spreekwoorden uit de middeleeuwen

hij heeft zijn sporen verdiend

hij heeft laten zien dat hij goed is in wat hij doet

iets in zijn schild voeren

in het geheim een plannetje hebben of maken

dat komt in zijn kraam te pas

dat kan hij wel gebruiken

de hielen lichten

er vandoor gaan

er een schepje bovenop doen

je nog meer inspannen

ik voel me geradbraakt

uitgeput zijn, je ellendig voelen

iemand de duimschroeven aanzetten

iemand in het nauw brengen met lastige en indringende vragen

niet door de beugel kunnen

de grens van wat nog normaal is, niet eer goed vinden

de boog kan niet altijd gespannen zijn

inspanning moet altijd door ontspanning worden afgewisseld

voor iemand in de bres springen

iemand helpen

de dans ontspringen

niet in de problemen komen

de draak steken met iets

iets grappig maken of er een beetje mee lachen

iemand de handschoen toewerpen

uitdagen, met iemand de strijd willen aangaan

iemand de genadeslag geven

iemand die al in grote moeilijkheden zit nog een probleem erbij geven zodat diegene het niet meer aan kan

de spits afbijten

als eerste ergens aan beginnen (zodat degene die volgen het gemakkelijker hebben)

een heet hangijzer

een lastig probleem waar mensen het niet over eens zijn

zijn hand voor iemand in het vuur steken

heel erg zeker weten dat iets zo is

het heft uit handen geven

de controle of leiding aan iemand anders geven

het heft in handen nemen

zelf de leiding nemen

iemand tegen zich in het harnas jagen

iemand boos of tegen je maken

kleur bekennen

eerlijk zeggen wat je vindt of wat je wilt

een oogje in het zeil houden

iets in de gaten houden

met zijn hoofd tegen de muur lopen

het onmogelijke proberen

iemand bij de neus nemen

iemand foppen

als het kalf verdronken is, dempt men de put

pas als het te laat is, neemt men maatregelen

door de mand vallen

ontmaskerd worden als bedrieger/ leugenaar

iemand de handschoen toewerpen

iemand uitdagen

hoe kaler de jonker, hoe groter pronker

hoe armer men is, hoe meer geld men verspilt aan uiterlijke schijn

de vuurproef doorstaan

een lange, zware proef doorstaan

iemand aan de schandpaal nagelen

iemand openlijk kritiek geven geven of belachelijk maken

het is beter aan de galg gebiecht dan nooit

beter laat je fouten toegeven helemaal nooit

tegen iets te velde trekken

ergens fel tegen protesteren of strijden

met open vizier strijden

eerlijk en duidelijk zeggen waar voor staat

zij hangt haar man de blauwe huik om

zij bedriegt haar man

een ridder van de droevige figuur zijn

er ellendig uitzien

als de ene blinde de andere leidt, vallen ze beiden in de gracht

als iemand zonder kennis een andere zonder kennis helpt, gaat het fout

de duivel op het kussen binden

met iemand goed kunnen omgaan of overal raad op weten

de zon niet in het water kunnen zien schijnen

heel verdrietig of boos zijn, waardoor je niets moois kunt zien

een deksel op zijn kop hebben

de schuld of straf krijgen voor iets wat misging

hij draagt de dag met manden uit

hij verdoet zijn tijd

paardenketels zijn geen vijgen

laat je niks wijsmaken

aan de veren kent men de vogel

kinderen vergeten niet waar ze vandaan komen

de één scheert schapen, de ander varkens

het is in deze wereld ongelijk verdeeld

de kruik gaat zolang te water, tot zij barst

de onvoorzichtige die niet naar goede raad wil luisteren, ondervindt daarvan vroeg of laat de gevolgen

die zijn pap gemorst heeft, kan niet alles weer oprapen

schade is nooit helemaal goed te maken