Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Filipino || 1st Semester || Midterms

Wika

kabuoan ng mga sagisag na binubuo ng mga tunog na sinasalita at ng mga simbolong sinusula

Lingua

- latin

- dila at wika o lengguwahe

Langue

- pranses

- dila at wika

Lingua Franca

ginagamit sa komunikasyon ng dalawang taong may magkaibigang wika

Ang wika ay masistemang balangkas

binubuo ng makabuluhang tunog or ponema

Ang wika ay arbitraryo

pinagkakasunduan ng isang grupo

Ang wika ay natatangi

walang wika na may katulad na katangian

Ang wika ay dinamiko

sumasabay sa pagbabago ng panahon ang wika

Kahalagahan ng Wika

- Mahalaga sa pagpapanatili, pagpapahayag at pagpapalaganap ng kultura

- Nagsisilbing tagapag-ingat at tagapagpalaganap ng mga karunungan at kaalaman

- Nagreresulta sa isang maunlad at masiglang sangkatauhang bukas sa pakikipagsunduan sa isa't isa

Monolinggwalismo

isang wika tulad ng England, Pransya, South Korea, at Hapon.

Bilinggwalismo

dalawang wika

Multilinggwalismo

tatlo o higit pang wika

Unang Wika

"wikang sinuso sa ina" o "inang wika"

Pangalawang Wika

wikang natutunan sa kaniyang paligid

Pangatlong Wika

wikang natutunan dala ng paglawak ng kanyang ginagalawan

Wikang Pambansa

Filipino

Wikang Panturo

- mother tongue

- ingles

- filipino

Opisyal na wika

wikang ginagamit sa mga opisyal na transaksiyon ng pamahalaan

Homogenous

iisang bigkas

Heterogenous

varayti ng wika

Instrumental

- Pangangailangan ng tao

- Sa patalastas o liham

ex. resume

Interaksiyonal

pakikipagusap sa kapwa

Regulatori

Kumokontrol/gumagabay sa kilos at asal ng iba.

ex. recipes

Heuristiko

Paghahanap ng impormasyon

Pakikinig sa radyo, etc.

ex. interviews

Representatibo

Pagbibigay ng impormasyon

ex. reporting

Personal

sariling damdamin o opinion

ex. diary

Imahinatibo

mga tayutay ay ginagamit

ex. creative writing

M. A. K. Halliday

sa prinsipyo niya ay ang wika ay ginagamit sa pagtugon ng pangangailangan ng mga tao

Roman Jakobson

isa sa mga pinakamagaling na dalubwika ng ikadalawampung siglo

Conative

paguutos o pakikiusap

Informative

nagbibigay ng mga impormasyon

Labelling

nagbibigay ng bagong pangalan (nickname)

Phatic

pagsisimula ng usapan

ex. kamusta ka na?

Emotive

pagpapahayag ng damdamin o emosyon

ex. galit ako sayo!

Expression

pagpapahayag ng sariling opinyon

ex. mahilig ako sa ice cream

Panahon ng Kastila

- Ang mga ilustrado lamang, tulad ng mga bayaning Pilipino na nakapag-aral sa Espanya

- Romanisasyon ng Baybayin

- Pagtutol ng mga prayle sa pagtuturo ng Kastila sa mga Pilipino

Doctrina Christiana (1593)

kauna-unahang aklat sa bansa at naglalaman ng mga dasal na lanuro ng mga Kastila

Panahon ng Rebolusyong Pilipino

Sa panahong ito ay namulat ang isipan at damdaming makabayan ng mga Pilipino.

Panahon ng Amerikano

- ingles ang wikang opisyal

- ipinagbawal ang makabayang sulat

Marso 4, 1899

Ingles ang naging wikang panturo batay sa rekomendasyon ng komisyong Schurman

Batas ng Watawat

Nagbabawal sa pagwagayway ng bandila ng Pilipinas

Batas ng Sedisyon

Nagbabawal sa pagsulat ng anumang akdang makabayan at nagpapahiwatig ng paglaban sa pamahalaang Amerikano

Panahon ng Hapon

- "Gintong Panahon ng Panitikang Pilipino"

- ipinagbawal ang paggamit ng Ingles

- ipinagamit ang katutubong wika

- Nihonggo at Tagalog ang wikang opisyal

Panahon ng Pagsasarili

Sa panahong ito, bagama't lumaya tayo, ang ating wika ay nabalot pa rin ng politika sa kung alin sa atin mga wika ang gagawing wikang pambansa.

1934

Iminungkahi ni Lope K. Santos na ang wikang pambansa ay dapat ibatay sa isa sa mga umiiral na wika sa Pilipinas at ito ay sinusugan ni Pangulong Quezon

1935 Artikulo XIV, Seksyon 3 ng Saligang Batas 1935

ang kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagkakaroon ng isang wikang pambansang

Nobyembere 13, 1936 Batas Komonwelt Blg. 184

Pinagtibay ito ng kongreso at nagtatag sa unang Surian ng Wikang Pambansa

1937

Iprinoklama ni Pangulong Quezon ang wikang Tagalog upang maging batayan ng Wikang Pambansa

1940

Nagsimulang ituro ang wikang pambansa na batay sa tagalog sa mga paaralang pampubliko at pribado

1946

Ang wikang opisyal ng Pilipinas ay Tagalog at Ingles

1959

Pinalitan ang tawag sa wikang Pambansa

1974

Ipinatupad ang patakarang edukasyong bilinggwal

1987

Sa saligang batas ng 1987 ay pinagtibay na ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino

1969

Gamitin ang Pilipino sa pagdiriwang ng Linggo ng Wika

1997

Buwan ng Wika tuwing Agosto

Mga basehan ng pagpili ng wikang pambansa

1. sentro ng pamahalaan

2. sentro ng edukasyon

3. sentro ng kalakalan

4. pinakamaraming nasulat na panitikan

register

salitang may espesipikong kahulugan sa isang tiyak ang larangan o disiplina

Heograpikal

- tumutukoy sa lugar na ginagamit ang isang tiyak na wika

- ex. ibon (Filipino) ay langgam (Bisaya)

Ponolohikal

- pagkakaiba-iba sa bigkas at tunog ng mga salita.

- ex. Filipino Bisaya /pera/ - /pira/

Morpolohikal

- kayarian o istruktura ng isang salita sa isang wika.

- ex. Napatak na ang ulan. (Tagalog-Batangas) Pumapatak na ang ulan. (Tagalog-Maynila)