geografia klasa 2

trzcina cukrowa

Uprawiana na plantacjach, wieloletnia trawa o wysokości dochodzącej do 6 m, zawierająca duże ilości sacharozy. Wymaga żyznych gleb, wysokiej temperatury i dużej wilgotności.

ryż

Zboże uprawiane głównie w strefie gorącej i wilgotnej. Dzięki krótkiemu okresowi wegetacji , daje nawet trzykrotne zbiory w ciągu roku.

palma kokosowa

Uważana jest za jedną z najużyteczniejszych roślin świata, gdyż wiele jej części wykorzystuję się do różnych celów, np. z surowego miąższu uzyskuje się cenny olej. Rośnie w strefie okołorównikowej.

herbata

Z liści i pędów tej rośliny sporządza się smaczny napój. Ze wzglądu na sposób preparowania liści w handlu pojawiają się jej różne odmiany (czarna, zielona).

pszenica

Uprawiana głównie w klimacie umiarkowanym i podzwrotnikowym, na żyznych glebach. Produkowana głównie w celach żywieniowych, ale także jako pasza lub do produkcji spirytusu.

Państwo

podstawowa jednostka podziału politycznego świata, która jest suwerenna, czyli niepodległa w sprawowaniu władzy na swoim terytorium.

Granica państwa

linia oddzielająca terytorium jednego państwa od terytorium innego.

Enklawa

wtedy, kiedy terytorium danego kraju jest otoczone obszarem innego państwa.

Eksklawa

wtedy, kiedy część państwa jest oddzielona od głównego terytorium powierzchnia innego kraju.

San Marino oraz Watykan we Włoszech albo Lesotho w RPA

Przykłady enklawy

obwód kaliningradzki Rosji albo Ceuta i Melilla Hiszpanii. 

Przykłady eksklawy

Terytorium zależne

obszar, które nie są suwerenne i są pod rządami innego państwa np. przez wcześniejsze kolonie.

Gibraltar w Wielkiej Brytanii czy Portoryko w USA. 

Przykłady terytorium zależnego

Transport samochodowy (drogowy)

obejmuje przemieszczanie się osób i towarów za pomocą samochodów, autobusów, ciężarówek itp., po sieci dróg.

Zalety transportu samochodowego:

• elastyczność tras

• zdolność dostarczania bezpośrednio do punktu docelowego

• niskie koszty dla krótkich dystansów

• możliwość przewozu różnych ładunków

Wady transportu samochodowego:

• niekorzystne dla środowiska

• zależny od pogody

• ograniczona pojemność ładunkowa

Transport kolejowy

ma duże znaczenie w przewozach ładunków, zwłaszcza towarów masowych takich jak węgiel czy zboża. 

Zalety transportu kolejowego:

• niskie koszty dla długich tras

• duza ladownosc

• krótszy czas przejazdu

Wady transportu kolejowego:

• mniej elastyczny

• ograniczona dostępność tras

• potencjalne opóźnienia

Transport morski

jest podstawa wymiany handlowej na swiecie. Głównie przewozi ładunki masowe, jak ropa naftowa.

Zalety transportu morskiego:

• ma największa ładowność towarów

• przewozi towary o dużej masie i pojemności 

• niskie koszty transportu

• niskie zanieczyszczenia

Wady transportu morskiego:

• długi czas transportu

• zależność od pogody

• w przypadku wypadku przynosi zagrożenie dla środowiska

Transport wodny śródlądowy

wykorzystuje rzeki czy jeziora jako transportu. Charakteryzuje się w przewozie ładunków masowych o dużej objętości i wycieczkami statkowymi (turystyka).

Zalety transportu wodnego śródlądowego:

• niskie koszty

• niewielkie zagrożenie dla środowiska

• duza pojemnosc

Wady transportu wodnego śródlądowego:

• zależność od pogody

• długi czas przewozu

Transport lotniczy

jest to najnowocześniejszy rodzaj i głównie zajmuje się transportem ludzi oraz kosztownych przedmiotów (jak dzieła sztuki). 

Zalety transportu lotnicznego:

• krotki czas

• globalne połączenie

• duży zasięg

Wady transportu lotnicznego:

• wysokie koszty 

• zanieczyszczenia powietrza

• ograniczona pojemność przewozowa

Transport przesyłowy

przesyła towar masowy za pomoca rurociągów i przewodów. Transportuje ropy naftowe czy wydobyte gazy.

Zalety transportu przesyłowego:

• krotki czas przesyłu

• niskie koszty

• niezależne od pogody

• mozliwosc budowania rur po woda 

Wady transportu przesyłowego:

• duże koszty budowy sieci przesyłowych

• obniżenie walorów krajobrazowych

• w sytuacji awarii duże zagrożenie dla środowiska

Baarle-Nassau i Baarle Hertog

Przykład Belgii i Holandii