Tkanka nerwowa | Quizlet

Z czego składa się tkanka nerwowa?

-Komórki nerwowe (neurony): przewodzą impulsy nerwowe, syntetyzują neuromediatory.

-Komórki glejowe: pełnią funkcje opiekuńcze (metaboliczne, ochronne, udział w powstawaniu osłonek mielinowych).

Jak dzielimy tkankę nerwową pod względem anatomicznym?

1. Ośrodkowy układ nerwowy (OUN): mózg + rdzeń kręgowy.

2. Obwodowy układ nerwowy: receptory, zwoje, pnie nerwowe.

Jakie są podziały funkcjonalne tkanki nerwowej?

1. Układ ruchowy: związany z neuronami OUN.

2. Układ czuciowy: odbiera bodźce.

3. Układ autonomiczny: kontroluje narządy wewnętrzne. Ich neurony pochodzą ze zwojów nerwowych.

Jakie są etapy powstawania układu nerwowego w rozwoju zarodkowym?

1. Płytka nerwowa → rynienka nerwowa → cewa nerwowa (tworzy OUN).

2. Układ nerwowy rozwija się z ektodermy położonej powyżej struny grzbietowej.

Jak zbudowany jest klasyczny neuron?

- Ciało komórki nerwowej (perykarion/soma): zawiera jądro i organelle.

- Dendryty: liczne, krótkie, silnie rozgałęzione, mają kolce, odbierają sygnały.

- Akson (wypustka osiowa): pojedyncza, długa, bez ziarnistości Nissla, przewodzi impulsy.

Jakie są cechy charakterystyczne perykarionu?

- Rozmiar: 5-7 μm (większość), do 120 μm w OUN.

- Zawiera: duże jądro, euchromatynę, wyraźne jąderko.

- Obecne: ziarnistości Nissla (ciałka Nissla), aparat Golgiego, lizosomy, mitochondria, neurofilamenty.

Co to są ziarnistości Nissla?

Struktury zasadochłonne obecne w perykarionie i dendrytach, tworzone przez rozwiniętą siateczkę szorstką, syntetyzują białka.

Jakie struktury nadają kształt ciału neuronu?

-Neurofilamenty aktywne: filamenty pośrednie typu IV.

- Neurotubule: z tubuliny i białek MAPs.

Jakie są typy włókien nerwowych w zależności od obecności osłonki mielinowej?

- Włókna mielinowe: szybkie, przewodzenie 3-120 m/s.

- Włókna bezmielinowe: wolne, przewodzenie 0,5-3 m/s.

Czym charakteryzują się dendryty?

-Liczne, krótkie, silnie rozgałęzione.

-Posiadają kolce dendrytyczne, które zwiększają powierzchnię odbiorczą.

-Nie mają aparatu Golgiego.

Czym charakteryzuje się akson?

-Pojedynczy, o stałej średnicy, może być mielinowy lub bezmielinowy.

-Posiada przewężenia Ranviera.

-Zakończenia aksonalne to kolbki presynaptyczne.

Co to jest chromatoliza?

Proces rozpadu tigroidu w wyniku uszkodzenia neuronu.

Jakie są mechanizmy depolaryzacji neuronu?

1. Otwieranie kanałów Na⁺ w błonie. 2. Napływ Na⁺ do wnętrza komórki i przemieszczanie jonów K+ do przestrzeni zewnątrzkomórkowej.

3. Po przejściu fali depolaryzacyjnej następuje powrót jonów K+ do wnętrza komórki i usuwanie Na+ na zewnątrz. Czas refrakcji to okres potrzebny do przywrócenia spolaryzowania

Jakie funkcje pełnią astrocyty?

Wytwarzają barierę krew-neuron.

Stabilizują mikrośrodowisko neuronów.

Są markerem glejowym (GFAP).

Jakie są różnice między osłonką mielinową w OUN i w obwodowym UN?

-OUN: wytwarzana przez oligodendrocyty, brak kontaktu sąsiadujących osłonek.

-Obwodowy UN: wytwarzana przez komórki Schwanna, sąsiednie osłonki kontaktują się ze sobą.

Jakie są funkcje oligodendrocytów?

-Wytwarzają osłonki mielinowe w OUN, nadające białe zabarwienie istocie białej.

-Mogą tworzyć osłonki na odcinkach kilku aksonów jednocześnie (nie na całych aksonach).

-Osłonki wytwarzane przez oligodendrocyty tworzą przewężenia Ranviera.

Co to są przewężenia Ranviera?

-Miejsca między osłonkami mielinowymi, gdzie znajdują się kanały jonowe (np. dla Na⁺ i K⁺).

-Kluczowe dla przewodzenia impulsów nerwowych wzdłuż aksonu.

-Zwiększają szybkość przewodzenia dzięki przeskakiwaniu impulsów między węzłami (przewodzenie skokowe).

Jakie są funkcje ependymocytów (komórek wyściółki)?

-Tworzą wyściółkę kanału centralnego rdzenia i komór mózgu.

-Uczestniczą w wytwarzaniu płynu mózgowo-rdzeniowego (wraz z naczyniami splotów naczyniówkowych).

-Tworzą kontakt z zakończeniami wypustek astrocytów i naczyniami włosowatymi.

Jakie są cechy charakterystyczne mikroglii?

-Jedyne komórki glejowe pochodzenia mezynchymalnego.

-Funkcja: obrona immunologiczna OUN.

-Mogą fagocytować, prezentować antygeny oraz wydzielać cytokiny i chemokiny.

Jakie są funkcje komórek Schwanna (lemocytów)?

-Wytwarzają osłonki mielinowe w obwodowym UN (jedna komórka Schwanna osłania jeden akson).

-Izolują aksony nerwowe.

-Umożliwiają regenerację uszkodzonych aksonów w obwodowym układzie nerwowym.

Jakie są różnice między regeneracją włókien nerwowych w OUN i obwodowym UN?

-OUN: regeneracja trudniejsza, brak udziału oligodendrocytów w naprawie, bariera krew-mózg ogranicza procesy naprawcze.

-Obwodowy UN: możliwa regeneracja dzięki komórkom Schwanna, które proliferują i tworzą rusztowanie dla regenerujących się włókien nerwowych.

Co prowadzi do degeneracji włókien nerwowych?

-Uszkodzenie aksonu, które powoduje rozpad osłonki mielinowej.

-Chromatoliza w perykarionie (rozpad tigroidu).

-Zanik przewodzenia impulsów nerwowych.

Jakie procesy naprawcze mogą zachodzić w obwodowym UN?

-Odbudowa aksonu (jeśli ciało komórki pozostaje nienaruszone).

-Komórki Schwanna proliferują i tworzą osłonki mielinowe na regenerowanych włóknach.

Jakie są rodzaje astrocytów i gdzie występują?

1. Astrocyty protoplazmatyczne: Liczne, krótkie wypustki. Obecne w istocie szarej OUN.

2. Astrocyty włókniste: Nieliczne, długie wypustki. Obecne w istocie białej OUN.

Jakie są funkcje astrocytów?

-Wytwarzają barierę krew-neuron (izolacja neuronów od naczyń krwionośnych).

-Stabilizują mikrośrodowisko neuronalne.

-Produkują składniki błony glejowej.

Jakie cechy mają włókna bezmielinowe?

-Brak osłonki mielinowej.

-Przewodzenie ciągłe i wolniejsze (0,5-3 m/s).

-Obecne głównie w autonomicznym układzie nerwowym.

Jakie cechy mają włókna mielinowe?

-Otoczone osłonką mielinową, co izoluje akson.

-Przewodzenie szybkie (3-120 m/s).

-Przewodzenie skokowe dzięki obecności przewężeń Ranviera.

Co to są kolce dendrytyczne?

-Struktury na powierzchni dendrytów, które zwiększają powierzchnię odbiorczą synaps.

-Umożliwiają plastyczność synaptyczną (adaptację połączeń nerwowych).

Jakie są podstawowe etapy przewodzenia impulsu nerwowego?

1.Depolaryzacja błony: napływ Na⁺ do wnętrza komórki.

2.Szczyt potencjału czynnościowego: otwarcie kanałów K⁺.

3.Repolaryzacja: wypływ K⁺ z komórki.

4.Przywrócenie potencjału spoczynkowego dzięki pompie Na⁺/K⁺.

Co to jest błona presynaptyczna?

Jest to zakończenie aksonu. Zawiera dobrze rozwinięte elementy cytoszkieletu, mitochondria oraz zgrupowane pęcherzyki wydzielnicze z neurotransmiterami.

Czym jest szczelina synaptyczna?

Jest to przestrzeń między błoną presynaptyczną a postsynaptyczną, przez którą przenoszony jest sygnał chemiczny.

Jak przebiega impuls w synapsie chemicznej?

Potencjał elektryczny zamieniany jest na chemiczny, a następnie ponownie na elektryczny. Impuls w synapsie chemicznej idzie tylko w jednym kierunku.

Co powoduje depolaryzacja w synapsie chemicznej?

Otwiera kanały wapniowe, co umożliwia napływ jonów Ca2+ do wnętrza błony presynaptycznej.

Jakie są dalsze kroki po napływie Ca2+ do błony presynaptycznej?

Powoduje to fuzję pęcherzyków synaptycznych z błoną presynaptyczną, uwolnienie neurotransmiterów oraz ich wiązanie z receptorami na błonie postsynaptycznej.

Jakie reakcje może wywołać neurotransmiter?

Może wywołać depolaryzację błony postsynaptycznej lub jej hiperpolaryzację w zależności od rodzaju neurotransmitera i receptora.

Jakie są rodzaje synaps w zależności od lokalizacji?

Akso-kolcowe

Akso-dendrytyczne

Akso-somatyczne

Akso-aksoniczne

Jakie synapsy są pobudzające, a jakie hamujące?

-Synapsy pobudzające przekazują potencjał czynnościowy do kolejnej komórki.

-Synapsy hamujące zmniejszają szansę na wywołanie potencjału czynnościowego w kolejnej komórce.

Jakie są przykłady neurotransmiterów pobudzających?

Acetylocholina, kwas glutaminowy, adrenalina, noradrenalina, serotonina, histamina.

Jakie są przykłady neurotransmiterów hamujących?

Kwas GABA (γ-aminomasłowy), glicyna.

Czym charakteryzuje się synapsa elektryczna?

Jest zbudowana z połączeń typu nexus, umożliwiających szybkie przekazywanie impulsów w obu kierunkach.

W jakich strukturach występują synapsy elektryczne?

W sercu, siatkówce oka oraz niektórych częściach mózgu.

Jakie funkcje pełnią komórki glejowe?

Zapewniają metabolizm neuronów, biorą udział w tworzeniu bariery krew-mózg, regeneracji nerwów oraz wspierają przewodzenie impulsów nerwowych.

Jakie są rodzaje komórek glejowych w OUN?

Astrocyty, oligodendrocyty, ependymocyty, komórki mikrogleju.

Co to są komórki Schwanna?

Komórki glejowe w obwodowym układzie nerwowym, odpowiedzialne za tworzenie osłonki mielinowej.

Co powoduje uszkodzenie osłonki mielinowej?

Upośledza przewodzenie impulsów nerwowych, może prowadzić do degeneracji aksonu.

Jak wygląda proces regeneracji w obwodowym układzie nerwowym?

Regeneracja jest możliwa dzięki proliferacji komórek Schwanna, które tworzą nowe osłonki mielinowe wokół zregenerowanych aksonów.

Co to jest stwardnienie rozsiane?

Choroba neurodegeneracyjna OUN, która niszczy osłonkę mielinową. Objawia się drętwieniem kończyn oraz zapaleniem stawów.