Ak termen hstk 2

stroomgebied

het gebied dat afwatert op een rivier en haar zijrivieren

stroomstelsel

alle waterlopen in een stroomgebied

waterscheiding

de grens tussen twee stroomgebieden

lengteprofiel

De doorsnede van een rivier vanaf de bron tot de monding, bestaande uit boven-, midden- en benedenloop.

bovenloop

Het eerste stuk van een rivier (dicht bij de bron).

verval

het hoogteverschil tussen twee punten langs een rivier

middenloop

het middelste deel van een rivier

waterafvoer

De manier waarop overtollig water uit een gebied wegstroomt of wordt verwijderd.

benedenloop

Het laatste stuk van een rivier (dicht bij de zee).

verhang

het verval per kilometer

vertragingstijd

de hoeveelheid tijd die water nodig heeft om na een regenbui in de rivier te komen

dwarsprofiel

Dwarsdoorsnede van een riviergeul of beek op een bepaald punt, die de waterbreedte en de verschillen in waterdiepte laat zien.

zomerbed

De bedding waar de rivier 's zomers doorheen stroomt.

uiterwaarden

het gebied tussen zomerdijk en winterdijk

winterbed

Het gebied tussen de beide winterdijken dat bestaat uit zomerbed en uiterwaard.

kanalisatie

Rechttrekking van een beek of kanaal en deze voorzien van stuwen (en sluizen) om een betere waterafvoer en scheepvaart mogelijk te maken.

kribben

Stenen muren in een rivier die ervoor zorgen dat het water aan de zijkanten niet te hard stroomt of te veel sediment afzet.

stuwen

vaste of regelbare dam in de rivier voor het handhaven van het waterpeil en het regelen van de wateraanvoer

dijkverzwaring

Versteviging en verhoging van de dijken.

debiet

de hoeveelheid water die op een bepaald punt door de rivier stroomt

regiem

schommelingen in de waterafvoer van een rivier (in de loop van een jaar)

piekafvoer

verhoogde afvoer van de rivier

verstening

toename van het bebouwde oppervlak en de infrastructuur

absolute zeespiegelstijging

Toename van de stand van het zeeniveau ten opzichte van een vast punt.

relatieve zeespiegelstijging

de combinatie van de absolute zeespiegelstijging en het effect van de bodemdaling

Temperatuurstijging

Het hoger worden van de gemiddelde temperatuur.

onregelmatiger neerslagregiem

Toegenomen schommelingen in de hoeveelheid neerslag over een jaar.

verzilting

toename van het zoutgehalte in de bodem en het water

menselijke ingreep

actief menselijk handelen om de waterhuishouding te beïnvloeden of de waterveiligheid te vergroten

ontbossing

het kappen van bossen

drietrapsstrategie

Waterbeheer in drie stappen: vasthouden (retentie), bergen en afvoeren.

Ruimte voor de rivier

Project om de waterafvoer te verbeteren in de rivierbedding en de uiterwaarden.

Rivierbedverruiming

maatregelen om de rivier meer ruimte te geven in haar bedding, zodat de kans op overstromingen afneemt

kribverlaging

Het verlagen van de kribben waardoor het water niet wordt opgestuwd en sneller wordt afgevoerd.

verdieping

Het verdiepen van de rivierbedding, waardoor het watervermogen toeneemt en er meer ruimte is voor de rivier.

nevengeul

Extra geul naast een rivier om bij hoog water meer rivierwater af te kunnen voeren

obstakelverwijdering

Verwijdering van een obstakel of begroeiing uit het rivierbed dat de waterafvoer belemmert.

dijkverlegging

Het landinwaarts verplaatsen van de winterdijk om een grotere waterafvoer mogelijk te maken.

retentie

Tijdelijke opslag van water bij hoogwater om de rivierwaterstand stroomafwaarts te verlagen.

verhoogde piekafvoer

Tijdelijke toename van de maximale hoeveelheid waterafvoer die tot dan toe werd gemeten in een beek of rivier.

noodoverloopgebied

Omdijkt gebied dat in noodsituaties wordt gebruikt om water tijdelijk te bergen.

uiterwaardvergraving

Het vergraven/verdiepen van de uiterwaarden zodat de rivier meer water kan bergen.

watertoets

Waterhuishoudkundige voorschriften die gevolgd moeten worden bij alle projecten uit de ruimtelijke ordening.

vasthouden

Maatregel binnen de drietrapsstrategie. Neerslag wordt opgeslagen op de plaats waar het water is gevallen, bijvoorbeeld in het oppervlaktewater en in de bodem.

groene daken

Het beplanten van daken om zo in te spelen op de klimaatverandering in de stad.

retentiebekken

gebied waarin een deel van de piekafvoer van een rivier tijdelijk opgevangen kan worden

waterplein

Pleinen in de stad die bij hevige regenval tijdelijk het water opvangen.

afvoeren

Maatregel binnen de drietrapsstrategie om wateroverlast te vermijden, waarbij overtollig water via rivieren en kanalen naar een ander gebied wordt gebracht.

verdroging

situatie waarin de natuur lijdt onder de afname van beschikbaar water

Rijnconferentie

Conferentie van de Rijnoeverstaten waarin afspraken worden gemaakt over het beheer van de Rijn.