empirical legal studies

juridische benadering - onderzoeksdoel

praktijkgericht, zoektocht naar de best mogelijke antwoorden binnen bestaand rechtssysteem, toepassing/interpretatie/ontwikkeling van het recht

empirische benadering - onderzoeksdoel

het streven om kennis te genereren, dmv beschrijving/begrijpen/verklaring rechtspraktijk en oorzaken en gevolgen van recht in de samenleving

juridische benadering - perspectief

intern, volgt de regels van een juridisch systeem waarin de redelijke afweging van belangen, waarden en doeleinden centraal staat

empirische benadering - perspectief

extern, observering van gedragingen, emoties, opvattingen en belangen van deelnemers aan de rechtspraktijk van buitenaf

juridische benadering - methode

hermeneutische methode, voornamelijk binnen de geesteswetenschappen, interpretatie van teksten staat centraal

empirische benadering - methode

systematische methode, voornamelijk binnen de sociale wetenschap, er wordt voldaan aan de replicatiestandaard

replicatiestandaard

iedereen moet in principe in staat zijn om onderzoek dat door een ander is verricht te begrijpen, beoordelen, verder te ontwikkelen of te reproduceren zonder aanvullende informatie van de onderzoeker

juridische benadering - kennisclaims

gebaseerd op autoriteitsargumenten, vaak tijds- en plaatsgebonden

empirische benadering - kennisclaims

gebaseerd op onpersoonlijke criteria, zoals de validiteit en objectiviteit van waarnemingen van de onderzoeker

critical legal studies

hebben tot doel om onderdrukkende en uitsluitende denkbeelden en uitgangspunten bloot te leggen die in het recht zijn vervat.

recht als instrument

instrumentele benadering van het recht, ontstaan als kritiek op een intern juridisch perspectief. het recht wordt gezien als instrument voor gedragsverandering of maatschappelijke verandering

social jurisprudence

het verschil tussen recht en praktijk kan alleen met een eerder genoemd extern perspectief op het recht worden blootgelegd

law in books

hetgeen wat de wet voorschrijft

law in action

hetgeen wat er in de praktijk van het recht terechtkomt

trias ELSica

de reconstructie van de veronderstelde gedragsconsequenties die ten grondslag liggen aan juridische interventies, de bestudering van het functioneren van de rechtspraktijk en de gevolgen die dit met zich meebrengt

rechtspluralisme

gaat ervan uit dat niet allen het geldende recht, maar ook andere sociale normen door burgers als bindende verplichting kunnen worden ervaren en als zodanig functioneren. kritiek op instrumentele benadering

rechtssatz

het officiële recht

rechtsleben

het leven recht; de normen die burgers als verplichtend ervaren, ook al zijn ze niet bij wet vastgelegd

recht en samenleving

benadering waarin het recht zelf wordt verklaard als uitkomst van sociale verhoudingen of culturele denkbeelden waar het recht vervolgens zelf een bijdrage aan levert.

Marx

recht en samenleving, legde de nadruk om materiële belangen en ongelijke sociale verhoudingen

Durkheim

recht en samenleving, collectieve denkbeelden en maatschappelijke waarden

mechanische solidariteit

hetgeen wat groepsleden met elkaar gemeen hebben

organische solidariteit

wederzijdse afhankelijkheid tussen mensen met verschillende taken en bevoegdheden

compliance officers

bedrijfsjuristen die erop toezien dat een bedrijf zich aan alle regels houdt

positiefrechtelijk onderzoek (doctrinair)

doctrinaire analyse van de geldende juridische regels van het positieve recht en de ontwikkeling daarvan op basis van rechtsbronnen en de interpretatie daarvan

filosofisch onderzoek

een analyse van de rechtvaardigheid en wenselijkheid van rechtsregels (of de toepassing daarvan) op basis van filosofische uitganspunten of theorieën.

empirisch onderzoek

een analyse van de werking van het recht in de praktijk en de wijze waarop dit door betrokkenen ervaren en geïnterpreteerd wordt op basis van sociaalwetenschappelijke methoden van dataverzameling

eisen voor een goede empirische vraag

neutraliteit, goede afbakening, maatschappelijk en wetenschappelijk relevant

deductieve benadering

de onderzoeker vertrekt vanuit één of meerdere bestaande theorieën en formuleert daaruit verwachtingen om deze vervolgens aan de werkelijkheid te toetsen

inductieve benadering

de onderzoeker gaat eerst waarnemingen doen in de praktijk en probeert vervolgens uit die waarnemingen patronen te destilleren en een nieuwe theorie te formuleren

operationalisatie

het omzetten van abstracte concepten in duidelijk gedefinieerde, representatieve en meetbare variabelen

abstraheren

het beslissen welke bevindingen wel en niet relevant zijn voor de analyse van het onderzoek

kwalitatief onderzoek

de nadruk ligt op het verkennen en interpreteren van het te bestuderen fenomeen en op het genereren van theorieën en hypothesen door bijvoorbeeld diepte-interviews en veldonderzoek. geschikt voor inductief onderzoek

kwantitatief onderzoek

de nadruk ligt op het toetsen van hypothesen en theorieën. er worden getalsmatige patronen en cijfers verzameld voor een statistische analyse. geschikt voor deductief onderzoek

participerende observatie (veldonderzoek)

bestudering door observatie van processen in de werkelijkheid tijdens participatie in die processen

diepte-interviews

data verzameld door het (persoonlijk) stellen van vragen aan respondenten

focusgroepen

groepsgesprekken onder leiding van een moderator gericht op het achterhalen van verschillende en gedeelde visies op een bepaald onderwerp

inhoudsanalyse

een systematische analyse van de inhoud van teksten, ook wel discoursanalyse genoemd

enquêtes

data verzameld door middel van vragenlijsten, ingevuld door respondenten

statistische analyse van bestaande data

analyse van data verzameld door de overheid of het bedrijfsleven

laboratoriumexperimenten

testen van het effect van één of meer variabele(n) in een gecontroleerde onderzoeksomgeving en het vergelijken van dit effect met een controle groep

veldexperimenten

testen van het effect van een of meer variabele(n) in de dagelijkse praktijk en het vergelijken van dit effect met een controle groep

natuurlijke experimenten (quasi-experimenten)

vergelijken van data tussen meerdere, in werkelijkheid voorkomende, situaties die van elkaar verschillen op één of meerdere kenmerken

trianguleren

het combineren van meerdere methoden van gegevensverzameling

multi-methods

combineren van enkel kwantitatieve methoden of enkel kwalitatieve methoden

mixed-methods

combineren van kwalitatieve en kwantitatieve methoden, wat kan leiden tot een nauwkeuriger inzicht

enthousiasteling

beschouwt sociaalwetenschappelijke kennis als zowel waardevol als toegankelijk en betrekken dit graag in hun werk

pragmaticus

ziet sociaalwetenschappelijke kennis als waardevol, maar merkt obstakels in de toegankelijkheid ervan

onverschillige

vindt sociaalwetenschappelijke kennis toegankelijk, maar betwijfelt of het ook waarde heeft voor diens werk. hecht meer waarde aan vaardigheden en inzichten die in de praktijk zijn opgedaan

kritische optimist

ervaart obstakels in de toegang tot sociaalwetenschappelijke kennis en heeft twijfels aan de waarde voor hun werk, maar gelooft wel in het potentieel bij een toename van kwaliteit en relevantiete

tegenstander

vindt dat de rechtspraktijk niet kan en zou moeten profiteren van sociaalwetenschappelijke kennis; juridische vraagstukken vereisen alleen juridische kennis en ervaring

validiteit

de mate waarin de onderzoeker daadwerkelijk onderzoekt wat zij bedoelt te onderzoeken

generaliseerbaarheid

de mate waarin de bevindingen van het onderzoek ook kunnen worden toegepast op andere situaties

robuustheid

de mate waarin de onderzoeker betrouwbare conclusies trekt over de verbanden tussen de onderzochte verschijnselen of gedragingen

correlatie

er bestaat wel samenhang, maar geen oorzakelijk verband

causale relatie

er bestaat samenhang en er is een oorzakelijk verband

objectiviteit

de mate waarin het onderzoek vrij is van persoonlijke voorkeuren of belangen van de onderzoeker

rechtsbeleving

verwijst naar hoe mensen het recht ervaren en beoordelen. het gaat niet alleen op de juridische regels, maar ook om de subjectieve gevoelens en percepties van burgers ten aanzien van het recht en de manier waarop het recht wordt toegepast

knowlegde and opinion about law (kol)

de maatschappelijke kennis van de geldende rechtsregels is in het algemeen zeer gering. de kennis en opvattingen over het recht worden niet alleen bepaald door de inhoud van rechtsregels, maar ook door allerlei achtergrondvariabelen. de meeste mensen gaan ervan uit dat de wet overeenkomst met hun eigen (morele) voorkeur.

legal conciousness

de manier waarop mensen de wet en het rechtssysteem begrijpen en ermee omgaan

before the law

deze mensen kijken op tegen het recht en zijn overtuigd van de juistheid ervan

with the law

deze mensen zien het recht als een spel en ze gebruiken het recht zoals het uitkomt om er zo veel mogelijk eigen voordeel uit te halen

against the law

deze mensen twijfelen aan de legitimiteit van het recht en gebruiken uiteenlopende manieren om het reccht weerstand te bieden

amerikaanse benadering

aantonen van de kloof tussen idealen en werkelijkheid van het recht, primair gericht op het officiële recht, de definitie van het recht maakt geen deel uit van het onderzoek

europese benadering

de nadruk ligt op het onderzoeken naar wat men ervaart als het recht, de definitie van het recht is ook onderdeel van het onderzoek

rechtsvervreemding

men heeft het gevoel dat het rechtssysteem niet langer hun belangen dient of hun gevoel van rechtvaardigheid weerspiegelt

juridische onoverzichtelijkheid

mensen ervaren het recht als volstrekt willekeurig en kunnen er geen enkel patroon in ontdekken

juridische machteloosheid

het gevoel dat men geen invloed heeft op het rechtssysteem

juridische anomie

mensen hebben het gevoel dat de schending van het recht eerder regel dan uitzondering is

juridisch waardenconflict

mensen kunnen zich niet vinden in de juridische waarden die in het recht centraal staan

juridisch actieven

deze burgers zijn goed op de hoogte van de inhoud van het recht en de normen uit het geldende recht komen overeen met de normen die zij zelf belangrijk vinden. vertegenwoordiging van de homo juridicus

gezagsgetrouwen

deze burgers herkennen zich goed in het recht, maar is niet goed op de hoogte van de inhoud ervan. men kent het recht globaal en vertrouwt erop dat men het er wel mee eens zal zijn

cynici

deze burgers zijn goed op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in het recht, maar dit is juist een reden om het er niet mee eens te zijn. zijn vaak niet volgzaam en gezagsgetrouw

buitenstaanders

deze burgers kennen het recht niet tot nauwelijks en herkennen zich niet in het geldende recht. zij staan met de rug naar het recht toe

sociaal vertrouwen

het gaat om intermenselijk vertrouwen, waarmee onbekenden elkaar tegemoet treden

institutioneel vertrouwen

het gaat om vertrouwen in de sociale, culturele, economische en politieke instituties van een maatschappij

kenmerken van legitimiteit

vertrouwen, tevredenheid en acceptatie

punitiviteitskloof

het verschil tussen de strafzwaarte die rechters opleggen en de strafmaat die burgers gepast vinden