Nederlands woordenstroom 1 + 2

afasie

taalstoornis als gevolg van een hersenbeschadiging

anamnese

de voorgeschiedenis van een ziekte

appreciatie

waardering

banaal

alledaags, plat

bureaucratie

overmaat aan regelende instanties en voorschriften

cardiovasculair

met betrekking tot hart en bloedvaten

casus

geval, zaak

causaliteit

oorzakeliijkheid

censureren

alle elementen die verboden zijn, weghalen

cognitief

wat te maken heeft met voorstellingen in de geest of verwerking van informatie in de hersenen

component

samenstellend deel

courant

gangbaar, gebruikelijk

crosscultureel

intercultureel, verschillende culturen betreffend

cruciaal

beslissend, doorslaggevend

debuut

eerste optreden

degenereren

zijn goede eigenschappen verliezen, ontaarden

discrepantie

onderlinge afwijking, tegenstrijdigheid, tegenspraak

een kink in de kabel

onverwachte moeilijkheid

evoceren

voor de geest halen, oproepen

existentieel

verband houdend met het bestaan

expliciet

nadrukkelijk, letterlijk zo gezegd

fingeren

verzinnen

gedeisd

kalm, rustig

illusie

droombeeld, hersenschim

impact

uitwerking, invloed, effect

impliciet

(stilzwijgend) eronder begrepen

impuls

prikkel, stimulans

in het gareel lopen

volgzaam zijn, doen als de anderen

indiceren

aanwijzen, aanduiden

initieel

aanvankelijk, het begin betreffend

intact

ongeschonden, in orde

intuïtie

inzicht zonder nadenken, aanvoelen

lemma

titelwoord in een woordenboek of encyclopedie, trefwoord

lexicon

woordenboek of -lijst, alfabetisch overzicht van termen in een bepaald vakgebied

monster

staal of proef om te oordelen over kwaliteit, gewicht, etc.

nomineren

kandidaat stellen

panisch

extreem angstig, wat voortkomt uit paniek

parafraseren

de inhoud weergeven met andere woorden

perplex (staan)

verbluft, verbijsterd (zijn)

persisteren

doorgaan met, volhouden

prevalentie

het percentage van de bevolking dat gedurende een bepaalde periode aan een bepaald aandoening lijdt

pril

jong, nieuw, verkerend in een onvolgroeid stadium

primaat

halfaap, mensaap

punctueel

stipt, nauwkeurig

schizofreen

lijdend aan een geestesziekte waarbij normaal denkvermogen wordt afgewisseld met verward denken

semantisch

met betrekking tot de betekenis van woorden

symptoom

verschijnsel waaraan een ziekte, een probleem te herkennen is

talmen

treuzelen

verankeren

stevig bevestigen, (figuurlijk) van binnen hechten, vastzetten

yuppie

jonge, stedelijke carriremaker

abrupt

plotseling, ineens

accuraat

nauwkeurig

als dusdanig

op die manier

bakermat

plaats van oorsprong

balsem

zalf/ (figuurlijk) iets wat het leed verzacht

beëdigen

een officiële functie geven door een eed te laten afleggen

choreografie

het ontwerpen van balletten en dansnummers

correspondent

iemand die berichten (uit een andere plaats) zendt aan een krant of omroep/ iemand met wie men een briefwisseling onderhoudt

declameren

voordragen

desertie

het zich onttrekken aan de militaire dienst

deurwaarder

iemand die als beroep ervoor zorgt dat mensen hun schulden betalen

differentie

verschil, onderscheid

dilemma

lastige keuze tussen twee zaken

efficiënt

doelmatig, doeltreffend

exclusiviteit

mate waarin iets zeldzaam of uniek is, waarin andere elementen of personen worden uitgesloten

futiel

nietig, onbeduidend

garnering

versiering

geallieerd

behorend tot een bondgenootschap, samenwerkend

gymnasium

(in Nederland) middelbare school met veel aandacht voor de klassieke oudheid

hautain

hooghartig

impliceren

met zich meebrengen, een andere betekenis toevoegen

interbellum

periode tussen de twee wereldoorlogen, met name 1918 tot 1939

karikaturaal

als in een spotbeeld, door komische overdrijving

kastijden

(pijnlijk) straffen

kuieren

op zijn gemak wandelen

luguber

bijzonder griezelig, huiveringwekkend

mantra

met goddelijke kracht geladen spreuk in het hindoeïsme

narcistisch

ziekelijk van zichzelf houdend

narratief

verhalend, verhaalkundig

obligaat

verplicht

onontkoombaar

niet te vermijden

ontbering

het missen van iets waar men grote behoefte aan heeft

onverdeeld

volledig

paria

verschoppeling/ (in India) iemand die tot geen van de kasten behoort

pauper

arme

rekwisiet

voorwerp dat nodig is bij een toneelvoorstelling

relevant

ter zake dienend, van betekenis

shortlist

een ingekorte lijst met kandidate voor een job, prijs, politieke functie

sinister

griezelig, onheilspellend

smiegtig

doortrapt, smering (een smiecht is een doortrapt iemand, een smeerlap)

snoeven

pochen, opscheppen

tutoyeren

op vriendschappelijke manier praten, iemand met 'jij' aanspreken

verdict

uitspraak vonnis, beslissing

vicieus

een vicieuze cirkel is een gang van zaken waardoor men telkens terugkeert tot de situatie die man wil verlaten

visualiseren

zichtbaar of als beeld voorstelbaar maken/ een duidelijke voorstelling hebben van

voorwendsel

uitvlucht, smoesje

wrang

zuur, scherp

wrok

bittere haat