Prawo Konstytucyjne

Artykuł 7

Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.

Artykuł 17 ust. 1

W drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawódów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.

Artykuł 17 ust. 2

W drodze ustawy można tworzyć również inne rodzaje samorządu. Samorządy te nie mogą naruszać wolności wykonywania zawodu ani ograniczać wolności podejmowania działalności gospodarczej

Artykuł 42 ust. 1

Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto dopuścił się czynu zabronionego pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czase jego popełnienia. Zasada ta nie stoi na przeszkodzie ukaraniu za czyn, który e czasie popełnienia stanowił przęstepstwo w myśl prawa międzynarodowego.

Artykuł 42 ust. 2

Każdy, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania. Może on w szczególności wybrać obrońcę lub na zasadach określonych w ustawie korzystać z obrońcy z urzędu.

Artykuł 42 ust. 3

Każdego uważa się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem

Artykuł 1

Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli.

Artykuł 2

Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej

Artykuł 4 ust. 1

Władza zwierzchnia w Rzeczpospolitej Polskiej nalezy do narodu

Artykuł 4 ust. 2

Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio.

Artykuł 8 ust. 1

Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczpospolitej Polskiej

Artykuł 8 ust. 2

Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej.

Artykuł 9

Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.

Artykuł 10 ust. 1

Ustrój Rzeczpospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.

Artykuł 10 ust. 2

Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunału.

Artykuł 11 ust. 1

Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych. Partie polityczne zrzeszają na zasadach dobrowolności i równości obywateli polskich w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa.

Artykuł 11 ust. 2

Finansowanie partii politycznych jest jawne.

Artykuł 12

Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji.

Artykuł 13

Zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa.

Artykuł 14

Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu

Artykuł 21 ust. 1

Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia

Artykuł 21 ust. 2

Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za slusznym odszkodowaniem.

Artykuł 22

Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.

Artykuł 25 ust. 1

Kościoły i inne związki wyznawaniowe są równouprawnione

Artykuł 25 ust. 2

Władze publiczbe w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym.

Artykuł 25 ust. 3

Stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego.

Artykuł 25 ust. 4

Stosunki między Rzeczpospolitą Polską a Kościołem Katolickim określają umowa międzynarodowa zawarta ze Stolicą Apostolską

Artykuł 25 ust. 5

Stosunki między Rzeczposlitą Polską a innymi kościołami oraz związkami wyznaniowymi określają ustawy uchwalone na podstawie umów zawartych przez Radę Ministrów z ich właściwymi przedstawicielami.

Artykuł 30

Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.

Artykuł 31 ust. 1

Wolność człowieka podlega ochronie prawnej.

Artykuł 31 ust. 2

Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.

Artykuł 31 ust. 3

Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

Artykuł 36

Podczas pobytu za granicą obywatel polski ma prawo do opieki ze strony Rzeczypospolitej Polskiej.

Artykuł 37 ust. 1

Kto znajduje się pod władzą Rzeczypospolitej Polskiej, korzysta z wolności i praw zapewnionych w Konstytucji

Artykuł 37 ust. 2

Wyjątki od tej zasady, odnoszą się do cudzoziemców, określa ustawa.

Artykuł 38

Rzeczpospolita Polska zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia

Artykuł 39

Nikt nie może być poddany eksperymentom naukowym, w tym medycznym, bez dobrowolnie wyrażonej zgody,

Artykuł 40

Nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. Zakazuje się stosowania kar cielesnych.

Artykuł 41 ust. 1

Każdemu zapewnia się nietykalność osobistą i wolność osobistą. Pozbawienie lub ograniczenie wolności może nastąpić tylko na zasadach i w trybie określonych w ustawie.

Artykuł 41 ust. 2

Każdy pozbawiony wolności nie na podstawie wyroku sądowego ma prawo odwołania się do sądu w celu niezwłocznego ustalenia legalności tego pozbawienia. O pozbawieniu wolności powiadamia się niezwłocznie rodzinę lub osobę wskazaną przez pozbawionego wolności.

Artykuł 41 ust. 3

Każdy zatrzymany powinien być niezwłocznie i w sposób zrozumiały dla niego poinformowany o przyczynach zatrzymania. Powinien on być w ciągu 48 godzin o chwili zatrzymania przekazany do dyspozycji sądu. Zatrzymanego należy zwolnić, jeżeli w ciągu 24 godzin od przekazania do dyspozycji sądu nie zostanie mu doręczone postanowienie sądu o tymczasowym aresztowanou wraz z przedstawionymi zarzutami.

Artykuł 41 ust. 4

Każdy pozbawiony wolności powinien być traktowany w sposób humanitarny.

Artykuł 41 ust. 5

Każdy bezprawnie pozbawiony wolności ma prawo do odszkodowania.

Artykuł 42 ust. 1

Odpowiedzialności karnej podlega tylko ten, kto dopuścił sie czyny zabronionego pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. Zasada ta nie stoi na przeszkodzie ukaraniu za czyn, który w czasie jego popełnienia stanowił przęstepstwo w myśl prawa międzynarodowego.

Artykuł 42 ust. 2

Każdy, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania. Może on w szczególność wybrać obrońcę lub na zasadach określonych w ustawie korzystać z obrońcy z urzędu.

Artykuł 42 ust. 3

Każdego uważa się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądu.

Artykuł 45 ust. 1

Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd

Artykuł 45 ust. 2

Wyłączenie jawności sprawy może nastąpić ze wzgledu na moralność, bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia prywatnego stron lub inny ważny interes prywatny. Wyrok jest ogłaszany publicznie.

Artykuł 46

Przepadek rzeczy może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu.

Artykuł 47

Każdy ma prawo do ochrony życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym.

Artykuł 48 ust. 1

Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania.

Artykuł 48 ust. 2

Ograniczenie lub pozbawienie praw rodzicielskich może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu.

Artykuł 49

Zapewnia się wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się. Ich ograniczenie może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony.

Artykuł 50

Zapewnia się nienaruszalność mieszkania. Przeszukanie mieszkania, pomieszczenia lub pojazdu może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony.

Artykuł 51 ust. 1

Nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby.

Artykuł 51 ust. 2

Władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym.

Artykuł 51 ust. 3

Każdy ma prawo dostępu do dotyczących go urzędowych dokumentów i zbiorów danych. Ograniczenie tego prawa może określić ustawa.

Artykuł 51 ust. 4

Każdy ma prawo do żądania sprostowania oraz usunięcia informacji nieprawdziwych, niepełnych lub zebranych w sposób sprzeczny z ustawą.

Artykuł 51 ust. 5

Zasady i tryb gromadzenia oraz udostępniania informacji określa ustawa.

Artykuł 52 ust. 1

Każdemu zapewnia się wolność poruszania się po terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyboru miejsca zamieszkania i pobytu.

Artykuł 52 ust. 2

Każdy może swobodnie opuścić terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Artykuł 52 ust. 3

Wolności, o których mowa w ust. 1 i 2, mogą podlegać ograniczeniom określonym w ustawie.

Artykuł 52 ust. 4

Obywatela polskiego nie można wydalić z kraju ani zakazać mu powrotu do kraju.

Artykuł 52 ust. 5

Osoba, której pochodzenie polskie zostało stwierdzone zgodnie z ustawą, może osiedlić się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na stałe.

Artykuł 53 ust. 1

Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii.

Artykuł 53 ust. 2

Wolność religii obejmuje wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie. Wolność religii obejmuje także posiadanie świątyń i innych miejsc kultu w zależności od potrzeb ludzi wierzących oraz prawo osób do korzystania z pomocy religijnej tam, gdzie się znajdują.

Artykuł 53 ust. 3

Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. Przepis art. 48 ust. 1 stosuje się odpowiednio.

Artykuł 53 ust. 4

Religia kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej może być przedmiotem nauczania w szkole, przy czym nie może być naruszona wolność sumienia i religii innych osób.

Artykuł 53 ust. 5

Wolność uzewnętrzniania religii może być ograniczona jedynie w drodze ustawy i tylko wtedy, gdy jest to konieczne do ochrony bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, zdrowia, moralności lub wolności i praw innych osób.

Artykuł 53 ust. 6

Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych.

Artykuł 53 ust. 7

Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.

Akt stosowania prawa

Wyroki sądowe i decyzje administracyjne

Normy indywidualno-konkretne

Znajdziemy je w aktach stosowania prawa, w których dany organ stosuje generalno-abstrakcyjną normę prawną do jednoznacznie określonej jednostkowej sytuacji. Np. Wyroki

Normy generalno-abstrakcyjne

Chatakterystyczne są dla aktów normatywnych, adresowane są one do wielu podmiotów i odnoszą się do ich wielu powtarzalnych zachowań. Np. Ustawa

Prawo konstytucyjne

Reguluje ustrój polityczny, społeczny i gospodarczy państwa.

Hierarchia aktów prawnych

Wymaga zgodności wszysykich aktów prawnych z konstytucją

Zasada konstytutywności

Mówi, że każda ustawa musi być zgodna z konstytucją

Zasada legalności

Każde rozporządzenie wykonawcze nie może być sprzeczne z ustawą i konstytucją

Cechy systemu prawa w Polsce

► System prawa stanowionego

► Hierarchiczna budowa systemu źródeł prawa

Normy generalno-abstrakcyjne

Akty prawa stanowionego

Normy inndywidualno-konkretne

Akty prawa stosujące

Normy generalno-abstrakcyjne

(przepisy prawa)

• akty prawa powszechnie obowiązującego

• akty prawa wewnętrznego

Art. 4 ust. 3 u. w.i.u.

Projekt ustawy, w stosunku do którego postępowanie

ustawodawcze nie zostało zakończone w trakcie kadencji Sejmu, w której został

wniesiony, jest rozpatrywany przez Sejm następnej kadencji bez potrzeby ponownego

wniesienia projektu ustawy.

Art. 21 ust. 1 u. s.k.ś.

Jeżeli komisja przekazała Marszałkowi Sejmu sprawozdanie ze

swojej działalności, a Sejm nie rozpatrzył go do końca kadencji, to może ono zostać

rozpatrzone przez Sejm następnej kadencji.

Art. 13a ust.1 u. TS

Jeżeli po nadaniu biegu przez Marszałka Sejmu wnioskowi

wstępnemu, a przed podjęciem uchwały o postawieniu w stan oskarżenia albo o

pociągnięciu do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu albo przed stwierdzeniem

umorzenia postępowania w sprawie upłynie kadencja Sejmu, postępowanie w danej

sprawie toczy się nadal po rozpoczęciu następnych kadencji Sejmu.

postępowania parlamentarne, w

których nie zastrzeżono wyjątku

ulegają zakończeniu po upłynięciu kadencji Sejmu

Źródła prawa powszechnie obowiązującego

Katalog podmiotowo i przedmiotowo zamknięty