humuslijst buitenlandse politiek

appartatsjik

(Russisch) lid van het staatsapparaat: bureaucraat zonder fantasie, typisch voor het verstarde Sovjet-communisme. Ruimere zin: ambtenaar met weinig inlevingsvermogen, carrièremaker, conservatie bureaucraat

bananenrepubliek

Spottend gebruikte, ietwat verouderde bijnaam van Latijns-Amerikaanse landen die in de 20ste eeuw werden geassocieerd met bananenproductie, staatsgrepen, armoede, onderontwikkeling, populisme, dictatuur

bloeddiamant

Conflictdiamant'. Diamant afkomstig uit een conflictgebied. Term werd gelinkt aan de bloedige oorlog in Sierre Leone, waarbij de opbrengst van de diamentenverkoop gebruikt werd om rebellen te bewapenen

eurocraat

: informele, oorspronkelijke schertsende benaming voor een ambtenaar van de diensten van instellingen van de Europese Unie. Hoge bestuurlijke ambtenaar bij de EU.

failed state

Een mislukte staat. Het is bedoeld voor een staat waarin de centrale overheid praktisch geen tot weinig controle heeft over het eigen grondgebied.

De centrale overheid is niet in staat om de meest basale functies van de staat uit te voeren zoals: het handhaven van de openbare orde, het bieden van basisvoorzieningen aan de bevolking en het handhaven van het monopolie op het legitieme gebruik van geweld binnen zijn grenzen

gedoogregering

minderheidsregering die voor besluitvorming op bepaalde beleidsterreinen gesteund wordt door een gedoogpartij. Dit betekent dat de regering geen meerderheid heeft in de Tweede Kamer en zich daarom verzekerd heeft van de steun van een of meer partijen die niet meeregeren. De partijen hebben afspraken gemaakt en beloften gedaan in ruil voor deze steun

glasnost

Russisch woord dat letterlijk vertaald kan worden als "openheid" of "transparantie". De term wordt vaak geassocieerd met de periode van politieke en maatschappelijke hervormingen in de Sovjet-Unie onder leiding van de toenmalige leider Mikhail Gorbatsjov in de jaren tachtig

goelag

overheidsdienst die verantwoordelijk was voor str af-en werkkampen. De goelags waren beruht om hun slechte leefomstandigheden, dwangarbeid en massale sterfte. (de term wordt ook gebruikt om de kampen zelf aan te duiden, vooral voor politieke gevangenen)

guerilla

Vorm van oorlogsvoering die wordt toegepast door kleine, zelfstandig opererende groepen in de strijd tegen een in strategisch opzicht sterke tegenstander. Het element 'verrassing' speelt een belangrijke rol

Hezbollah

politieke partij in Libanon en een militante beweging van sjiitische moslims met anti-Israëlische en anti-Amerikaanse sentimenten. Het is een belangrijke beweging in Libanon, vooral in Zuid-Libanon. De partijleider is Hassan Nasrallah.

Hamas

Hamas is een Palestijnse islamistische beweging en politieke organisatie die in 1987 werd opgericht en streeft naar de bevrijding van Palestina en het einde van de Israëlische bezetting. De beweging heeft zowel een politieke als een militaire tak, waarbij de laatste vaak betrokken is geweest bij aanvallen op Israël, wat ertoe heeft geleid dat Hamas door veel landen, waaronder de EU en de VS, als terroristische organisatie wordt beschouwd. Hamas heeft sinds 2007 de controle over de Gazastrook, waar het als de facto regering fungeert, maar zijn rol en gewapende acties leiden wereldwijd tot grote controverse en spanningen.

imperialisme

Proces waarbij landen hun macht in andere delen van de wereld willen breiden door gebieden te veroveren en te beheersen. Het woord komt van het Latijnse 'imperium', wat rijk betekent. Imperialisme kan worden bereikt door middel van militaire macht, economische invloed of diplomatieke druk

indignados

Spaanse en Franse actievoerders die bezorgd zijn over de politieke en sociale toestand in Europa. Afgelopen zomer trokken ze te voet vanuit Spanje en Frankrijk naar het Europees parlement in Brussel. Het woord betekent 'verontwaardigen'.

intifada

Arabisch woord dat zich vertaalt naar 'opstand' of 'opstanding' in het Nederlands. Het wordt meestal gebruikt om te verwijzen naar een periode van Palestijnse volksopstanden en protesten tegen de Israëlische bezitting van de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. Beide intifada 's (1 en 2) leiden tot aanzienlijke politieke menselijke kosten en hadden een grote impact op het Israëlisch Palestijnse-conflict

islamisme

verzameling van politieke ideologieen binnen de islam. Het is gebaseerd op een conservatieve, letterlijke interpretatie van de Koran en de Hadith

jihadisme

Strijd tegen innerlijke verleidingen en externe vijanden in het islamitische geloof. Ook ideologische opvatting van extremistische moslims tegen 'ongelovigen'

Joe Sixpack/Joe the plumber

Tijdens de presidentsverkiezingen van 2008 gebruikt door beide kandidaten als archetype van de gemiddelde Amerikaan, op de hoede van de belastingvoorstellen van beide kandidaten

kiesmannen

Informele term voor Electoral College dat in de VS formeel de president kiest. Tijdens de presidentsverkiezingen worden slechts de leden van dit college gekozen. Het aantal 'kiesmannen' per staat is evenredig aan het bevolkingsaantal van de staat

moedjahedien

Dat waren diverse losjes met elkaar geallieerde oppositiegroepen die vochten tegen de Sovjetinval in Afghanistan tussen 1979 en 1989. Daarna vochten ze tegen elkaar in de daaropvolgende burgeroorlog. Moedjahied betekent'strijder' of 'ijveraar'

non-proliferatieverdrag

Een verdrag tegen de verbreiding van kernwapens. Het verdrag werd getekend tussen de VS, Sovjet-Unie en GB en is geratificeerd door meer dan 191 landen

oligarchen

een oligarch betekent een 'rijk persoon'. Iemand uit een bevoorrechte klasse of lid van een klein groepje machtshebbers

ostalgie

Variant op 'nostalgie': heimwee van een aantal inwoners van het voormalige Oost-Duitsland naar het leven voor de val van de Berlijnse muur

perestrojka

Herstructurering: naam van de hervormingspolitiek van Sovjetleider Gorbatsjov met als doel de manklopende planeconomie, corruptie en de geldverslindende bewapeningswedloop tegen te gaan via een politiek van openheid, ontwapening en politieke hervormingen

primaries

Amerikaanse voorverkiezingen waar de burgers een presidentskandidaat mogen kiezen uit de eigen partij

salafisme

Puriteinse stroming binnen het islamitische geloof die een strikte interpretatie en naleving van wetten uit de ontstaansperiode van de islam voorstaat

saloncommunisme

Het communisme zoals dat in de chique salons wordt verdedigd door personen die duidelijk niet uit een arbeidsmilieu komen en er eigenlijk weinig affiniteit mee vertonen

schengenakkoord

Luxemburgs dorp dicht bij het drielandenpunt met Duitsland en Frankrijk: akkoorden afgesloten tussen een aantal Europese landen, waarbij de grenscontrole tussen deze landen werden afgeschaft

swing state

Kantel- of strijdstaat, een VS-staat waar geen van de presidentskandidaten een duidelijke overwinning lijkt te gaan boeken

thatcherisme

Pejoratieve benaming voor het, door velen als meedogenloos ervaren, sociaal-economisch beleid van de Britste Premier Margaret Thacher. Zij was van 1975 tot 1990 partijleider van de Conservatie partij. (Politiek systeem of overtuiging vernoemd naar haar)

waarheidscommissie

Verzamelnaam voor van overheidswege of door het parlement ingestelde commissies die, vooral in een periode van transitie, onderzoek doen naar schendingen van mensenrechten uit het verleden en daaruit een publiek rapport uitbrengen.