Lesson 1

Dula

Dula

Uri ng panitikang ang layunin ay itanghal sa entablado o stage.

Sebastian

Ang dula ay nagsimula noong mga unang taon ng pangungupkop ng mga Amerikano.

Tiongson

Ang drama ay binubuo ng tanghalan, iba’t ibang kasuotan, iskripto, “characterization”, at “internal conflict.”

Casanova

katutubo’y likas na mahiligin sa mga awit, sayaw, at tula nasiyang pinag- ugatan ng mga unang anyo ng dula.

Memises

pagbibigay- buhay ng aktor sa mga pang-  araw-araw napangyayari sa buhay ng mga Pilipino.

Yugto

Bahagi ng dula na nagpapahati sa kwento.

Tanghal

ipinaghahati ang yugto yung kailangan baguhin sa tanghalan

Tagpo

bahagi ng dula na Paglabas-masok sa entablado ng mga tauhan sa dula.

1. Wayang Purwa - Bisaya; sultan

2. Batok, Embayoka, at Sayatan - Muslim, labanan na patula

3. Tibaw - Tagalog; paglilugawan at pakikimanhikan

Mga unang dula

Tagpuan

sangkap ng dula na Panahon at pook kung saan naganap ang mga pangyayari sa dula.

Tauhan

sangkap ng dula na kumikilos at nagbibigay buhay sa dula

Sulyap sa suliranin

sangkap na dula na ipinapakita ang suliranin, maaaring ilagay sa simula o sa kalagayan na nagsasadya ng pangyayari

Saglit na kasiglahan

sangkap ng dula saglit na paglayo o pagtakas ng mga tauhan sa suliranin

Tunggalian

sangkap ng dula Laban o conflict sa dula, maaaring sa pagitan ng mga tauhan, laban sa paligid, o laban sa sarili.

Kasukdulan

Pinakamatindi o pinakamabugso na bahagi ng dula kung saan nasusubok ang katatagan ng tauhan.

Kakalasan

sangkap ng dula unti unting pagtukoy sa kalutasan ng suliranin

Kalutasan

sangkap ng dula na nalulutas nawawaksi ang suliranin at tunggalian

Tema

elemento ng dula Pinakapamagat o paksa ng dula.

Iskrip

elemento ng dula Nakasulat na dula o plot na pinakakaluluwa ng isang dula.

Karakter

elemento ng dula Mga aktor na nagbibigay-buhay sa mga tauhan sa dula.

Diyalogo

elemento ng dula na bitaw na linya ng mga aktor para maipadama ang emosyon

Tanghalan

elemnto ng duka na anymang pook na pinagpasyahan ng dula

Direktor

Nagpapakahulugan sa iskrip at nag-iinterpret sa pagtanghal ng dula.

Manonood

mga nakasaksi o nakapanood elemento ng dula

Eksena o Tagpo

paglabas-masok sa tanghalan ng mga tauhan samantalang ang tagpo nama’y ang pagpapalit o ang iba’t ibang tagpuan na pinangyarihan ng mga pangyayari sa dula.

Komedya

Uri ng dula na karaniwang nakabatay sa tunay na buhay o nakatatawang karanasan.

Trahedya

Uri ng dula na tungkol sa pagkasira, pagbagsak, pagtataksil, o pagkamatay. bihirang magkaroon ng masayang tapos, malalim ang epekto, pinakamatandang uri ng dula

Melodrama

Uri ng dula na labis na nakaaapekto sa emosyon ng manonood, paraan upas mas maging nakaaakit ang mga karakter, soap opera

Parsa

uri ng dula na gumagamit ng pinagrabe at nakatatawang sitwasyon na ang layon lamang ay magpatawa ng madla. minsan ay tinatawag din itong saynete

Saynete

Uri ng dula na nagpapaksa sa karaniwang ugali.

Dulang panradyo

tinig lamang ang maririnig ng mga gumaganap ang naririnig ng mga tao na kakaiba sa mga dulang itinanghal sa entablado o tanghalan

Pagpasok

Dito kailangang maipakita ng aktor na siya ay mula sa tiyak nalugar na nasa tiyak na pag- iisip dahil ang unang impresyon nakanyan ibibigay sa mga manonood ay ang kanyang   susi sa papel na kanyang gagampanan

Nobela

Mahabang kuwentong piksyon na nahahati sa iba't ibang kabanata.

Nobela ng Pangyayari

Nobela na nakatuon sa mga pangyayari sa kwento.

Nobela ng Tauhan

Nobela na nakatuon sa mga karakter at kanilang mga hangarin.

Nobela ng Romansa

Nobela na tungkol sa pag-iibigan.

Nobela ng Pagbabago

Nobela na naglalaman ng layunin ng may-akda sa pagbabago sa lipunan.

Nobela ng Kasaysayan

Nobela na naglalahad ng buhay ng isang bayani o tao na may malaking ambag sa lipunan.