latijn retoriek

bakermat van de democratie

pnyx-heuvel

drie retorische genres

genus deliberativum; genus iudicale; genus demonstrativum

politieke redes

genus deliberativum

juridische rede

genus iudicale

lofrede

genus demonstrativum

socrates

469-399 vc

plato

427-347 vc

aristoteles

384-322 vc

geloof van plato

objectieve waarheid; absolute normen

profiel voor de ideale redenaar (volgens plato)

wetenschappelijke kennis; psychologische kennis; taal en stijl

ideeen van socrates

eironeia; maieutiek; daimon

eironeia

vragen stellen; gesprekspartner doen twijfelen

maieutiek

iedereen is geboren met een bepaalde kennis maar je moet het er nog uithalen

daimon

een soort geweten

drie overtuigingsmiddelen

ethos; pathos; logos

taken van de redenaar

inventio; dispositio; elocutio

inventio

vinden van overtuigingsmiddelen

dispositio

in kaart brengen wanneer je wat verteld

elocutio

uitvoeren van de rede

drogredenering

een redenering met intentionele fouten

zwakke gezondheid en spraakgebrek

problemen van demosthenes

338 vc

overname macedoniers

doel van de philippica (van demosthenes)

waarschuwen voor de macedoniers

duur van de republiek

509-27 vc

isocrates

een logograaf die een school in de retoriek stichtte

gebruik van retoriek in Rome

politiek vlak; openbare leven; strafprocessen voor juryrechtbanken

benodigdheden voor redenaars in rome

aanleg; ervaring; imitatio

lessen in retoriek in latijn (in rome)

eerste eeuw vc

toevoegingen van de romeinen aan de educatie retoriek (ivm grieken)

tirocinium fori; aemulatio

tirocinium fori

stage in retoriek

vijf factoren voor een succesvol redenaar in rome

ingenium; ars; exercitatio; usus; volledige culturele vorming

ingenium

een aanleg

ars

theoretische scholing

exercitatio

oefenen

usus

ervaring

begin van de keizertijd

27 vc

processen wegens hoogverraad

maiestas

Marcus Fabius Quintillianus

pleitbezorger voor de ‘oude retoriek’

wanneer Quintillianus leefde

1ste eeuw

boek van Quintillianus

institutio oratoria

ars bene dicendi et cogitandi et argumentandi

retoriek

doel van retorica

persuadere

exordium

inleiding van een redevoering

peroratio

slot van een redevoering

narratio

het uitleggen van de zaken in de redevoering

argumentatio

het voorstellen van de argumenten in de redevoering

delen van een redevoering

exordium; narratio; propositio et divisio; argumentatio; digressio; peroratio

emoties die worden opgewekt in de genus iudicale

indignatio; conquestio

emoties die worden opgewekt in de genus deliberativum

metus; spes

emoties die worden opgewekt in de genus demonstrativum

amor; odium

vier elementen waaruit de welsprekendheid benaderd werd

onderwerp; spreker; tekst; publiek

manier die gebruikt werden om het “doel” van de rede te bereiken

docere; movere; delectare

het onderwerp van een redevoering

quaestio

het publiek moet een beslissing treffen over een toekomstige handeling (politieke rede)

utile

het publiek moet een oordeel vellen over een handeling in het verleden (juridische rede)

verum

het publiek krijgt een bepaald onderwerp die wordt voorgesteld te loven of te laken (demonstrativum of laudativum)

pulchrum

voordat de spreker begint aan zijn onderwerp moet hij eerst de … vervullen

vijf officia oratoris

de vijf officia oratoris

inventio; dispositio; elocutio; memoria; actio et pronuntiatio

circumstantiae

over bepaalde vraagstukken, zoals zaak, tijdstip, actor,…

topische vragen

vragen die helpen de argumenten te vinden

loci a persona

verdere uitdieping op de topische vraag “qui”

overredingsmiddelen

ethisch; pathetisch; logisch

de vier virtutes

latinitas; perspicuitas; ornatus; aptum

latinitas

taalzuiverheid

perspicuitas

duidelijkheid

ornatus

versierde stijl

aptum

passende stijl

de antieke mnemotechniek

mindpalace, een combinatie van beeld- en taalgeheugen

mindpalace

loci et res methode

doel van het exordium

attentus; docilis; benevolus

attentum parare

kort zijn

docilem parare

de essentie van de zaak beknopt uitleggen

benevolum parare/captatio benevolentiae

maken dat het publiek de spreker gunstig gezin is

soorten exordium

rechtstreeks en eenvoudig; plechtig; per insinuationem; ex abrupto

twee manieren om argumentatio te voeren

confirmatio; refutatio

redenen waarom we een biografie kunnen schrijven over Cicero

autobiografische gegevens in zijn werk; biografieen van tijdsgenoten; zijn correspondentie met anderen

geboorte van Cicero

106 vc

geboorteplaats van cicero

Arpinum

wanneer cicero begon met zijn opleiding

92 vc

pro roscio

80 vc

waarom sextus roscius veroordeeld werd

valselijk beschuldigd van vadermoordcicero

cicero vertrok naar Griekenland met zijn broer Quintus

79-77 vc

huwelijk Cicero met Terentia

77 vc

cicero wordt quaestor

75 vc

proces tegen Verres (in Verrem)

70 vc

cicero wordt aedilis

69 vc

cicero wordt praetor

66 vc

cicero wordt consul

63 vc

cicero was een homo novus

hij was de eerste in zijn familie die aan de politiek begon

reden waarom er een proces was tegen verrem

hij eiste zeer hoge belastingen en regeerde met een schrikbewind

een man waar cicero een grote haat voor had

Catilina

quo usque tandem abutere, Catilina, patientia nostra

hoelang nog, Catilina, zal je ons geduld op de proef stellen

provocatio ad populum

het recht voor een aangeklaagde om beroep te doen op het volk

Clodius klaagt cicero aan als “payback” voor het bona dea schandaal

58 vc

cicero keert terug uit ballingsschap na veroordeling in 58 vc

57 vc

cicero wordt proconsul in cicilie

51 vc

de pro milone

52 vc