psychopatologia ćwiczenia

Etiologia powstawania zaburzeń

Etiologia powstawania zaburzeń

• Czynniki biologiczne- neurologiczne, genetyczne

• Zaburzenia przekaźnictwa.

• Temperament.

• Czynniki środowiskowe.

• Czynniki psychologiczne- doświadczenia osobiste, procesy poznawcze.

• Substancje psychoaktywne

Genetyka a choroby psychiczne

Podłoże genetyczne nie wyjaśnia ich epizodycznego charakteru i spontanicznej remisji.

Wydaje się ze dobrym wyjaśnieniem tego stanu rzeczy jest wpływ okresowo pojawiających specyficznych czynników środowiska na zmiany ekspresji genów predysponujących. Proces ten zachodzi za pośrednictwem odwracalnie działających

mechanizmów epigenetycznych.

Czynniki neurologiczne

Objawy są najczęściej mało specyficzne i zazwyczaj nie pozwalają najdokładniej określenie charakteru problemu np. lokalizacji guza mózgu, mogą być jednak traktowane jako wczesne sygnały wskazujące na konieczność pogłębienia diagnostyki neurologicznej.
SM (stwardnienie rozsiane) - zaburzenia najczęstsze to depresja, dodatkowo

farmakologiczne leczenie SM, obejmujące stosowanie kortykosteroidów, interferon

beta, octan glatirameru i środki immonusupresujne, może powodować wiele

niepożądanych działań neuropsychiatrycznych.

guzy mózgu

Zmiany nastroju, zaburzenia psychiczne, problemy z pamięcią, rzekome zmiany

osobowości, lek. Objawy mogą być mylące - co komplikuje obraz kliniczny ale często

skłaniają lekarzy do dalszej diagnostyki.

Czynniki psychologiczne- Model podatność-stres:

Choroba psychiczna jako reakcja na życiowe wydarzenia i doświadczenia w

połączeniu z podatnością danej osoby, czy też predyspozycja do zachorowania.

Model podatność-stres:

▪ Wewnętrzna podatność.

• Charakter genetyczny (geny nie powodują choroby ale predysponują).

• Uszkodzenie neurologiczne.

• Wczesne doświadczenia z dzieciństwa.

• Temperament.

◦ Niska vs wysoka reaktywność.

◦ Sytuacje trudne cechuje duża liczba różnych bodźców (wysoka

stymulacja) - lepiej poradzą sobie jednostki niskoreaktywne.

• Doświadczenia życiowe (nagła utrata, nagła sytuacja kryzysowa ale też

długotrwale występujące stresory).

• Warunki socjoekonomiczne.

▪ Czynnik zewnętrzny.

▪ Czynniki ochronne.

czynniki ryzyka

• Brak intymnej, wspierającej relacji/więzi (potwierdzenie w różnych badaniach).

▪ Utrata matki przed 11 rokiem życia.

▪ Posiadanie więcej niż 3 dzieci poniżej 14 roku życia.

▪ Bezrobocie.

Czynniki biologiczne

• genetyczne

• Anomalie w neuroprzekaźnictwie - związek zaburzeń afektywnych z zaburzeniami głównych systemów neuroprzekaźników.

• Zaburzenia endokrynne - możliwe, ze zaburzenia funkcjonowania podwzgórza może mieć wpływ na powstanie zaburzeń afektywnych.

Czynniki psychologiczne- Cechy osobowości

• brak jednego typu osobowości predysponującego do powstania

zaburzenia nastroju ale w wielu zaburzeniach uwidacznia się ryzyko zachorowania na depresje.

• Cechy zwiększające ryzyko depresji: perfekcjonizm, skrytość, skłonność do lękliwości i wahań nastroju, wysoka potrzeba osiągnięć.

• Nadmierna zależność interpersonalna jest uważana za cechę predysponującą do depresji (co inni o mnie myślą, czy mnie akceptują - budowanie poczucia własnej wartości na ocenie innych), zwłaszcza u osób w starszych grupach wiekowych oraz kobiet (Wolpert).

• Zależność emocjonalna wiąże się z tłumieniem, zahamowaniem wyrażania złości

Czynniki psychologiczne- zasoby i zdolności radzenia sobie ze stresem

◦ Zaangażowanie, poczucie, kontroli, postrzeganie sytuacji stresujących jako okazji do rozwoju - składniki odporności psychicznej wspierające w razie trudności, skupienie na rozwiązaniu problemu (versus stylu opartego na emocjach bądź unikowego).

◦ Ludzie odporni psychicznie inaczej postrzegają niepowodzenia, używają zatem innej narracji o tym co się stało ale też o sobie samych (M. Seligman).

◦ Osobom odpornym psychicznie łatwiej jest wyznaczyć cele i je realizować - lepsze postrzegania świata i siebie samych

◦ Traumatyczne i stresujące wydarzenia - nawet 50% pierwszych epizodów depresji poprzedzonych jest negatywnymi wydarzeniami życiowymi.

Czynniki społeczne

Brak wsparcia i samotność.

Niski status społeczny

różnice temperamentalne jako ryzyko wystąpienia depresji

• jednostki wyskoreaktywne- wysoka wrażliwość na bodźce; mała ilość bodźca, aby jednostka zareagowała

• jednsotki niskoreaktywne- niska wrażliwość na bodźce; większa ilosć bodźca jest potrzebna, aby jednostka zareagowała

Związek między neurotyzmem a depresją

◦ Model podatności na zranienie przyjmuje ze neurotyzm jest cecha która

predysponuje do wystąpienia zaburzeń depresyjnych.

◦ Model patoplastyczny - zwraca uwagę na związek cech osobowości z przebiegiem depresji.

◦ Model komplikacji - depresja może prowadzić do zmian w osobowości.

• Przyczyny neurotyzmu maja charakter biopsychospołeczny. Wiąże się on z

fizjologicznymi różnicami w budowie i funkcjonalnie systemu nerwowego. Zachowań neurotycznych uczymy się np. w relacji z neurotycznym rodzicem.

Zaraźliwe narzekanie

• Neurony lustrzane.

• Przeprogramowanie mózgu - łatwiej jest narzekać.

• Uszkadza mózg - zmniejsza hipokamp (regulacja emocji).

• Podwyższa poziom kortyzolu np. wahania nastroju.

NORMA- Ważny jest kontekst!

Zależy od:

◦ Czasu, również czasu trwania.

◦ Miejsca

◦ Obyczajów kulturowych

◦ Wieku

◦ Pozostałych zachowan i sposobu funkcjonowania danej osoby.

◦ Ról jakie pełnimy.

◦ Płci.

◦ Celu danego zachowania

Norma -

idealny lub realny wzorzec (prototyp) właściwości lub przebiegu określonych

zjawisk. Może to być wzorzec zachowania, przebieg jakiegoś zjawiska.
Odchylenie od przeciętności, odchylenie od swoich oczekiwań i wartości, zachowań

Zdrowie psychiczne wg WHO

zdrowie psychiczne to stan dobrego samopoczucia

psychicznego, który pozwala ludziom radzić sobie ze stresem życia, realizować swoje umiejętności, dobrze się uczyć i dobrze pracować oraz przyczyniać się do rozwoju swojej społeczności. Ma wartość wewnętrzną i instrumentalną i jest integralną częścią naszego dobrego samopoczucia. W dowolnym momencie różnorodny zestaw czynników indywidualnych, rodzinnych, społecznych i strukturalnych może połączyć się, aby chronić lub osłabiać zdrowie psychiczne. Chociaż większość ludzi jest odporna, osoby narażone na niekorzystne okoliczności - w tym ubóstwo, przemoc, niepełnosprawność i nierówność - są bardziej narażone na rozwój zaburzeń zdrowia psychicznego

norma może być:

teoretyczna

statystyczna

ilościowa

kulturowo-społeczna

Kryteria odbiegania od normy wg seligman, walker, rosnhan:

1. Zjawisko patologiczne to takie, które powoduje cierpienie (cierpienie jest w żałobie i to ok, a nie ma cierpienia np. w manii, narcyzmie, urojeniach)

2. Niezdolność do adaptacji-nieprzystosowanie

3. Zjawisko patologiczne powoduje utratę kontroli nad sytuacją

4. Rzadkość i niekonwencjonalność

5. U osoby obserwującej powoduje dyskomfort psychiczny

6. Naruszenie norm społecznych

• Dewiacyjne- odbiegające od spolecznych standardów, negatywna ocena

• Odmienne- odbiegające od normy statystycznej ale nie wywołujące negatywnej oceny

• Zaburzone- brak spójności zachowania, w wyniku czego jednostka ma trudności w radzeniu sobie

• Dziwaczne- sposoby radzenia sobie są niewłaściwe, nieracjonalne

  7. Irracjonalność - zachowanie pozbawione jest sensu, obecność zaburzeń myślenia, dziwaczne przekonania.

Kryteria zdrowia Seligman:

1. równowaga

1. Harmonia

2. integracja

Człowiek zdrowy:

1. Człowiek przeciętny. Typowy- taki jak większość ludzi.

2. Człowiek przystosowany do społeczeństwa. Funkcjonuje według reguł wytyczonych w danym społeczeństwie, stosuj się do norm kulturowych, społecznych, realizuje role społeczne.

3. Człowiek, u którego nie występują objawy patologii/ zaburzeń psychicznych

Gordon Allport- zdrowa, dojrzała osobowość:

1. poczucie rozszerzenia się własnego "ja"

1. Ciepłe relacje z innymi ludźmi

2. Poczucie emocjonalnego bezpieczeńśtwa, wlasnej wartości i przynależności emocjonalnej

3. Realistyczna percepcja siebie i innych

4. Osiąganie i przeżywanie sukcesów zgodnie z wlasnymi uzdolnieniami

5. Samoobiektywizacja poprzez wlasne wytwory

6. posiadanie integrowanej filozofii życiowe, poszukiwanie własnych motywów wspierających osiąganie długoterminowych celów

JAHODA- Kryteria zdrowia psychicznego:

• postawa względem Ja – pozytywna i wysoka samoocena, silne poczucie tożsamości;

• zdolność do rozwoju i samorealizacji;

• integracja – syntetyzująca funkcja doświadczeń;

• autonomia – zdolność do bycia niezależnym od wpływów społecznych i do samoregulacji;

• realistyczne spostrzeganie rzeczywistości;

• radzenie sobie z wymaganiami – zdolność do adaptacji w zmieniającym się świecie.

Szewczuk- zdrowy człowiek cechy

1. Posiada zainteresowania

2. Sposób stawiania i realizowania celów

3. Ustosunkowanie się do siebie, innych i swojej pracy

4. Samokontrola

5. Samoocena

6. Samokreacja

7. Temperament

Psychopatologia ogolna:

• Zaburzenia procesów poznawczych

• Spostrzegania

• Uwagi i pamięci

• Myślenia i komunikowania się

• Procesów emocjonalnych i motywacyjnych

• Emocji i nastroju

• Motywacji

• Świadomości i orientacji

 

Procesy poznawcze:

• uwaga,

• zapamiętywanie,
  

• myślenie i asymilacja informacji,
  

• komunikowanie się przy pomocy pojęć,
  

• wrażenia i spostrzeżenia rzeczywistości (wew i zew),
  

• procesy wpływające na istniejącą w umyśle reprezentację siebie i świata

Bilikiewicz zaburzenia postrzegania w zależności od:

• Stopień odpowiednosci sił spostrzegania i wielkości fizycznej bodźca

• Poziomu trafności sądu realizującego- istnienie lub nieistnienie przedmiotu i jego umiejscowienie w rzeczywistości

• trafności sądu klasyfikującego spostrzegany przedmiot na określone kategorie.
  nierozpoznane- agnozje

  błędne rozpoznanie- złudzenia

Trzy wymiary zaburzeń postrzegania:

1. Zniekształcenia postrzegania- np anomalnie dotyczące części ciała jako obce lub zniekształcone, deprywacja sensoryczna

2. Agnozje (nierozpoznania) i złudzenia (iluzje- błędne rozpoznanie istniejących w rzeczywistości przedmiotów)

3. omamy- dotyczą wszystkich zmysłów
   Omamy rzekome- głos w glowie, w brzuchu- rzutowane do wewnątrz

agnozje

Agnozja to zaburzenie polegające na nieprawidłowym rozpoznawaniu bodźców przy braku odchyleń w budowie i funkcjonowaniu narządów zmysłów.

Halucynoidy

spostrzezenia powstające bez dzialania bodźcow zewnętrznych, pacjent pozostaje wobec nich krytyczny.
Czasem występują przy MIGRENACH, PADACZKACH i w przypadku zmian organicznych mózgu.

Funkcje uwagi:

- Selektywność

- Trwałość

- Przerzutność (aktywne poszukiwanie bodźca)

- Podzielnosć

• Przełączanie

Nadmierne zogniskowanie uwagi

W psychozach, czy schizofrenii np. na treściach urojeniowych. Zaburzonych jest zazwyczaj kilka funkcji.

Zaburzenia uwagi i pamięci:

• ilościowe (wzmożona pamięć, pamięć fragmentaryczna, zmniejszenie zdolności zapamiętywania lub odtwarzania wspomnień)
  

• jakościowe (zniekształcone, błędnie usytuowane w czasie, wypełnianie luk pamięciowych fałszywymi treściami, fałszywe wspomnienia)

Zaburzenia treści myślenia

• Urojenia – fałszywe przekonania, które są niezgodne z rzeczywistością i niewzruszone wobec argumentów logicznych. Mogą obejmować:

  • Urojenia prześladowcze (np. przekonanie, że ktoś chce wyrządzić krzywdę),

  • Urojenia wielkościowe (np. przekonanie o własnej wyjątkowej mocy lub znaczeniu),

  • Urojenia ksobne (przekonanie, że neutralne zdarzenia odnoszą się do osoby).- „Kiedy ktoś kaszlnie na ulicy, to sygnał, że chce mi coś powiedzieć.”

  • Myśli natrętne (obsesje) – powracające, uporczywe myśli, które są niechciane i wywołują niepokój.

• Zubożenie treści myślenia – ograniczenie zakresu myśli, np. w depresji, gdzie dominują treści o charakterze negatywnym

Zaburzernia komunikowania sie

• Nieadekwatność wypowiedzi – treść wypowiedzi jest niezgodna z sytuacją lub pytaniem.

• Neologizmy – tworzenie nowych słów, często niezrozumiałych dla otoczenia (np. w schizofrenii).

• Echolalia – powtarzanie zasłyszanych słów lub fraz, bez zrozumienia ich znaczenia.

• Werbigeracje – bezsensowne powtarzanie tych samych słów lub zwrotów.

• Zubożenie mowy – ograniczenie spontaniczności i ilości wypowiedzi, występujące np. w depresji lub schizofrenii.

• Splątanie mowy – chaotyczna, niespójna wypowiedź, w której trudno doszukać się logicznego sensu (sałata slowna)

zaburzenia formy myślenia i komunikowania się

struktury (zubożenie myślenia, myślenie nieskładne, dereistyczne) i dynamiki (labilność, inercja, spowolnienie/przyspieszenie toku myślenia, stereotypie)

Inercja myślenia

Trudność w zmianie tematu myślenia, pacjent „zatrzymuje się” na jednym wątku.

Występuje np. w otępieniu czy w schizofrenii.

Przykład: Pacjent wielokrotnie wraca do tego samego tematu, mimo prób zmiany kierunku rozmowy

Labilność myślenia

Częste, gwałtowne zmiany kierunku myślenia.

Charakterystyczne dla stanów pobudzenia, np. w psychozach.

Przykład: Pacjent zaczyna mówić na jeden temat, ale nagle przeskakuje na zupełnie inny, niepowiązany wątek.

Zaburzenia emocji i nastroju

• obniżenie nastroju

- Podwyższenie nastroju

- Lęk

- Złość (dysforia)

- Zobojętnienie (obniżenie intensywności lub brak przeżyć, apatia)

- Spłycenie (bladość emocjonalna, montomność przy zachowaniu różnorodności)

- Zubożenie

- Lepkość (długotrwałe utrzymywanie się uczucia)

- Zaleganie (z przeszłości-żal, chęć zemsty)

- Chwiejność

- Nietrzymanie.

- Hipertymia (przesadna ekspresja emocji)

- Hipotymia

- Paratymia (niedostosowanie emocjo do zdarzenia)

- Katatymia (wynikające z wewnętrznego nastawienia).

Zaburzenia motywacji:

• Zmniejszenie napędu psychoruchowego- brak energii, motywów do działania, mimika jest ograniczona, gestykulacja mała, mutyzm, stupor

• zwiększenie napędu psychoruchowego- pobudzenie ruchowego, żywa mimika, zmienność zachowania, deficyty samokontroli

parakinezy i akinezy - również zaburzenia aktywności ruchowej

parakineza

Parakineza to zaburzenia ruchów i postawy, które są nietypowe, dziwaczne lub niewłaściwe dla danej sytuacji. Mogą to być zarówno mimowolne, jak i celowe zachowania, które sprawiają wrażenie nienaturalnych lub przerysowanych.

Akineza

Akineza to brak spontanicznych ruchów lub trudności z ich inicjowaniem, mimo zachowanej siły mięśniowej. W skrajnych przypadkach osoba może być całkowicie nieruchoma. Akineza wynika z zaburzeń funkcji układu nerwowego

OBJAWY W RÓŻNYCH ZABURZENIACH

Psychoza

zaburzenie pokrewne schizofrenii ale przebiegające bez rozpadu osobowości oraz bez cech autyzmu. Zaburzenia toku myslenia, struktury myslenia i urojenia iluzje

Objawy ICD:

• Urojenia – fałszywe, uporczywe przekonania, które nie są zgodne z rzeczywistością i są odporne na kontrargumenty (np. przekonanie, że ktoś chce skrzywdzić pacjenta).

• Halucynacje – doznania zmysłowe bez rzeczywistego bodźca, np. słyszenie głosów, które nie istnieją.

• Dezorganizację myślenia – wypowiedzi i tok myślenia są niespójne lub chaotyczne.

Zaburzenia afektywne i behawioralne – np. spłycenie emocji, nieadekwatne reakcje emocjonalne, dziwaczne zachowania.

Utrudnieniem lub uniemożliwieniem codziennego funkcjonowania – psychoza powoduje znaczne trudności w życiu osobistym, zawodowym i społecznym.

schizofrenia podział:

• paranoidalna (dominują urojenia i omamy),

• hebefrenicza (zdezorganizowana – myślenie, afekt i zachowania są dziwaczne, nieprzewidywalne i chaotyczne),

• katatoniczna (przeważają stany tzw. osłupienia lub pobudzenia katatonicznego – pacjent traci kontakt z otoczeniem, milczy i pozostaje w skrajnym bezruchu. Taki stan może nagle przechodzić w bardzo silne pobudzenie psychoruchowe),

• prosta (nie występują objawy wytwórcze, zaczyna się ona powoli, stopniowo narastającymi objawami negatywnymi z późniejszym załamaniem linii życiowej),

• rezydualna (dominują przewlekłe objawy o w miarę stabilnym i niewielkim nasileniu utrzymujące się przez dłuższy czas),

• niezróżnicowana (brak przewagi którejś z grup objawów.

objawy wytwórcze schizofrenii

urojenia i omamy (halucynacje)

objawy negatywne schizofrenii

• Depresja

• Lek

• Drażliwosc

• Zaneidbanie higieny

• Zmieniony rytm dobowy

Koncepcje powstawania zaburzenia

Biologiczne

Genetyczne

Neuroanatomia i neurochemia

Model podatność- stres

Koncpecje psychologiczne schizofrenia:

• Dominujące złe relacje z obiektem do 1 roku życia- dochodzi do schizoidalnego wycofania

• Naciski ze strony nadopiekuńczej matki- rozszczepienie jako forma…

• Id oraz superego zalewają obrony ego- rzeczywistość jest tak frustrująca, że pacjent niszczy ją w fantazjach

• Zaburzenia w doświadczaniu więzi i wyodrębniania się self

• Funkcjonowanie rodzin- związek między zachowaniem rodzicow a powstaniem zaburzenia

• Choroba braku- w wyniku deprywacji potrzeby bezpieczeństwa lub tożsamości płciowej i roli społecznej

• Sytuacja podwójnego wiązania- sprzeczne komunikaty

• Objawy jednostki jako objaw zaburzeń w systemie rodzinnym

• Laing, schizofrenia jako zdrowa reakcja na chore środowisko

Zaburzenia nastroju:

Klaster afektywny

Klaster poznawczo-behawioralny

Epizod depresyjny

Zachowania samookelaczające

Myśli samobójcze

klaster afektywny

Klaster afektywny odnosi się do grupy zaburzeń emocjonalnych, które są związane z różnymi formami zaburzeń nastroju. Chodzi o zmiany w poziomie i jakości afektu (uczucia, emocji), które mogą być podzielone na kilka typów:

• Zaburzenia depresyjne – charakteryzujące się smutkiem, obniżonym nastrojem, utratą zainteresowań, apatią.

• Zaburzenia maniakalne – występujące w stanach euforii, nadmiernej aktywności, wysokiej samooceny, braku potrzeby snu.

• Zaburzenia afektywne dwubiegunowe – naprzemienne epizody depresji i manii lub hipomanii (łagodniejszej formy manii).

klaster poznawczo-behawioralny

Klaster poznawczo-behawioralny odnosi się do zaburzeń w procesach myślenia i zachowania, które mają wpływ na sposób reagowania osoby na świat zewnętrzny, interakcje społeczne, oraz codzienne funkcjonowanie. Tego typu klaster obejmuje:

• Zaburzenia poznawcze – np. trudności w koncentracji, zapamiętywaniu, zrozumieniu, podejmowaniu decyzji (często spotykane w depresji, demencji, schizofrenii).

• Zaburzenia behawioralne – nieodpowiednie lub problematyczne zachowania, takie jak unikanie pewnych sytuacji, kompulsje (np. w OCD), nadmierna aktywność w stanach maniakalnych.

Triada becka:

- Negatywne spostrzeganie świata i zdarzeń

- Negatywne spostrzeganie siebie

- Negatywne spostrzeganie przyszłości.

Triada Becka pokazuje, jak negatywne, zniekształcone myślenie na temat siebie, innych ludzi i przyszłości może prowadzić do zwiększonego cierpienia psychicznego, zwłaszcza w przypadku depresji.

uogólnione zaburzenie lękowe

Podstawowe objawy:

- ogolna niepewność,

- Napięcie mięsni,

- Drażliwość,

- Zaburznia snu,

- Trudnosci z koncentracją

OCD- icd

Muszą te natręctwa trwać co najmniej godzinę DZIENNIE.

Kompulsywne zachowania, czasochłonne zachowania, myśli natrętne.

Zaburzenia lękowe- etiologia

- Biologiczne modele

- Zmainy neuroanatomiczne

- Zmiany neurofizjanatomiczne

Zmiany biochemiczne

Koncepcje behawiorystyczne:

warunkowanie, Modelowanie, naśladownictwo

Poznawcze modele lęku panicznego i fobii:

- model clarka (błędna interpretacja bodźców zew i wew, czynności zaradcze; objaw lęku jako dodatkowe zagrożenie)
Model ten skupia się na tym, jak nieadekwatna interpretacja bodźców zewnętrznych i wewnętrznych prowadzi do rozwoju i utrzymywania lęku. W tym modelu istotną rolę odgrywają błędne przekonania o sobie i innych oraz nadmierne poczucie odpowiedzialności.

- Błędne przekonania o sobie i innych, nadmiarowe poczucie odpowiedzialności.