Geschiedenis semester 2 - 2024-2025

Waarom noemden kritische denkers van de 15e eeuw hun tijd een aetas nova of nieuwe tijd?

Filosofen merkten een verandering in de mens op, het mensbeeld veranderde omdat ze vonden dat hun tijd een nieuw begin was, met meer kennis, kunst en kritisch denken, na de middeleeuwen.

wat deden humanisten

Humanisten waren mensen die kritisch dachten ze namen niet zomaar alles aan wat de kerk of traditie zei. Ze gingen zelf op zoek naar kennis, onderzochten oude teksten, en wilden de wereld begrijpen met hun verstand. Ze geloofden dat mensen zelf konden leren, denken en zich ontwikkelen.

wat is mensenbeeld

Een mensbeeld gaat over hoe men denkt over de mens en zijn plek in de wereld.

Theocentrisme

God staat centraal

Antropocentrisme

de mens staat centraal

verschil architectuur middeleeuwen en aetas nova

middeleeuwen: verticalisme, veel details

aetas nova: horizontalisme, soberheid

verschil schilderkunst middeleeuwen en aetas nova

middeleeuwen: Religieus, geen perspectief of naakt

aetas nova: Griekse mythologie, perspectief, naakt

verschil wetenschappen middeleeuwen en aetas nova

middeleeuwen: gericht afhankelijkheid van de mens met God

aetas nova: gericht onafhankelijkheid van de mens met God

verschil religie middeleeuwen en aetas nova

middeleeuwen: niet kritisch over kerk

aetas nova: kritisch over kerk

grote merkbare vernieuwingen sinds de aetas nova

cultuur, filosofie, kunst, wetenschap

wat is de renaissance

artistieke stroming in Europa die zich inspireerde op de klassieke oudheid en de mens centraal stelde

reformatie

een christelijke beweging die verlangde naar een hervorming van het geloof en binnen de katholieke kerk (bv protestantisme)

hoe is door het humanisme de renaissance ontstaan

door het humanisme werd de klassieke oudheid terug belangrijk waardoor de renaissance een kunststroming werd

Wat wou Michelangelo?

verandering in de kunst (perspectief)

Wat wou Mercator

verandering geografie (aarde anders op kaart)

Wat wou Versalius

verandering geneeskunde

Wat wou Copernicus

verandering astronomie

Wat wou Luther

verandering religie (protestant)

Wat wou Erasmus

verandering in denken (kritiek op kerk)

Jaartal protestantisme

1517

Jaartal Oosters Schisma

1054

welke eeuwen renaissance?

14de tot 16de eeuw

Welke territoriale veranderingen ondergingen de Nederlanden tot 1648?

Ze behoorden tot het Duitse rijk en splitste dan op in de Spaanse Nederlanden en de Noordelijke Nederlanden

Waarom ondergingen de Nederlanden in een territoriale verandering?

Karel V wou het land centraal besturen en geloof werd op een agressieve manier opgedrongen.

Wat gebeurde in de beeldenstorm?

Protesten vernietigde Katholieke Kerken en religieuze objecten.

Op welke manier reageerden de vorsten en de katholieke kerk op de reformatie?

Door onderdrukking, betere opleiding, kunt (barok stijl) als propaganda

3 manieren hoe contrareformatie te werk ging

1: afschrikken: ander gelovigen martelen

2: toegeven: priesters moeten betere opleiding krijgen

3: imponeren: propaganda door mooie gebouwen en kunst

Geef van barok 3 kenmerken van de schilderkunst en beeldhouwkunst, en 3 kenmerken van de architectuur

Schilderkunst: 1, extreem realisme 2, dramatische effecten 3, veel beweging en kronkels (dynamisch)

Architectuur: 1, Symmetrie 2, Goddelijke onderwerpen 3, Dubbele zuilen

Waneer hadden vorsten absolute macht (eeuw)

vooral in de 16e eeuw

Hoe had lodewijk XIV zo veel macht? geef van de 4 domeinen een voorbeeld

Politiek: controle over de adel

Economie: meer export dan import

Sociaal: feestjes

Cultureel: 1 geloof

Dus hij had zoveel macht omdat hij alle domeinen van het leven had gecentraliseerd.

Van welke ideale wereld droomden verlichtingsfilosofen?

Ze wouden een wereld waarin vrijheid, inspraak en gelijkheid centraal stonden.

Wat is verlichting

Een stroming die zich bezighield met wat er fout liep in de maatschappij.

wat was een oplossing voor onvrijheid?

een grondwet

Leg franse revolutie kort uit

Het franse volk komt in opstand tegen koning Lodewijk XVI en de standenmaatschappij

3 oorzaken franse revolutie

ongelijkheid,

hoge belastingen voor gewone mensen,

honger en crisis

wat wou de Amerikaanse revolutie?

vrijheid, door een grondwet en democratie

jaar franse revolutie

1789

jaar amerikaanse revolutie

1776

wat is absolutisme

1 persoon maakt de beslissingen

wat is er gebeurd met antwerpen en wat leidde dit tot amsterdam?

Antwerpen verloor zijn rol als handelscentrum en mensen verhuisden naar Amsterdam.

geef de betekenis van VOC en het jaar

Verenigde Oost-Indische Compagnie, 1602

waarom is de beurs van Amsterdam aangezien als de aandelenbeurs

Daar werden aandelen voor het eerst publiek verhandeld

2 kunstenaars uit gouden eeuw

Rembrandt, Vermeer

wat is het VOC

een Nederlands handels- en scheepvaartbedrijf dat in de 17e en 18e eeuw het grootste ter wereld was.

Wie was William Tyndale?

Een engelse priester die de Bijbel vertaalde

Waarom was het illegaal om de Bijbel te vertalen?

De kerk wou controle houden over wat mensen leerde

Inquisitie betekenis

rechtbank van de kerk

Wat is er met Tyndale Gebeurd in Vilvoorde?

Hij werd op bevel van de inquisitie gewurgd en verbrand.

Waarom was de kerk bang voor vertalingen van de Bijbel?

Ze waren bang om hun macht te verliezen als iedereen de Bijbel kon interpreteren.

Geef gelijkenissen tussen Tyndale en het humanisme

beiden vinden kennis en onderwijs belangrijk