Geografia -V. Gospodarka Polski

Przyczyny zmian przewozu towarów w Polsce przez transport samochodowy i kolejowy

• budowa dróg szybkiego ruchu,

• przemiany polityczno-gospodarcze - mniej przewożonych ładunków (kolej),

• gorszy stan techniczny torowisk i rozjazdów poprzez niewystarczające finansowanie kolei,

• wzrost znaczenia transportu samochodowego,

• spadek znaczenia przewozów towarowych koleją,

• decentralizacją i prywatyzacja gospodarki,

• wprowadzenie wolnego rynku przewozów,

• likwidacja wielu zakładów przemysłu ciężkiego

Czynniki, które wpłynęły na zmniejszenie dł. linii kolejowych w Polsce po 1989 r.

• przemiany polityczno-gospodarcze skutkujące zmniejszeniem ilości przewożonych ładunków i liczny osób dojeżdżających do pracy,

• spadek zainteresowania przewozami kolejowymi związany z konkurencyjnością innych środków transportu (głównie samochodów i samolotów),

• pogorszenie stanu technicznego torowisk i rozjazdów wskutek niewystarczającego finansowania kolei

Czynniki, które wpłynęły na zmniejszenie floty handlowej oraz zmniejszenie znaczenia przemysłu stoczniowego po roku 1989

Zmniejszenie floty handlowej:

• wprowadzenie niekorzystnych z punktu widzenia armatorów zmian w prawie pracy, systemie podatkowym oraz systemie ubezpieczeń społecznych,

• konieczność konkurowania polskich armatorów na rynku przewozów z armatorami z całego świata,

• wzrost cen paliw okrętowych związany z wojną w Zatoce Perskiej

Zmniejszenie przemysłu stoczniowego:

• niemożność konkurowania ze stoczniami w innych państwach, zwłaszcza położonych na Dalekim Wschodzie,

• utrata zamówień z krajów byłego bloku wschodniego,

• rosnące zadłużenie

Nazwy portów pasażerskich obsługujące połączenia promowe międzynarodowe

• Świnoujście (Terminal Promowy),

• Gdynia (Port Gdynia),

• Gdańsk (Port Gdańsk)

Rurociągi jakimi do Polski dostarczana jest ropa naftowa. Skąd i do jakich rafinerii w Polsce

• rurociąg Przyjaźń - z Rosji do rafinerii w Płocku,

• Rurociąg Pomorski - z Rosji do portu w Gdańsku (do gdańskiej i płockiej rafinerii)

Walory turystyczne Polski

• kultura materialna: budynki, budowle o ciekawej architekturze, muzea, galerie sztuki, rezerwaty archeologiczne, skanseny, parki, ogrody, miejsca kultu religijnego, cmentarze i centra handlowe,

• k. niematerialna: lokalne tradycje i obrzędy, wydarzenia kulturalne (np. koncerty), sportowe, biznesowe (targi)

• infrastruktura turystyczna:

1. baza noclegowa (hotele, sanatoria, pensjonaty),

2. baza gastronomiczna (restauracje, bary, puby, kawiarnie),

3. baza towarzysząca (baseny, kąpieliska, wyciągi narciarskie)

Warunki rozwoju rolnictwa

• przyrodnicze - warunki agroklimatyczne (temp. powietrza i opady atmo.), warunki glebowe, ukształtowanie powierzchni, stosunki wodne

• pozaprzyrodnicze - społeczno-ekonomiczno-polityczne: poziom rozwoju społeczno-gospodarczego, kadra pracownicza i kapitał ludzki, polityka rolna Polski i Unii Europejskiej

  historyczno-techniczne: poziom kultury rolnej, struktura agrarna

Cechy przemysłu wysokiej technologii

• wykorzystanie najnowszych osiągnięć naukowych i technologicznych,

• rozwija się w dużych miastach (położenie na obszarze zurbanizowanym),

• zwiększenie wydajności produkcji,

• na rynku pojawiają się towary o coraz wyższej jakości,

• zwiększenie nakładów na pracę badawczo-rozwojowe,

• zacieśnianie współpracy między ośrodkami naukowymi a przedsiębiorstwami przemysłowymi

Jakie działy produkcji należą do przemysłu wysokiej technologii?

• produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych, leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych (przemysł farmaceutyczny),

• produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (przemysł elektroniczny),

• produkcja statków powietrznych, statków kosmicznych i podobnych maszyn (przemysł lotniczy)

Skutki i przyczyny przemian w przemyśle po roku 1989

Przyczyny:

• narzucanie przez rząd lokalizacji zakładów przemysłowych,

• słaba organizacja pracy - niewielka wydajność przedsiębiorstw,

• stosowanie przestarzałych technologii - większe koszty produkcji i zanieczyszczenie przyrodnicze,

• niska jakość wielu produktów - niemożliwy eksport do krajów wysoko rozwiniętych gospodarczo,

• przestarzała struktura produkcji przemysłowej - odznacza się dużym udziałem przemysłu ciężkiego,

• nierentowność wielu fabryk - spowodowane regulowaniem cen wyrobów przez władze państwowe

Skutki pozytywne:

• napływ kapitału dzięki inwestycjom zagranicznym,

• w dłuższej perspektywie znaczny wzrost produkcji przemysłowej,

• wzrost wydajności pracy w przemyśle,

• większe zróżnicowanie struktury produkcji przemysłowej

Skutki negatywne:

• utrzymanie przestarzałej energetyki opartej na spalaniu węgla,

• w początkowej fazie spadek wartości produkcji i masowe zwolnienia skutkujące wzrostem bezrobocia,

• niewykorzystanie potencjału zamkniętych zakładów i zlikwidowanych działów produkcji

Cechy rolnictwa ekologicznego

• dopasowanie upraw i chowu do cyklów biologicznych,

• wyłącznie mechaniczne odchwaszczanie (bez użycia herbicydów),

• niestosowanie organizmów modyfikowanych genetycznie (GMO),

• wykorzystywanie przede wszystkim surowców odnawialnych,

• dbałość o różnorodność gatunkową (bioróżnorodność),

• stosowanie płodozmianu (cyklicznych zmian rodzajów upraw na jednym polu),

• wykorzystywanie głownie nawozów organicznych wytworzonych w gospodarstwie (nawozy mineralne, wyłącznie pochodzenia naturalnego, tj. mączka skalna, są stosowane w ograniczonych ilościach),

• przywracanie zadrzewień śródpolnych zmniejszających parowanie i odpływ wody oraz erozję gleb,

• prowadzenie chowu wolnowybiegowego,

• niestosowanie hormonów i antybiotyków podczas chowu,

• ponowne wykorzystywanie odpadów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego - dążenie do zamkniętego obiegu materii w gospodarstwie,

• ograniczenie stosowania maszyn i ciężkiego sprzętu rolniczego