Lecture Notes on Ethics and Morality

Vocabulary flashcards based on lecture notes covering ethics, morality, and related concepts.

Ethiek

Systematisch nadenken over het juiste handelen: wat is goed en wat is fout? Het is normatief en richt zich op 'het goede' als maatstaf voor ons gedrag.

Moraal

Het geheel van waarden en normen dat in een samenleving geldt.

Ethos

Beschrijft de gewoonten en gedragingen van mensen zoals ze zijn.

Toegepaste ethiek

Deel van de ethiek dat zich bezighoudt met concrete situaties, waarbij men probeert in een bepaalde context het juiste handelen te bepalen.

Fundamentele ethiek

Discipline die de grondslagen van morele oordelen onderzoekt en nadenkt over waarden, normen en ethische theorieën.

Meta-ethiek

Filosofische reflectie over de aard van ethische uitspraken; stelt vragen over wat we bedoelen met 'goed' of 'slecht'.

Levensbeschouwing

Het wereldbeeld van waaruit iemand naar het leven kijkt en betekenis geeft aan zijn handelen; beïnvloedt morele keuzes.

Waarde

Abstract ideaal dat mensen belangrijk vinden, zoals liefde, vrijheid of rechtvaardigheid; geeft richting aan ons gedrag.

Norm

Concrete gedragsregel die voortkomt uit een waarde, bijvoorbeeld: 'Je mag niet stelen' komt voort uit de waarde eerlijkheid.

Regel van drie (ethische beslissingen)

ZIEN – OORDELEN – HANDELEN: een stappenplan voor ethische besluitvorming.

Verbond

Een heilige overeenkomst tussen God en mensen, of een plechtige overeenkomst tussen twee partijen in een gemeenschap waarin beide zich aan elkaar verbinden onder bepaalde voorwaarden.

Wet (in het jodendom)

De Tora, niet enkel juridisch, maar een manier van leven in verbondenheid met God; richtlijnen voor een rechtvaardig en verantwoordelijk leven.

Yom Kippoer

De Grote Verzoendag: mensen doen boete en zoeken vergeving.

Koninkrijk van God

De wereld waarin Gods wil gebeurt: een rechtvaardige, liefdevolle wereld.

Ethische theorie

Een model dat helpt bepalen wat in een bepaalde situatie het juiste handelen is (bv. plichtsethiek, consequentialisme, zorgethiek, personalisme).

Plichtethiek (deontologie)

Handelen volgens regels en plichten, ongeacht de gevolgen.

Consequentialisme

Gevolgen bepalen of iets goed is (bijv. utilitarisme).

Zorgethiek

Focus op zorg, relaties, verantwoordelijkheid.

Personalisme

De menselijke persoon en diens waardigheid staan centraal.

Morele ontwikkeling (Kohlberg)

Morele ontwikkeling in zes stadia beschreef: van gehoorzaamheid (niveau 1) tot universeel ethisch bewustzijn (niveau 6). Zijn model helpt begrijpen hoe mensen hun moreel denken ontwikkelen.

Erfzonde

De toestand van gebrokenheid die ieder mens van bij de geboorte met zich meedraagt, duidt op de menselijke neiging tot kwaad.