Aanbreng woordenschat

Het belang van woordenschat

Woordenschat is essentieel voor communicatie. Zonder woordenschat kan er niets worden overgebracht (Wilkins).

Functionele rol woordenschat

Woordenschat is niet enkel kennis, maar een hulpmiddel om functioneel te communiceren.

Receptieve vs productieve kennis

Receptieve kennis = begrijpen en herkennen, productieve kennis = actief gebruiken van woorden.

Vroegtijdige introductie

Woordenschat moet zo vroeg mogelijk en in betekenisvolle context worden aangebracht.

Herhalingstip (woordenschat)

Een woord moet minstens 7 keer herhaald worden om goed onthouden te worden.

Drie aspecten van woordenschatverwerving

1. Betekenis

2. Vorm (uitspraak/schriftbeeld)

3. Gebruik in context.

Receptieve beheersing

Het herkennen en begrijpen van woorden (bv. via leestoets).

Productieve beheersing

Het actief kunnen gebruiken van woorden tijdens spreken en schrijven.

Voorbeelden van eindtermwoordenschat

Persoonlijke gegevens

dagelijks leven

relaties

eten & drinken

tijd & ruimte

Herhalingsprincipe

Herhalen met toenemende tijdsintervallen volgens vergeetcurve (Ebbinghaus) = beter geheugenbehoud.

Voortbouwen op voorkennis

Voorkennis activeren, oude en nieuwe woorden verbinden, visueel ondersteunen met bv. mindmaps en kleurcodes.

Wat zijn de didactische principes

1. voorbewerken

2. semantiseren

3. consolideren

4. controleren

Stap 1: Voorbewerken

• voorkennis

• motiveren

• context

Tip bij voorbewerken

Bied eerst luistertekst aan i.p.v. leestekst om uitspraak te benadrukken; stel globale en specifieke vragen.

Stap 2: Semantiseren

• betekenis

• uitspraak

• schriftbeeld

Semantiseren: betekenis

Gebaren, afbeeldingen, synoniemen, tegengestelden, context gebruiken om woordbetekenis te verduidelijken.

Semantiseren: uitspraak

Frequent herhalen, hardop zeggen in groep en individueel.

Semantiseren: schriftbeeld

Visualiseren via bord, kleurcodering, schrijfkaarten, opletten bij abstracte woorden.

Stap 3: Consolideren

• herhalen

• kennis → communicatie

• receptief → productief

Oefenvormen bij consolideren

Driloefeningen, spelvormen, communicatieve opdrachten (bv. stoelendans, beeldbeschrijving, vraag-antwoord).

Balans in oefenvormen

Combineer gestuurd en open oefeningen voor structuur en creativiteit.

Stap 4: Controleren

• leerdoelen bereikt?

• leerkracht + leerling

• oefenen - middellange termijn - lange termijn

Evaluatiehulpmiddelen

Woordkaartjes, digitale tools zoals Quizlet of Socrative, gebruikt op korte en lange termijn.

Actie bij onvoldoende resultaat

Fase ‘consolideren’ herhalen indien doelen niet bereikt zijn.

Differentiatie in woordenschatles

Rekening houden met verschillen tussen leerlingen, gebruik maken van hulpfiches of aangepaste werkvormen.

Gerichte feedback en evaluatie

Feedback koppelen aan voortgang; stimuleert motivatie en bijsturing.

Voorbeeld differentiatie-opdracht

Lln geven mondelinge instructies met behulp van hulpfiches; goed voor pairwork en zelfevaluatie.

Fout: te weinig herhaling

Onvoldoende herhaling = slechte geheugenopslag van nieuwe woordenschat.

Fout: onvoldoende context

Woorden zonder betekenisvolle of visuele context aanbrengen kan verwarring geven.

Fout: direct vertalen

Te veel vertaling verhindert actief betekenisleren en verbanden leggen.

Fout: eenzijdige oefeningen

Alleen kennisgericht of alleen productief werkt niet voor evenwichtige ontwikkeling.

Fout: uitspraak verwaarlozen

Geen focus op correcte uitspraak leidt tot miscommunicatie.

Fout: geen differentiatie

Niet inspelen op niveauverschillen zorgt voor frustratie of verveling bij leerlingen.