FIL REVIEWER

Tingnan ang kabuuan ng akda bago tuluyang basahin. Subuking tukuyin ang layunin, nilalaman maging ang target na mambabasa ng teksto bago ito simula na basahin nang buo. Hanapin ang mga palatandaan sa mga pamagat, subtitle at iba pang bahagi ng teksto.

Tingnan ang kabuuan ng akda bago tuluyang basahin. Subuking tukuyin ang layunin, nilalaman maging ang target na mambabasa ng teksto bago ito simula na basahin nang buo. Hanapin ang mga palatandaan sa mga pamagat, subtitle at iba pang bahagi ng teksto.

UNANG HAKBANG

Pagsusuri sa Kabuuan ng Tekst

o

Pagkatapos masuri ang artikulo at ang kabuuan nito, simulan ang pagbabasa.

Tukuyin ang layunin ng may-akda kung ano ang ipinahahayag.

Tingnan din ang konklusyon sapagkat naglalaman ito ng kabuuan ng ak

da.

IKALAWANG HAKBANG

Pagtukoy sa Pangkalahatang Layunin at istruktura ng Teksto

Basahing muli ang artikulo, ngunit sa pagkakataong ito ay pagtuunan ng pansin ang paraan ng pagsulat at presentasyon.

Habang ikaw ay nagbabasa, huwag lamang tumutok sa kung ano ang sinasabi ng may-akda, kundi sa kung paano ito sinabi ng may-akda.

Sa hakbang ito masusukat na ang katatagan at katotohanan ng pahayag sa pamamagitan ng mga katibay ang inilatag ng may-akda.

Mahalaga ring malaman ang kahulugan ng mga salita. Konseptong hindi pamil

yar

IKATLONG HAKBANG

Pagbasang Muli ng Artikulo

Ito ay maaaring isagawa sa pamamagitan ng pagtingin sa istilo at kumbensyonal na istruktura ng katulad na artikulo.

IKAAPAT NA HAKBANG

Pagsusuri at Pagtataya ng Tekst

o

Pagsusuri sa Kabuuan ng Teksto

UNANG HAKBANG

Pagtukoy sa Pangkalahatang Layunin at istruktura ng Teksto

IKALAWANG HAKBANG

Pagbasang Muli ng Artikulo

IKATLONG HAKBANG

Pagsusuri at pagtataya ng Tek

sto

IKAAPAT NA HAKBANG

ay pagpapahalaga ng mga damdamin ng tao higit sa mga bagay-bagay pamumuhay, daigdig, lipunan at pamahalaan, at sa kaugnayan ng kaluluwa sa Bathalang lumikha. - Azarias

Panitikan

Hango sa salitang humanus tumulong sa tao.

Humanidades

Sa pamamagitan ng tesktong ito, naipapahayag ng tao ang

kanyang nadarama, adhikain,

pangarap, pag-asa o pangamba.

Ito ay disiplina ng pag-aaral na tumutukoy sa sining ng biswal tulad ng musika, arkitektura, pintura, sayaw, dula at panitikan.

(pagbibigay ng iba pang kahulugan).

Malikhain, simbolikal at metaporikal

Paktwal o hindi paktwal

Bukas ang teksto sa iba't ibang interpretasyon

Tekstong Humanidades

Sino ang nagsambit nito:

Totoo pala na kulang ang salita para sa lahat ng nararamdaman.

Eros S. Atalia

Sino ang nagsambit nito:

"O pagsintang labis ng kapangyarihan, sampung mag- aamay iyong nasasaklaw! Pag ikaw ang nasok sa puso ninoman, hahamakin ang lahat masunod ka lamang.”

Florante at Laura ni Balagtas

Sino ang nagsambit nito:

Walang mang-aalipin kung walang papaalipin.

El Filibusterismo ni Jose Rizal

Mga tesktong hango sa pananaliksik sa agham tulad ng kimika, Pisika,

Biyolohiya at sipnayan at iba pa.

Kadalasang istilo nito ay sa paraang

paglalahad ng, paglalarawan at

pangangatwiran.

Pormal ang ginagamit na wika gaya ng mga salitang teknikal at pang-agham.

magbigay ng mga impormasyong pang-akademiko na mula sa mahaba at

masinsing pag-aaral.

Tekstong siyentipiko

ay nagsusuri sa pag-uugnay ng tao at ng kapaligiran.

Ito ay nababatay sa pag-aaral mula sa antropolohiya, arkeolohiya, ekonomiks, pulitika, pamahalaan, sikolohiya, sosyolohiya.

Ito ay naisusulat sa pamamagitan ng obserbasyon, pagtatanong, pagsusuri at pagbuo ng konklusyon.

Tekstong agham panlipunan

ay ang pag-aaral ng

mga alituntunin ng lipunan at mga

proseso na binibigkis at hinihiwalay

ang mga tao di lamang bilang mga

indibiduwal kundi bilang kasapi ng mga asosasyon, grupo, at institusyon.

Sosyolohiya

bilang isang agham

panlipunan, ay ang pag-aaral sa paglikha, pamamahagi, at pagkonsumo ng kalakal

Ekonomiks

ay lundayan ng lahat ng iniisip, nadarama, nilalayon at pinapangarap ng nakapaloob dito tao dahil ang aspetong kognitibo, sosyolohikal, linggwistikal at iba pa. - Villafuerte et. al (2005)

ay matrabaho at mabagal na ugnayan proseso dahil at koneksyon ng paglalakbay ng isip kaysa panulat. E.B. White at William Strunk (The Elements of Style)

Malaki ang maitutulong nito sa paghubog ng damdamin at isipan ng tao. Royo (2001)

Pagsulat

Ito ang pangkalahatang iniikutan ng isang teksto. Mahalaga ang kawastuhan kasapatan ng ng may-akda ukol sa tinatalakay na paksa. Sa ganitong paraan ay magiging matagumpay ang isang sulatin.

Paksa (Topic)

Tumutugon ito sa tanong na "Bakit ako magsusulat?" Ang kaalaman ng may-akda sa dahilan ng pagsusulat ay makapagbibigay ng direksyon sa anyo o paraan ng paggamit niya sa wika upang mabisang makapagpahayag.

Layunin (Aim)

Tinutukoy nito ang uri ng wikang gagamitin at ang paraan ng paggamit nito. Mahalagang kilalanin ng awtor ang iba't ibang salik upang magamit ang wika sa pinakamasining payak at tiyak Aitong kaanyuan.

Wika(Code)

Ito ang karaniwan estilo sa mambabasa at kinasanayang paraan ng pagsulat ang siyang makapagbibigay ng maluwag na daluyan ng kaisipan sa bumabasa sapagkat ito'y pamilyar sa kanya.

Kombensyon (Convention)

pagtukoy sa mga kaisipang mahalaga at hindi mahalaga

Analisis

kakayahan sa mabisang pangangatwiran

Lohika

pagsasama ng mga malikhain at kawili-wiling kaisipan

Imahinasyon

Binunuo ng Analisis, Lohika, Imahinasyon

Kasanayang Pampag-iisip

Ito ay tumutukoy sa kakayahan ng may-akda na maisulat ang buong piyesa na taglay ang kasiningan at maayos na sikwens ng mga kaisipan.

Kasanayan sa pagbuo

Ang wastong baybay, pagbabantas at tamang pagkakasunud-sunod ng mga kaisipan mahalagang pagtuunan ng pansin sa paglikha magandang sulatin.

Kabatiran sa Prosidyur ng Pagsulat

Ito ang nagpapakita kung ano ang larangan at katangian ng isang salita. Nakatutulong ito upang mabuo ang larawang kaugnay ng paksa

Pagbibigay-depinisyon

Ang mga ideya ay isinasaayos nang pahakbang o batay sa kronolohikal na kaayusan.

Pag iisa isa

Ginagamit ito ng may-akda sa pagkilala sa mga katangian o puntos na magkakatulad at magkakaiba.

Hambingan at kontras

Ito ang naglalahad ng elaborasyon o paglilinaw ukol sa paksang tinatalakay.

Pagpapaliwanag

Ito ang nagsasaad ng mga halimbawa ng mga kaisipan o bagay na kahawig ng mga katangian ng paksang pinahahalagahan.

Paghahalimbawa

ay isang biyaya, isang pangangailangan at isang kaligayahan ng nagsasagawa nito." - Keller

Pagsulat

Sa bahaging ito iikot ang pagtalakay ng manunulat, dito rin iuugnay ang mga paksang binibigyang-diin sa pagtalakay

Pagbuo ng pangunahing paksa

Dito makikita ang unang kabuuan ng sulatin.

Pagbuo ng balangkas

Tinitipon ang impormasyon at datos na kinakailangan. Pagkatapos, isinasaayos batay sa pangangailangan.

Pangangalap ng datos

Pagkatapos ng balangkas isinasagawa ang unang pagsulat. Hindi muna binibigyang pansin ang mga tuntunin sa pagsulat

Unang pagsulat burador

Ginagamit upang maiayos ang kabuuan. Inaalis ang di makatutulong sa higit na pagpapahusay ng sulatin.

Unang pagrerebays at pag eedit

Inihahandang muling sulatin ang kabuuan upang mas maging mahusay kaysa sa naunang pagsulat

Muling pagsulat

Ito ang pinakahuling pagrerebays at pag-eedit tungo sa pinal na pagsusulat

Huling pagrerebays at pag eedit

Sa bahaging ito ang pagsulat ay kailangang malinis na ang pagkakasulat wala nang mali at inaasahang ito ay maayos na maayos na.

Pinal na pagsusulat

Mga paksang pinag-uusapan at kasalukuyan may malaking halaga sa lipunan

Napapanahong ideya

Nagpapakita ng sariling kakanyahan sa paraan ng pagsulat upang manatili ang orihinalidad

Orihinal na estilo

Nagpapakita ng maayos na paglalagay ng mga ideya na may ugnayan mula umpisa hanggang sa dulo ng pahayag

Ordganisadong ideya

Naipararating ang nais na ipakahulugan sa kabuuan ng sulatin

Malinaw ang layunin sa pagsulat

Naaangkop din ang nilalaman ng salita batay sa bimabasa nito at pinaglalaanan ng sulatin

Payak at simple ang pananalita

Upang makita ang maayos na daloy ng sulatin

Gumagamit ng bullet sa nga tiyak na salita

Mahalagang isinasaalang-alang ang pinaglalaanan ng sulatin upang matukoy ang nararapat na salita na maaaring gamitin

Isinasaalang alang ang awdyens o mambabasa

pag-uugnay ng mga ideya at impormasyon

Webbing

Pagde-develop ng mga ideya. Mga katanungan at sanhi.

Concept mapping

Pagpaparami o pagpapalawak ng mga ideya

Cluster diagram

wastong pagkakasunod-sunod o flow ng proseso

Process diagram (nakabatay sa proseso)

Kinakatawan ng dalawang guhit na katumbas ng letrang L

Line graph

Nagpapakita ng pagkahati-hatu ng kabuuang porsyento sa iba't ibang bahagdan

Pie graph

Ginagamit sa paghambing o kalakaran ng pagsukat

Bar graph

Gumagamit ng larawan upang kumakatawan sa mga datos at impormasyon

Pictograph

Ang nasa datos ay nasa anyong tabulasyon. Ang bawat paksa ay mayroong kaukulang kolum

Talahanayan

Ang ranking ng isang organisasyon, samahan o asosasyon ay ipinapakita nito

Organisadong istruktural

Impormal at walang tiyak na

balangkas. Ito ay mga tala ng mga karanasan at sariling kaisipan.

Personal na sulatin

Pormal at maayos ang pagkakabuo

higit na binibigyang-pokus ang

impormasyong nais ihatid ng

manunulat. May pormat na sinusunod.

Transaksyunal na sulatin

Kinakailangan ng imahinasyon ng isang manunulat. Maaaring piksyon at di-

piksyon.

Malikhaing sulatin

ay isang paraan ng pakikipagkomunikasyon sa pamamagitan ng pagsasatitik ng mga salita.

Liham

ay tawag sa mga liham pantanggap upang makapagkomunikasyon ang mga pinuno at kawani ukol sa mga transaksyon at usaping pangkompanya.

Korepondensya opisyal

Dapat isaalang-alang ang pagbabantas, wastong pagbabaybay at wastong pagsunod sa mga alituntunin panggramatika.

Kawastuhan

Dapat tiyakin na ang mga nilalaman ng liham ay buo at eksaktong impormasyon ang nasa isipan ng may-akda.

Kabuuan ng mga isipan

Pahalagahan kagandahang-asal na siyang sasalamin sa katauhan ng sumulat.

Pagkamagalang

Maging diretso sa pagpapabatid, iwasan ang mga pahayag na maaaring magpalabo at magpahaba ng mensahe.

Kaiksian

Gawing natural pagpapahayag damdamin, iwasan ang pagiging paulit-ulit.

Pagkakakumbersasyunal

Palaging isaalang-alang ang damdamin at opinyong pinangangalagaan ng tatanggap ng mensahe.

Pagkamapitagan

Bahagi ng liham na naglalaman ng detalye patungkol sa pinanggalingan ng liham. Kasama na rito ang lugar, numero at email na ginagamit sa pagkontak.

Pamuhatan

Nakatala ang eksaktong panahon. kung kailan ginawa ang liham.

Petsa

Nakasulat dito ang pangalan ng ng liham, ang taong tatanggap ng liham, kanyang titulo at katungkulan sa tanggapan, kasama rin ang address ng tanggapang patutunguhan.

Patunguhan

Nakasaad ang angkop na pagbati ng sumulat sa kinauukulan.

Bating panimula

Nakasaad dito ang mensahe at mga impormasyong nais ipabatid ng sumulat.

Katawan ng liham

Nakatala dito ang magalang at mabisang paraan ng pamamaalam. Ang paggalang ay inaangkop sa antas ng pormalidad ng liham.

Bating pangwakas

Dito isinusulat ang pangalan ng lumiham.

Lagda

Titik lamang ito ng pagkakakilanlan ng taong sumulat ng isang liham. Inisyal lamang ang isinusulat upang maipakita kung sino ang nagdikta at sumulat.

Referens inisyal

Ito ang nagpapaalala sa taong tumanggap ng liham na may kalakip na dokumento o kasulatan. Nakasulat ito sa linya pagkatapos ng referensyal inisyal.

Enclosure o kalakip

Tinatawag na Subject Line na nauuna nang ipabatid sa tatanggap ng liham ang layunin ng liham. Maaari itong ilagay sa itaas na linya ng pamuhatan o bating panimula.

Paksa

Ginagamit ito kung nais ng lumiham nang agarang pagtugon.

Attention line

Ito ang nagpapakita sa taong sinulatan na may iba pang taong nakatanggap ng liham.

Binibigyang sipi o copy furnished

Dito nakatala ang mensaheng nakalimutang banggitin sa katawan ng liham.

Postscript(P.S) o pahabol

Nagrerekomenda o nagmumungkahi ang isang indibidwal o tanggapan kung may gawaing nararapat isangguni sa bawat nagpapakilos ng gawain upang magkatulungan ang mga kinauukulan sa katuparan ng nilalayon nito.

Liham Tagubilin (Letter of Instruction)

Pagpapahayag ng pasasalamat sa mga naihandog na tulong, kasiya-siyang paglilingkod, pagbibigay ng kapaki-pakinabang na impormasyon, idea at opinyon, at tinanggap na mga bagay

Liham Pasasalamat (Letter of Thanks)

Liham na inihahanda kapag nangangailangan o humihiling ng isang bagay, paglilingkod, pagpapatupad at pagpapatibay ng anumang nilalaman ng korespondensiya tungo sa pagsasakatuparan ng inaasahang bunga, transaksiyonal man o opisyal.

Liham Kahilingan (Letter of Request)

Liham na sumasang-ayon at nagpapatibay sa isang kahilingan o panukala na makabubuti sa operasyon ng isang tanggapan. Maaaring samahan ng kondisyon ang pagsang-ayon kung kinakailangan.

Liham Pagsang-ayon (Letter of Afirmation)

Nagpapahayag ito ng dahilan ng pagtanggi, di pagpapaunlak, di pagsang-ayon sa paanyaya, kahilingan, panukala, atbp hinggil sa pangangailangang opisyal at transaksiyonal. Kailangang mahusay na maipahayag ang dahilan ng pagtanggi ng inaanyayahan upang hindi makapagbigay alinlangan sa sumulat. Dapat tandaan na kapag ang inaanyayahan ay tumanggi o di makadadalo sa paanyaya, kailangang magpadala ng isang kinatawang gaganap ng kaniyang tungkulin. Kung di gustong ipaganap ang tungkulin, sagutin ng nakakukumbinsing pananalita ang nag-aanyaya.

Liham Pagtanggi (Letter of Negation)

Ito ang liham na nagsasaad ng katayuan ng isang proyekto o gawain na dapat isakatuparan sa itinakdang panahon.

Liham Pag-uulat (Report Letter)

Liham na nagsasaad ng pagbibitiw ng isang kawaning nagpasiyang huminto o umalis sa pagtatrabaho bunga ng isang mabigat at mapanghahawakang kadahilanan.

Liham Pagbibitiw (Letter of Resignation)

Ang sinumang nagnanais na makapaglingkod sa isang tanggapan ay kailangang magpadala o magharap ng liham kahilingan. Ang maayos na pagkakasunod-sunod ng mga idea at tuwirang pananalita na nakapaloob sa nilalaman ng liham ay nakahihikayat ng magandang impresyon. Tukuyin ang posisyong inaaplayan at kahandaan ng pakikipanayam anumang oras na kinakailangan.

Liham Kahilingan ng Mapapasukan/Aplikasyon (Letter of Application)

Ito ay isang liham na nagtatalaga sa isang kawani sa pagganap ng tungkulin, pagbabago/ paggalaw (movement) ng katungkulan sa isang tanggapan o promosyon (promotion) para sa kabutihan ng paglilingkod sa tanggapan.

Liham Paghirang (Appointment Letter)

Pinadadalhan ng liham pagbati ang sinumang nagkamit ng tagumpay, karangalan o bagay na kasiya-siya. Ganito ring uri ng liham ang ipinadadala sa isang nakagawa ng ano mang kapuripuri o kahanga-hangang bagay sa tanggapan.

Liham Pagbati (Letter of Congratulations)

Taglay ng liham na ito ang paanyaya sa pagdalo sa isang pagdiriwang, maging tagapanayam at/o gumanap ng mahalagang papel sa isang partikular na okasyon.

Liham Paanyaya (Letter of Invitation)

Liham ito na himig personal na nagpapakilala sa isang taong nagsasadya sa isang tanggapan upang lalo siyang makilala ng kakausaping opisyal kaugnay ng anumang transaksiyon.

Liham Pagpapakilala (Letter of Introduction)

Ang liham na ito ay nagsasaad ng kahilingan ng sumusunod:

(a) halaga ng bagay aytem na nais bilhin,

(b) serbisyo (janitorial services, security services, catering services, venue/function halls, atbp) ng isang tanggapan. Nagsisilbing batayan ito sa pagpili ng pinakamababang halaga ng bilihin at serbisyong pipilii

n.

Liham Pagkambas (Canvass Letter)

Liham ito na nangangailangan ng tuwirang sagot sa nais malaman hinggil mga opisyal na impormasyon o paliwanag.

Liham Pagtatanong (Letter of Inquiry)

Liham ito na ipinadadala sa mga kaopisina, kaibigan, kakilala, kamag-anak na nakaranas ng sakuna o masamang kapalaran, tulad ng pagkakasakit, bagyo, lindol, baha, sunog, aksidente sa sasakyan o ano pa mang sakuna ngunit buhay pa. Nilalaman ng liham ang lubos na pakikiramay sa sinapit na sakuna at ang tulong na nais ipaabot ng tanggapan sa biktima. Nararapat na maipadala agad ito sa kinauukulan matapos mabatid ang pangyayari.

Liham Pakikiramay (Letter of Sympathy)

Liham ito na nagsasaad ng kahilingan, kooperasyon, pakiusap para sa pagpapatupad o implementasyon ng kautusan, kapasyahan, at pagsusog/enmiyenda ng patakaran.

Liham Panawagan (Letter of Appeal)