termen CA

termen vanuit het boek 'de ondeelbare mens' - sommige auteurs zijn duidelijker uitgelegd dan de andere, dat heeft te maken met mijn eigen kennis al van die auteurs (bv Harris en Sapir-Worf these kende ik al, die zijn wat cryptischer uitgelegd in deze flashcards)

exogamie

huwelijken buiten de groep = alliantievorming - veel gedaan door Aborigionals

matrilineaire erfenis is typisch voor…

continu oorlogvoerende groepen

M. Harris

• structuurmaterialist

• infrastructuur → structuur → superstructuur

Huntington

• cultuuressentialist

• westen zal na KO in problemen komen met islamitische landen en het confuscianistische China

• want na KO → ethisch nationalisme zou de wortel zijn van het geweld

Fearon en Laitin

• 1950-1960: geleidelijke accumulatie van aanslepende conflicten

• ethnisch en religieus diverse landen: niet significant meer geweld

• → wat wel achter eventueel geweld ligt: armoede = materieel iets

Le Billon

• ecologie en economie vs burgeroorlog type = materialistische lezing tegen essentialisme van Huntington

• beperkingen ook aankaarten: Noorwegen kent vredevolle ontwikkelingen ondanks overvloed en Japan ook geen conflict ondanks schaarste

antropogonie

= een mythe die de schepping van de mens vertaalt

Steven Pinker (2)

• ons brein: cognitieve structuur voor taal = taalinstinct

• mice-eater → rats-eater? NO: rat-eater: klinkt eenvoudiger (daarom ook mice en geen mouse)

Saphir-Worf these (3)

• taal vormt denken = taal snappen om die cultuur te snappen <> LB

• bv Hopi-Indianen

• kritiek!

Lévy-Bruhl

leden van primitieve volkeren: geen individuen - denken wat de groep denkt = prelogisch denken

→ bv Kiwai eilandbewoners

Radcliffe-Brown (2)

• in navolg debat LB en SW: taal is niet de way om cultuur te begrijpen → wel sociale structuren

• hij is een structureel-functionalist: het sociale kent zijn eigen wetten en vraagt om een wetenschap naar analogie van de natuurwetenschappen

Ferdinand de Saussure: de onderscheiden die hij maakt

• synchronisch (taal op bepaald moment) <> diachronisch (taalveranderingen)

• Langue (grammatica) <> parole (taaluitingen)

• Signifiant (het woord) <> signifié (wat bedoeld wordt)

Lévy-Strauss (3)

• verwantschapssystemen (cross-cousins) en incestverbod draait om alliantie → alliantie maakt cultuur (voorbeeld: Kareira)

• culinair: gekookt vlees lagere status dan gerookt vlees, beide wel getransformeerd richting cultuur → maar: bij gekookt zijn de sappen bewaard = nog wat natuur in it

• canonieke relaties

Kareira

verwantschapssystemen = 4 delen

• 2 moieties

• 2 generaties

→ en for some reason behoren je grootouders tot jouw eigen deel

Leach

kritiek op LS: tabulated nonsense (zever in een tabel)

→ symbolen worden gebruikt zoals het de actor uitkomt

Vansina

structuralisme is niet te weerleggen, niet falsifieerbaar

Margaret Mead (3)

• Coming of age in Samoa

• puberteitscrisis = westerse constructie → psychische ontwikkeling = cultureel bepaald

• kritiek door Freeman, steun van Scheper-Hughes

Freeman

• Mead had kritischer moeten zijn bij de vraagstelling - ze snapte de overdrijving en humor niet

• ze deed te kort veldwerk

Scheper-Hughes (3)

• seksuele disciplinering jongeren wildegelijk sterk in geïndustrialiseerde landen

• Mead kenden de humoristische beschrijvingen wel want ze had ze beschreven

• Dames waarmee Freeman sprak: 50 jaar na wanneer Mead ermee sprak

Nobert Elias

• persoonlijkheidskenmerken van Europeanen veranderd door verstedelijking en IR

• Om groepen van ambachten, producenten en verkopers op mekaar af te stemmen en de economie te laten draaien kwam ‘zelfdwang’ centraal te staan

Bourdieu

• La Distinction: over ontwikkeling EU

• Er ontstonden sociale klassen waarbij de hogere klasse, de burgerij, zich wilde afzetten ten opzichte van de lagere klasse.

• cultuur: distinctie aanbrengen om onderscheid in cultuur te tonen → een bepaalde etiquette, tot ‘goede smaak’ bij cul- tuurconsumptie, muziek, kunst, enzoveoort.

Geertz: thick description

1: allegorisch verband: haan symboliseert eigenaar

2: winst betekent niet een verlies van status, maar wel gezichtsverlies → tegen vijanden wordt hoog ingezet

3: Met zijn georganiseerde opeenvolging van kortstondige gewelduitbarstingen waarbij in eenzelfde moment status bevestigd wordt alsook gezichtsverlies afgedwongen, biedt het hanengevecht een spiegel van deze samenleving en haar ethos.

= er is een cognitief doel want aan de deelnemers geeft het een inkijk in hun samenleving

Handelman

• Models: rituelen die een model opvoeren dat nagestreefd dient te worden

• Mirrors: collectieve praktijken die de samenleving een spiegel voorhouden

Johannes Fabian

antropologische beschrijvingen van culturen in vraag stellen: culturen worden bevroren in tijd door coevalness

→ oplossing: gehele context van etnografisch on- derzoek beschrijven, in het bijzonder de interacties met de informanten, zodanig dat de positie en invloed van de onderzoeker op het lokale gebeuren niet verhuld worde

ethnografisch ≠ ethnocentrisch

• grafisch: een vorm van kwalitatief onderzoek waarbij de onderzoeker zich onderdompelt in een gemeenschap of organisatie om gedragingen en interacties van dichtbij te kunnen observeren

• centrisch: superior perspectief

Paul Ekman

• Culturele psychologie: 6 + 3 basisemoties

• maar hoe vertalen? = toont moeilijkheden al

Schweder

• Culturele psychologie: Indiase cultuur: 9 basisstemmingen waarvan 3 overeenkomen met Ekman

• basisstemingen gebaseerd met publieke performance en theater

• 3 soorten ethiek als basis voor classificaties van emotie: autonomie - gemeenschap - goddelijkheid

Lajjia

in India: schaamtebesef

Fago

in Micronesië: zit tussen medeleven, liefde en melancholie

watjilpa

Aboriginals: landheimwee

Lek

Bali: plankenkoorts voor publieke daad

litost

Tsjechië: wroeging en wraakgevoel na plots inzicht over eigen ongeluk

Batseon

• grondlegger cybernetica

• aantonen met de amerikaan en de Brit of via het Belgisch meisje en Marokkaanse boyfriend

cybernetica

bestudeert hoe levende of mechanische systemen zichzelf sturen en regenereren via feedback

Sahlins

symbolen = onderdeel sociaal betekenissysteem

Obeyesekere

cultuur wordt gecreëerd = betekenis symbolen wordt gecreëerd → wil psychologische basis van cultuur aantonen

→ Hawaiianen: deïficatie(vergoddelijking koning na overlijden) tegenover apotheose (vergoddelijking tijdens leven)

Malinowski

• werk: Argonauts

• over de Kula en giftsysteem: 2 kringen van doorgeven

  • halssnoer: wijzersin

  • armband: tegenwijzersin

• sieraden hebben geen nut = reactie tegen homo economicus van Bentham

Weiner

over de Kula-gift van Malinowski en zijn anti homo economicus: ze gaan de mooiste stukken wel proberen houden en de andere zal zoveel mogelijk het vertrouwen opwekken

souvala / bagi

halssnoer

mali

armband

kan een wedergift onmiddellijk gebeuren?

NEE

mwasila & mana

• mwasila: magische kennis

  • → rol bij giftsysteem: je partner gaat jouw gift mooier vinden dan het in werkelijkheid is en iets supermooi teruggeven

• mana: charmes

vaga, yotile, basi en kudu (3)

• vaga = openingsgift

• yotile = wedergift

• basi = tussentijdse gift (bij gebrek aan een waardige tegengift)

• kudu: de wedergift wanneer er basi is geweest

uvalaku

bij de Kula een competitie

Kula en bruidsprijs

is een tussengift: want als een vrouw wordt ‘uitgewissled’ zou er een vrouw terug verwacht moeten worden en is dat dus een tussengift

Sukuma boer

zij hebben een gebruik: wambi: wnn een toekomstigee bruidgeom zich aannbiedt bij familie bruid: heel gespannen situatie: dan wordt een gifsituatie gestart - we weten dat dat geldelijke aspect in functie vermogen is en niet over schoonheid vrouw

Maar dus normaal (niet wambi) : een aspect van gift: je hoopt dat je erkend gaat worden en eig doet die jongen een risico en een offer aspect want miss wordt je niet aanvaard = Giftaspect met een offeraspect

=> wambi: wnn de deal beklonken is - dan zal op de eerste huwelijksnacht mensne aanwezig zijn in de buurt van de hut - uhm die jongen eeerst monetaire gift aan een vriendin van de bruid om bed op te maken en die vriending moet goedkeuring bedrag vragen aan bruid  en er is dus een spel

In westerse cultuur zou dat moment van transactie prostitutie geneoemd worden

Maus

• essai over de Edda → Edda = de vrek

• verwijst naar de hau bij Maori = sociale wet

hau

uitgelegd door een Maori: Indien ik iets van jou krijg en dit later doorgeef aan een andere persoon die mij daarna een we- dergift doet, dan bevat deze wedergift de geest (hau) van jouw gift aan mij.

Juist of fout: bij Maus en de voorouderlijke geesten in de giftlogica moet de antropoloog opletten om een cul- tuur niet te reduceren tot een reeks geloofsartikelen, die als axioma’s toegepast worden. Primair is de ervaring van het subject.

Juist

nsango en igasa

nsango: een vaste plicht

isaga: tegoed dat je afbetaalt

Agamben

uitzonderingspositie van vluchtelingen vergelijken met een homo racer uit Romeinse tijd → die persoon mag door eenieder omgebracht worden (maar niet als offer) en wiens leven gereduceerd us tot naakte bestaan (bare life)

Girard

zondebokmechanisme = universeel

Weber

man stelde vast in zijn beschrijvingen: kapitalisme een cultur dimensie: ethiek - ethiek van ascetisme (spaarzaam leven en dan rijk worden) - je ziet in je succes als kapitalisme dan dat je gepredestineerd was

Die cirkel: ik ben zodanig gemotiveerd dat ik het bewijs ga vinden - die portestante ethiek is de geest van kapitalisme

Idee: uitsluiting: uitverkorenen en niet- uitverkorenen

instrumentalisme

• Cohen

• ponerend dat politici bewust symbolen van verwantschap en etniciteit manipuleren om volgelingen en kiezers achter zich te scharen.

constructivisme en essentialisme

• constructivisme: identiteit wordt gereconstrueerd, vaak een uitvinding door nieuwe elites - Anderson en Gellner

• essentialisme: identiteit groeit organisch uit gedeelde culturele essentie (Huntington)

Anderson

immagined community: geen geen etnische gronden nodig voor leden om onderlin- ge verbondenheid in te beelden

Eriksen

ethnische conflicten

• gelijkenissen: competitie over schaarse hulpbronnen - modernisering maakt verschillen duidelijk - groepen rekruteren uit zichzelf

• ideologische factor: ongelijkheid ondergecommuniceerd - autochtonen vs indringers

MAAR: veel elementen uit culturele systeem putten op collectieve ervaring groepsleden

leg het verschil uit voor de vier types van sociale uitwisseling

• code = wat bereikt wil worden

• medium = manier waarop

Juist of fout: In zijn werk over segmentaal lineage system (Evans-Pritchard) bespreekt hij de niveaus van verwantschap in stamverband en hoe hierbij een overkoepelende hiërarchie aanwezig is

fout: hij spreekt van een anarchistisch en hoofdloos (acephalous) politiek systeem

Evans-Pritchard

• aantonen dat de structuren van alliantievorming vrede in stand kan houden = bedoeling Nuer cultuur te begrijpen → toegepast op België

• taak antropologen: aan interpretatie doen en bijgevolg moeten proberen een cultuur in haar eigen termen te vatten, om deze vervolgens in academische termen te vertalen

Evans-Pritchard toegepast op België

• koningskwestie (Leopold na WO II)

• schoolpact

• eenheidswet

= redeneringen EP toegepast op drie types van affiniteit (de breuklijnen: communautair, levensbeschouwelijk en socio-economisch)

wesh

een rotatiesysteem van landbezit bij de Parthanen in de Swat-vallei → neveneffect: land was inzet van een strijd

→ Barth gaat er de speltheorie op toepassen

non-zero sum game en zero sum game

• non-zero sum game = samenwerking beloond en evenwichtige coalities

• zero sum game: strijd ongelijk en de coalities wisselen constant

Barth

• Speltheorie toepassen op SWAT-valei

• krijgt commentaar van Asad dat er een clan is met alle macht (Yusufzai-clan)

commodity fetishism

de illusie dat goederen een intrinsieke waarde hebben in plaats van geproduceerd zijn door arbeid

→ onderschatten arbeid want: profijt verkregen door het (onder)betalen van arbeid

→ geld is het doel: C → M → C’ → M’

Taussing

neo-marxist: hij heeft ontdekt dat magie ontstaat bij indianen die uit het amazone gebied trokken naar plantages, bij grootgrondbezitters gingen werken, die dat leven zagen, waren zo verrast over kapitalistisch werking, dachten amai das zo omgekeerd als bij ons - om lid te worden die wereld: zeiden van ja: wij moeten ook geld laten groeien: gaan magie ontwikkelen die past die past bij nieuwe wereld: gingen baptize money bills: wnn je als peetvader gekozen w je je hand (die je dus boven hoofdje legt)  is dan heilig en dan in linkerhand werd er dollarbilliet gehouden = past bij hun nieuwe wereld en kapitalistisch systeeem

Tiv: sferen

• substantiegoederen op de markt

• prestigegoederen - ceremonieel - messingstaven

• huwbare vrouwen = ruil

Tiv-uitwisselingssferen: wanneer uitzondering voor mediatie

• hongersnood: messingstaven om aan voedsel te geraken

• kem-vrouwen: uitgewisseld voor messingsstaven ipv andere vrouw → hun dochters: niet officieel tot de clan behoren

= messingstaven konden voor prestige (tsav) zorgen

invloed Britten op Tiv

Om de keuzevrijheid van vrouwen te verhogen verplichtte de Britse overheid de Tiv om te huwen via bruidsprijs in plaats van directe zusterruil. Maar dat hief de schotten definitief op tussen de uitwisselingssferen.

Stiglitz

globalisering is vooral economisch, niet per se politiek (een politieke globalisering zou maar halfslachtig zijn)

→ het Internationaal Munt Fonds, zo stelt Stiglitz, is hooguit het verlengstuk van multi- nationals en neoliberale lobbyisten: We kunnen goedkoop in Azië gefabriceerde kleren aankopen zonder ons iets te moeten aantrekken van de kinderarbeid in dat land, dus zonder dat we democratische inspraak hebben in het beleid

Feenberg

• Idee: technologie autonoom en menselijk beheerst - als mens zelf bepalen welk soort technologie nodig

• Gecombineert met: technologie is waardegeladen

Feenberg: instrumentalisme

• technologie: menselijk beheerst + neutraal

• je ontwikkelt technologie en die menselijk beheerst is (bv bouwen van een fabriek + bv ook dat meer mensen aan een band zet )

Feenberg: determinisme

• technologie: neutraal en autonoom

•  technologie volgt een autonome koers, je kan niet vermijden dat een technologie die complex is bepaalde noden met zich meedraagt: fabriek an sich niet slecht - het is gewoon een kwestie dat je eigneaar wordt van de fabriek  = productie is neutraal maar de eigenaar niet

Feenberg: substantivisme

• technologie: waarde-geladen en autonoom

• technologie is niet neutraal: zit waarde in en dat is de dramaaaa - die dystopiën - technologie maakt de natuur kapot want technologie heeft zijn eigen persoonlijkheid

Feenberg: constructivisme

• technologie: waarde-geladen en door mens beheerst

• Technologie heeft waarde maar geen gevaar - door communicatiesystemen op te zetten: vermijden dat je alles wat je als groep belangrijk vindt niet laat domineren

• Macht en geld zijn de gevaren - je moet gewoon zorgen dat je de twee onder controle houdt

Ashanti en Mossi

• dubbele verwantschap betreffende matrilineaire en patrilineaire eigendom = cultuurmaterialisme

• machtsconcentratie vermijden

Shosone indianen en Khoi-San jagers

weinig territoriale gebruiken in cultuur

→ verklaring cultuurmaterialisten: jagen veel op rondtrekkend groot

Leslie White

zoektocht naar meer energie zorgde voor de omschakeling naar het neolithicum

= landbouwproductiewijze en domesticatie met culturele omwenteling

contra leefwereldbenadering

blind voor globalisering als culturele invloed op leefwereld en als forum voor identiteit en ethnische rechten

pro leefwereldbenadering

• deze vermijdt etnocentrisme

• armoede is cultureel en subjectief bepaald: jagers voelen zich rijk als ze delen

• antropologisch motief: hechting aan kwetsbaren en plaats dus sedentair

Chomsky

de menselijke geest is geen leeg blad = er is narture

→ hij was leermeester van Pinker

Goody

materiële basis van cultuur voor verandering koninkrijk → staat

tapou

bij Freeman: kritiek op MM: een taptou is een maagdelijke bruid

Malinowski’s functionalisme vs structureel-functionalisme van Radcliffe-brown

• Malinowski: instituties (bv gift) bestaan omdat ze een sociale functie vervullen dei volgt uit primaire behoeften

• RN: samenleving is een organisme dat de harmonie nastreeft eb zi sociale instituties determineert bijv segmentaire verwantschapssystemen bij Nuer