ekologia

osobnik

osobnik

pojedyńczy organizm, który jest przedstawicielem gatunku

populacja

grupa osobników tego samego gatunku, która żyje na określonym obszarze

biocenoza

zbiór populacji wszystkich gatunków żyjących na danym obszarze w tym samym czasie i powiązanych tymi samymi zależnościami

ekosystem

składa się z biocenozy i biotopu, czyli nieożywionych elementów środowiska

biom

obszar na ziemi odznaczający się charakterystycznym typem roślinności a także składem gatunkowym przystosowanym do określonych warunków klimatycznych

biosfera

obszar ziemi zamieszkiwany przez żywe organizmy, zbiór wszystkich ekosystemów

czynniki abiotyczne

elementy środowiska nieożywionego np. temperatura, wilgotność

czynniki biotyczne

zależności między organizmami żyjącymi na tym samym terenie

nisza ekologiczna

wymagania dotyczące środowiska które są najbardziej korzystne dla danego gatunku- zakres zmienności w jakich organizm może przeżyć

siedlisko

przestrzeń fizyczna, w której występuje dany organizm

tolerancja ekologiczna

zdolność organizmu do przystosowania się do określonych warunków ekologicznych.

prawo minimum Liebiga

możliwość rozwoju określa ten składnik, który jest w niedoborze

eurybionty

gatunki o szerokim zakresie tolerancji

stenobionty

gatunki o niskim zakresie tolerancji

gatunki kosmopolityczne

wykazują wysoki zakres tolerancji niemal w każdym środowisku

gatunki wskaznikowe (bioindykatory)

gatunek o dobrze znanych wymaganiach ekologicznych, którego obecność lub brak wskazuje na stan środowiska np. porosty, które wykazują wrażliwość na zanieczyszczenia SO2 służą jako wskazniki zanieczyszczenia powietrza

zasada współdziałania czynników

minimalne, maksymalne i optymalne wartości danego czynnika mogą ulec zmianie w zależności od zmian, jakim podlegają pozostałe czynniki u osobnika np. niektóre osobniki wraz z wiekiem nabywają tolerancje na niektóre czynniki

liczebność populacji

liczba wszystkich osobników tworzących populacje- wpływają na nią rozrodczość, śmiertelność, imigracje i emigracje

krzywe przeżywania

typ I- wypukła- duża przeżywalność młodych osobników i stopniowo zmniejszająca się wraz z wiekiem

typ II- prosta- jednakowa przeżywalność osobników w każdym wieku

typ III- wklęsła-najmniejsza przeżywalność osobników młodszych i zwiększona przeżywalność osobników starszych

efekt Alleego

zarówno zbyt duże, jak i zbyt małe zagęszczenie wpływa negatywnie na populacje

teoria metapopulacji

oddzielone obszary siedlisk nazywane są wsypami środowiskowymi i są one zasiedlane przez zubpopulacje (populacje lokalne). Metapopulacja to zbiór subpopulacji, między którymi dochodzi do przemieszczania się osobników.

Populacje zasilające charakteryzują się wysoką przeżywalnością i przewagą emigracji nad imigracją

Populacje marginalne charakteryzują się wysoką śmiertelnością, są zagrożone ekstynkcją, przed którą chronią ją imigracje z innych populacji.

zależności nieantagonistyczne

przynoszą korzyść przynajmniej jednej stronie, żadna ze stron nie ponosi strat (komensalizm i mutualizm)

zależności antagonistyczne

przynoszą straty przynajmniej jednej stronie (drapieżnictwo, pasożytnictwo, konkurencja, roślinożerność)

komensalizm

jedna strona zyskuje, druga nie, ale także nie ponosi strat

mutualizm

obie strony odnoszą korzyść

obligatoryjny- osobniki są od siebie uzależnione

fakultatywny- przynosi korzyści, ale nie jest konieczny

mikoryza- mutualizm między grzybami a korzeniami, grzyb zapewnia lepszy dostęp do wody, a zyskuje produkty fotosyntezy od rośliny.

symbioza z bakteriami, które asymilują azot w forme przyswajalną przez rośliny, w zamian otrzymują produkty fotosyntezy

konkurencja

zachodzi gdy osobniki korzystają z tych samych zasobów środowiska- nisze ekologiczne się pokrywają. Dzieli się na wewnątrzgatunkową i mięzygatunkową

reguła allena

części ciała narażone na utrate ciepła są mniejsze u ssaków żyjących w klimacie polarnym niż u ssaków żyjących w klimacie ciepłym

reguła bergmanna

zwierzęta stałocieplne żyjące w klimacie chłodnym mają większe rozmiary ciała od zwierząt żyjących w klimacie ciepłym.