Woordenschat + schooltaalworden Kerstmis

Nederlands

electoraal

wat betrekking heeft op de verkiezingen

lijstduwer

stemmentrekker die op de laatste plaats van een kieslijst wordt geplaatst

kiesdrempel

de eis om een bepaald percentage van stemmen te halen om zetels te bemachtigen

ministeriabel

geschikt om een minister ambt te bekleden

fractie

groep vertegenwoordigers van een politieke partij in de kamer

coalitie

verbond tussen meerder partijen

kopstem

stem die wordt uitgebracht op de lijst in het algemeen

vlottende kiezer

een kiezer die geregeld op een ander partij stemd

informateur

politicus die in opdracht van de koning de mogelijkheden onderzoekt tot de vorming van een kabinet

lijsttrekker

eerste kandidaat op de kieslijst

kartel

tijdelijk verbond tussen twee partijen om de onderlinge concurrentie te verminderen

tripartite

driepartijenregering (m.n. waaraan deelgenomen wordt door de drie traditionele partijen, nl. de christendemocratische, liberale en socialistische)

communautair

wat betrekking heeft op de gemeenschappen

zwevende kiezer

kiezer die onbeslist blijft tot het laatste moment

formateur

de samensteller van het kabinet

notie

de kennis

enten

uitgroeien

limieten

grenzen

irrationele parameters

grenzen die niet te verklaren zijn

graaicultuur

hebzucht speelt grote rol

emanatie

uitloop

permanente

blijvend

nefaste

afgunstig

inherent

onlosmakelijk/ samenhangend

animositeit

afgunst/ haat

biologische paradox

biologische tegenstrijd

innovatie

vooruitgang/ vernieuwing

verguisen

afkraken

indruisen

in strijd zijn met

darwiniaans

the survival of the fittest

ex cathedra

vooraan voor een publiek lesgeven, zonder interactie

in se

in wezen, op zich

ad hoc

specifiek voor een bepaald geval

ad valvas

op het mededelingenbord

quod erat demonstrandum

wat moest aangetoond worden

tabula rasa

met een schone lei beginnen

sui generis

met een eigen bijzondere aard

a posteriori

achteraf beschouwd

ad rem

gevat, raak

in extenso

in zijn geheel, volledig

in spe

toekomstig

id est

dat is, dat wil zeggen

in casu

in dat geval

contradictio in terminis

interne tegenspraak

ab ovo

vanaf het allereerste begin

altruïstisch

onbaatzuchtigheid

Meritocratie

= een maatschappijmodel waarin de sociaal-economische positie van elk invidu is gebaseerd op zijn of haar verdiensten

Onderwijsmeritocratie

= maatschappijmodel gebasserd op onderwijs

Economische meritocratie

Wat iemand verdiend van zijn werk

Sociaaldarwinisme

= een voorbeeld van een poging om biologische inzichten toe te passen op de samenleving.

Analogie

= een overeenkomst tussen twee zaken die men als grondslag neem voor een redenering.

Neoliberale meritocratie

= maatschappijmodel gebasseerd op het economisch liberalisme

Survival of the fittest

= overleven van de best aan de omgeving aangepaste

Ethisch verschil

= als iets verband houdt met normen over wat goed en slecht is. (etnisch)

Malafide

= onbetrouwbaar, met slechte bedoelingen

Exorbitant

extreem, overdreven

Circulaire karakter

= Karakter dat altijd bij hetzelfde begint en eindigt

Psychiatrische diagnostiek

= psychiatrisch diagnose

Poneren

= stellen, opvoeren, aandragen

Evolutionaire basis

= geleidelijk aan ontwikkelde basis

Bonus

premie, iets extra

convergeren

zich naar één punt richten

divergeren

afwijken

normatieve grammatica

***grammatica*** die voorschriften geeft voor correct taalgebruik.

descriptieve grammatica

beschrijvende grammatica

taalvariatie

variatie binnen de taal/woordenschat

leenwoord

een woord dat door een taal is ontleend aan een andere taal.

bastaardwoord

is een leenwoord waarvan de oorspronkelijke vorm aan de spelling, fonologie of morfologie van de nieuwe taal is aangepast.

vreemd woord

is een leenwoord waarvan de oorspronkelijke vorm niet is aangepast aan de fonologie, morfologie en spelling van het Nederlands.

sociale taalgrens

ontstaat als bepaalde sociale lagen, meestal behorend tot dezelfde etnische groep, zich bewust distanciëren van de rest van de bevolking, door het aannemen van een andere taal.

lemma

een trefwoord of ingang is het woord waarop een begrip in naslagwerken, bijvoorbeeld een woordenboek of een encyclopedie, kan worden opgezocht.

barbarisme

is overgenomen uit, of gevormd naar het voorbeeld van, een vreemde taal

neologisme

een nieuw woord

hebraïsme

is een woordvorming of uitdrukking die in strijd is met de regels in een taal, wanneer het woord of de uitdrukking te letterlijk uit het Hebreeuws is vertaald.

selectie

een bepaalde groep

codificatie

het samenstellen en vaststellen van stelselmatige wetten in formele zin voor rechtsonderdelen van enige omvang, welke wetten binnen het nationale rechtsgebied overal gelijkelijk verbindende kracht bezitten.

functie-uitbreiding

dat de moedertaal ontwikkeld moet worden voor gebruik op allerlei nieuwe domeinen (bij standaardiseringsproces)

acceptatie

iets aanvaarden

braindrain

kennis die wegvloeit uit het brein

taalparticularisten

streven om de taal van een streek als cultuurtaal te doen gebruiken, in plaats van de algemene taal

taalintegrationisten

mensen die zo veel mogelijk wilden aansluiten bij de noordelijke standaardtaal.