Fil.5 - Dula

Dula

Dula

• ayon kay Aristotle, ito ay isang sining ng panggagaya o pag-iimita sa kalikasan ng buhay

• isinusulat o itinatanghal upang magsilbing salamin ng buhay na naglalayong makaaliw, makapagturo, o makapagbigay ng mensahe

Komedya

• katawa-tawa; magaan ang paksa/tema, at ang mga tauhan ay laging nagtatagumpay sa wakas

Komedya

• uri ng dula ng Labour of Love ni James Graham (2017)

Komedya

• uri ng dula ng The 39 Steps ni Patrick Barlow (2005)

Komedya

• uri ng dula ng Boston Marriage ni David Manet (1999)

Komedya

• uri ng dula ng Lobby Hero ni Kenneth Lonergan (2001)

Trahedya

• tema o paksa nito'y mabigat o nakasasama ng loob, nakaiiyak, nakalulunos

• karaniwang nagwawakas ng malungkot

Trahedya

• uri ng dula ng Macbeth ni William Shakespeare

Melodrama

• namimiga ng luha sa manonood na para bang wala nang masayang bahagi sa buhay kundi pawang problema

Melodrama

• uri ng dula ng Ang Probinsyano

Tragikomedya

• magkahalo ang katatawanan at kasawian kung saan may mga tauhang katatawa-tawa, subalit sa huli'y nagiging malungkot dahil sa kasawian o kabiguan ng mahahalagang tauhan

Tragikomedya

• uri ng dula ng The Merchant of Venice, The Tempest, The Dumb Waiter, at The Winter's Tale ni William Shakespeare

Tragikomedya

• uri ng dula ng Endgame ni Samuel Beckett

Saynete

• paksa nito ay tungkol sa paglalahad ng mga kaugalian ng isang lahi o katutubo

• panlibangan ng mga huling taon ng pananakop ng mga Espanyol sa Pilipinas

Saynete

• uri ng dula ng La India Y Negrito Amente ni Francisco Baltazar

Parse

• dulang puro tawanan at halos walang saysay ang kuwento

• karaniwan itong mapapanood sa mga comedy bar

Slapstick

• walang ibang ginawa kundi magpaluan, maghampasan, at magbitiw ng mga kabalbalan

Parodya

• dulang mapanudyo; ginagaya ang mga kakatwang ayos, kilos, pagsasalita, at pag-uugali ng tao bilang isang anyo ng komentaryo o pamumuna

Proberbyo

• dulang may pamagat na hango sa mga bukambibig ng salawikain

• pinaiikot sa aral na taglay ng alawikain upang magsilbing huwaran ng tao sa kanyang buhay

Simula

• dito matatagpuan ang dalawang mahalagang sangkap/elemento ng tula

Tauhan

• at ang papel na gagampanan na maaaring bida at kontrabida

Tagpuan

• ang pangyayarihan ng eksenang naghahayag ng panahon, oras, at lugar

Gitna

• mayroong banghay, dialogo, saglit na kasiglahan, tunggalian, kasukdulan

Banghay

• maayos na daloy o pagkakasunod-sunod ng mga tagpo o eksena

Diyalogo

• pinakamahalagang bahagi ng dula; usapan ng mga tauhan

Saglit na Kasiglahan

• magpapakita ng panandaliang pagtatagpo ng mga tauhang masasangkot sa problema

Tunggalian

• tahasang magpapakita ng labanan o pakikibaka ng tanging tauhan

Kasukdulan

• pinakamadula o pinakamaigting na bahagi ng dula kung saan iikot ang kahihinatnan ng tanging tauhan

Wakas

• mayroong kakalasan at pagwawakas

Kakalasan

• unti-unting bababa ang takbo ng istorya

Pagwawakas

• mababatid ang resolusyon na maaaring masaya o malungkot, pagkatalo o pagkapanalo

Aspektong Teknikal

• isa pang elemento ng dulang pantanghalan na importante rin

Epektong Pantunog

• kailangan malinaw na maipahatid ang bawat linya ng dula sa pamamagitan ng maayos na tunog

Pag-iilaw

• upang higit na mabigyang-buhay ang mahahalagang tagpo ng dula