej leżą gruczoły tarczkowe- zmienione gruczoły łojowe

• wydzielina gruczołów tarczkowych - natłuszcza brzeg powiek i przeszkadza w wypływaniu cieczy łzowej przez ich brzegi

Na co dzielimy spojówkę?

Wyróżniamy spojówkę powiek i gałki ocznej

Co znajduje się pomiędzy spojówką powiek a gałki ocznej?

Worek spojówkowy(sklepienie)

Czym są gruczoły spojówkowe?

Małe gruczoły, dzięki których wydzielinie zostaje zmniejszone tarcie między powiekami a rogówką

Co wchodzi w skład narządu łzowego?

• Gruczoł łzowy

• Brodawki łzowe

• Kanaliki łzowe

• Woreczek łzowy

• Przewód nosowo- łzowy → potem do jamy nosowej

Scharakteryzuj gruczoł łzowy

• wydzielina służy do przepłukiwania worka spojówkowego i zwilżania rogówki, która stykając się z powietrzem ulega osuszeniu

W jakich brodawkach występują kubki smakowe?

• okolne

• grzybowate

• liściaste

Czy kubki smakowe występują tylko na języku?

Nie, występuje trż na podniebieniu miękkim, na nagłośni i na ścianie tylnej gardła

Jakie smaki rozróżnia człowiek?

Słony, Słodki, Gorzki i Kwaśny

Gdzie się odbiera wrażenie smaku słodkiego a gdzie kwaśnego?

Słodki → głównie przez brodawki końca języka

Kwaśny → głównie przez brodawki boków języka

Co składa się na okolicę węchową

Przyśrodkowa małżowina nosowa górna oraz powierzchnia boczna przegrody nosa

Jak dzielimy ucho?

• zewnętrzne

• środkowe

• wewnętrzne

Na co dzieli się ucho zewnętrzne

• dzieli się na małżowinę uszną i przewód słuchowy zewnętrzny

Jak zbudowana jest małżowina uszna

• posiada szkielet, zbudowany z chrząstki sprężystej

• dolną cześć stanowi płatek

Jak zbudowany jest przewód słuchowy

• bocznie rozpoczyna się otworem słuchowa zew.

• na końcu przyśrodkowym znajduje się bruzda bębenkowa, do której przyczepia się błona bębenkowa

• Przewód jest wysłany skórą, ( wyrastają grube, krótkie włosy, towarzyszą im gruczoły łojowe

Czym jest woskowina

gruczoł łojowy zmieszany z złuszczonym nabłonkiem

Co składa się na ucho środkowe

• przewód słuchowy zamyka błona bębenkowa

• jama bębenkowa

• kosteczki słuchowe

• jama sutkowa

• trąbka słuchowa

Jak jest zbudowana błona bębenkowa?

• Zbudowana z promienistych i okrężnych włókien tk. łącznej

• W środku jest widoczne zgłębienie, zwane pępkiem , z którym od strony wew. zrasta się koniec rękojeści młoteczka

Opisz jamę bębenkową

• szczelinowata przestrzeń zamknięta bocznie błoną bębenkową, a od strony przyśrodkowej ścianą kostną błędnika

• Zawiera okienko i przedsionek ślimaka

Z czym się łaczy jama sutkowa

Łącząca się z k. sutkowymi, lężącymi we wnętrzu wyrostka sutkowego

Czym jest trąbka słuchowa

przewód długości ok. 3,5cm, wąskie ujście bębenkowe i rozszerzone ujście gardłowe

Co wchodzi w skład ucha wewnętrznego

• Część zewnętrzna - błędnik kostny

  • przedsionek

  • kanały półkoliste

    • bański kostne

  • ślimak

• Część wewnętrzna - błędnik błoniasty

  • przedsionek

    • woreczek

    • łagiewka

    • błona kamyczkowa - wchodzą włoski komórek nabłonka nerwowego

  • kanał półkolisty

    • przewodu półkoliste

    • bańki błoniaste

    • grzebienie bańkowe

    • osklepek

  • kanał spiralny

    • przewód ślimakowy

Podaj nazwy struktur pod nr 1-8

1. Twardówka

2. Spojówka gałki ocznej

3. Spojówka powieki

4. Rogówka

5. Soczewka

6. Komora przednia

7. Tęczówka

8. Komora tylna

Podaj nazwy struktur od 1-5

1. Gruczoł łzowy

2. Mięsko łzowe

3. Kanaliki łzowe

4. Woreczek łzowy

5. Przewód nosowo-łzowy

Podaj nazwy struktur nr. 1-6

1. m. prosty górny

2. m. prosty przyśrodkowy

3. m. prosty boczny

4. m. prosty dolny

5. m. skośny górny

6. m. skośny dolny

Podaj nazwy struktur podanych numerów

1. Małżówina uszna

2. Przewód słuchowy zewnętrzny

3. Błona bębenkowa

4. Jama bębenkowa

5. Młoteczek, kowadełko, strzemiączko

6. Ślimak