Kaarten: BH ds | Quizlet

Accrual accounting

Boekhoudtechniek waarbij kosten en opbrengsten geboekt worden op het moment dat ze zich voordoen, niet wanneer er cashverkeer is.

Vermogensboekhouding

Systeem van dubbele boekhouding dat het vermogen van een organisatie op een bepaald moment weergeeft.

Balans

Een momentopname van het vermogen van een entiteit, opgesplitst in activa (bezittingen) en passiva (bronnen van financiering).

Activa

Bezittingen en vorderingen die aangeven hoe het vermogen is aangewend.

Passiva

Eigen vermogen en schulden die aangeven waar het geld vandaan komt.

Balansevenwicht

Totaal activa = totaal passiva; beide zijden tonen hetzelfde vermogen vanuit een andere invalshoek.

Nettovermogen

Het verschil tussen de activa en passiva. Voorbeeld: €75.000 betekent positief eigen vermogen.

Eigen vermogen

Het deel van het vermogen dat aan de entiteit zelf toebehoort, na aftrek van schulden.

Vreemd vermogen

Schulden aan derden zoals banken, leveranciers of oprichters.

Resultatenrekening

Overzicht van opbrengsten en kosten gedurende een periode, geeft inzicht in winst of verlies.

Journaal

Chronologisch overzicht van alle boekhoudkundige verrichtingen.

Grootboek

Verzameling van alle rekeningen waarop de journaalverrichtingen geboekt zijn.

Rekeningstelsel (MAR)

Gestandaardiseerd rekeningenstelsel dat structuur geeft aan boekhoudkundige gegevens.

Boekjaar

Periode waarvoor de boekhouding wordt gevoerd, meestal 1 kalenderjaar.

Inventaris

Overzicht van alle bezittingen, vorderingen, schulden en eigen vermogen op een bepaald moment.

Proef- en saldibalans

Controle-instrument waarbij gekeken wordt of debet- en creditbedragen in evenwicht zijn.

Boekhoudkundige verwerking

Het omzetten van financiële verrichtingen in boekingen volgens de regels van dubbele boekhouding.

Financieel-economische rapportering

Rapportage over financiële toestand en prestaties van een instelling.

Gebruikers van boekhoudinformatie

Externe (stakeholders, overheid, burgers) en interne (management, beleidsmakers) partijen.

Belang van boekhouding in publieke sector

Transparantie, controle, verantwoording van publieke middelen en ondersteuning van beleid.

Boekhoudprincipe: Ondernemingsentiteit

Elke entiteit (bijv. gemeente, OCMW) moet haar eigen boekhouding voeren, zelfs als er onderlinge verwevenheid is.

Boekhoudprincipe: Geldwaarde

Alle verrichtingen worden uitgedrukt in monetaire termen - niet-monetaire elementen worden niet geregistreerd.

Bestendigheidsprincipe

Boekhoudregels moeten consequent over de tijd worden toegepast om vergelijkbaarheid te garanderen.

Voorzichtigheidsprincipe

Verlies of risico moet geboekt worden zodra het vermoed wordt, winst pas bij realisatie.

Realisatieprincipe

Opbrengsten en kosten worden pas geboekt als ze gerealiseerd zijn, niet bij contractsluiting.

Matchingprincipe

Kosten moeten toegerekend worden aan de periode waarin ze bijdragen tot opbrengsten.

Vergelijkbaarheid

Jaarrekeningen moeten vergelijkbaar zijn over jaren heen, m.b.v. vaste principes en presentatie.

Verkrijgingsprijsprincipe

Activa worden geboekt aan de oorspronkelijke aanschafprijs, niet aan marktwaarde (tenzij bij IFRS).

Waarde correctie: Afschrijving

Daling van waarde van vaste activa over tijd, wegens gebruik of veroudering.

Waardevermindering

Bijzondere waardeverminderingen worden geboekt als activa plotseling minder waard zijn (bv. schade, verlies contract).

Voorzieningen voor risico's en kosten

Reserveringen voor verwachte toekomstige verplichtingen of verliezen.

Vaste activa

Activa met een gebruiksduur > 1 jaar, zoals gebouwen, installaties, materieel.

Vlottende activa

Activa met korte levensduur, zoals voorraden, vorderingen en liquide middelen.

Materiële vaste activa

Tastbare activa, zoals machines, meubilair, voertuigen.

Immateriële vaste activa

Niet-tastbare activa, zoals softwarelicenties en patenten.

Financiële vaste activa

Aandelen of vorderingen met duurzame band (bv. deelnemingen >10%).

Balansrubrieken

Rubrieken worden geordend van minst naar meest liquide (links activa, rechts passiva).

Resultatenrekening: Naar soort

Opdeling van kosten en opbrengsten naar hun aard, zoals personeelskosten, energie, huur.

Resultatenrekening: Naar bestemming

Opdeling naar beleidsdomein of activiteit (bv. onderwijs, cultuur), nuttig voor intern management.

Waarderingsregels

Moeten duidelijk vermeld worden in jaarrekening en worden gecontroleerd op consistentie.

Vereniging zonder winstoogmerk (vzw)

Een juridische entiteit die geen winstdoelstelling heeft en geen winst mag uitkeren aan leden of oprichters.

Stichting

Een rechtspersoon zonder leden, opgericht om een bepaald belangeloos doel na te streven met een afgescheiden vermogen.

Boekhoudplicht vzw's en stichtingen

Afhankelijk van grootte en soort: dubbele boekhouding verplicht voor grote entiteiten; vereenvoudigde voor kleinere.

Indeling volgens grootte

Micro, kleine en (zeer) grote vzw's worden onderscheiden op basis van balans, omzet en personeelsaantallen.

Wetgeving boekhouding vzw

Beïnvloed door het Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV), maar met aanpassingen specifiek voor vzw's.

Jaarrekening vzw

Verplicht voor alle vzw's: omvat balans, resultatenrekening en toelichting. Grote vzw's moeten die neerleggen bij NBB.

Jaarverslag

Een kwalitatieve toelichting bij de jaarrekening waarin o.a. activiteiten en risico's worden besproken (niet altijd verplicht).

Controleplicht

Zeer grote vzw's moeten een commissaris (bedrijfsrevisor) aanstellen die een controleverslag opstelt.

Resultatenverwerking

Geen klassieke winstverdeling zoals bij vennootschappen, wel mutaties in het eigen vermogen.

Mutatiestaat van het eigen vermogen

Overzicht van wijzigingen in het eigen vermogen, bijv. via subsidies of schenkingen.

Schenkingen en legaten

Veelvoorkomende inkomstenbron bij vzw's; kunnen ook in natura zijn (vb. kunstwerken, gebouwen).

Subsidies

Belangrijke bron van niet-ruiltransacties in de non-profitsector; registreren volgens specificaties en voorwaarden.

Kapitaal van vereniging

Inbreng door oprichters; kan met of zonder terugbetalingsverplichting zijn.

Vrijwilligerswerk

Geen financiële boeking, maar wel van belang voor rapportering en werking van vzw's.

Bijzondere boekingen

Voor vzw's gelden soms afwijkende regels bij subsidies, schenkingen of fondsenwerving.

Niet in balans opgenomen verplichtingen

Verplichtingen zoals waarborgen of claims die niet op de balans staan maar wel relevant zijn voor risicoanalyse.

Jaarrekening openbaar maken

Voor grote vzw's verplicht via neerlegging bij de Nationale Bank van België (NBB).

Boekhoudkundige specificiteit

Verschilt van commerciële boekhouding: geen nadruk op winst, wel op verantwoording.

Rekeningstelsel vzw

Aangepast MAR (Minimum Algemeen Rekeningenstelsel) met focus op sociale en beleidsactiviteiten.

Toelichting bij jaarrekening

Essentieel voor inzicht in de werking van de vzw, bijvoorbeeld bij subsidies, kosten per activiteit, of risicobeoordeling.

Budgettaire boekhouding

Boekhoudsysteem van overheden dat focust op ontvangsten en uitgaven, met autorisatie- en opvolgingsfunctie.

Doel budgettaire boekhouding

Controle van publieke middelen: wat mag men uitgeven en waarvoor? Niet gericht op winst, maar op correcte besteding.

Accrual accounting vs. budgettaire boekhouding

Accrual: kosten/opbrengsten op transactiemoment. Budgettair: registratie bij autorisatie/uitgave.

Cash accounting

Simpel systeem dat enkel ontvangsten en uitgaven registreert bij cashverkeer - niet voldoende voor publieke sector.

Begroting

Vooraf goedgekeurd document dat geplande ontvangsten en uitgaven specifieert - kern van budgettaire boekhouding.

Begrotingsprincipes

Bijv. annaliteit (1 jaar geldig), universaliteit (alles moet erin), specialiteit (specifieke bestemming), evenwicht (geen tekort).

Annaliteit

Begroting geldt voor 1 jaar - meerjarenplanning wel mogelijk onder BBC (beleids- en beheerscyclus).

Specialiteit

Elke uitgave moet een specifieke bestemming hebben, zonder mogelijkheid tot verschuiven van kredieten.

Universaliteit

Alle ontvangsten en uitgaven moeten zichtbaar zijn in de begroting, geen compensatie tussen posten.

Evenwichtsvereiste

Begroting mag geen tekort vertonen - verplichtingen en inkomsten moeten in balans zijn.

Publiciteit

Begroting en rekening moeten openbaar zijn - via gemeenteraad, online, Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB).

Budgettaire cyclus

Bestaat uit: begroting opstellen, vastlegging, aanrekening en betaling - elk met eigen boekhoudkundige verwerking.

Vastlegging (voorgenomen verbintenissen)

Budgettaire reservering van kredieten voor toekomstige uitgaven.

Aanrekening (aangegane verbintenissen)

Uitgave wordt geboekt op moment van verplichting - bv. na ontvangen factuur.

Betaling

Laatste stap in cyclus - werkelijk geld verlaat de kas; boeking gebeurt in zowel vermogens- als budgettaire boekhouding.

Begrotingsrekening

Rapport van de budgettaire uitvoering - geeft inzicht in overschotten en tekorten per rubriek.

Integratie vermogens- en budgettaire boekhouding

Beide systemen bestaan naast elkaar en moeten op elkaar afgestemd worden (bv. via mega-grootboek).

Mega-grootboek

Middel om boekingen in vermogens- en budgettaire boekhouding met elkaar te verbinden.

Autorisatiemiddel

Budget dient als machtiging om uitgaven te doen - cruciaal in het overheidsbeheer.

Beheersinstrument

Budget en boekhouding helpen bij controle en bijsturing van het beleid - ondersteunen beleidskeuzes.

Doel financiële rapportering

Informatie verschaffen over de financiële toestand en prestaties van een instelling aan interne en externe belanghebbenden.

Interne gebruikers

Management en beleidsmakers gebruiken de rapportering om beslissingen te nemen, plannen op te stellen en prestaties te evalueren.

Externe gebruikers

Stakeholders zoals burgers, toezichthouders, leveranciers, willen inzicht in verantwoord gebruik van publieke middelen.

Accountability

Verantwoordingsplicht van publieke instellingen tegenover de samenleving - cruciaal in democratische context.

Toezicht

Externe controle op juistheid en volledigheid van financiële informatie - bv. door ABB of provinciegouverneur.

Jaarrekeninganalyse

Onderzoekt de financiële situatie via ratio's, structuuranalyse en tendensanalyse.

Liquiditeitsratio

Geeft weer of een entiteit in staat is haar kortetermijnverplichtingen na te komen (vb: current ratio).

Solvabiliteitsratio

Beoordeelt of de organisatie voldoende langetermijnvermogen heeft om haar schulden te dekken (vb: schuldgraad).

Rentabiliteitsratio

Drukt uit hoe rendabel de organisatie is, bv. opbrengst t.o.v. eigen vermogen.

Verticale analyse

Analyse van de opbouw van een balans of resultatenrekening binnen één jaar - hoe zijn middelen verdeeld?

Horizontale analyse

Vergelijking van cijfers over meerdere jaren - helpt bij trendherkenning.

Benchmarking

Vergelijken van ratio's met soortgelijke instellingen - helpt om prestaties te beoordelen.

Netto bedrijfskapitaal

Werkmiddel voor financiële analyse: verschil tussen vlottende activa en kortlopende schulden.

Niet-ruiltransacties

Inkomsten zonder tegenprestatie (bv. subsidies); belangrijk voor non-profit en publieke instellingen.

Afhankelijkheid van subsidies

Wordt gemeten via ratio: aandeel subsidies, giften en lidgelden in de opbrengsten.

Coherentiecontroles

Uitgevoerde controles op logische samenhang van jaarrekeningcijfers - bv. door Balanscentrale.

Openbare jaarrekening

Jaarrekeningen zijn publiek beschikbaar (bv. via ABB), wat transparantie bevordert.

Rapportering als beheersinstrument

Niet enkel verantwoording, maar ook sturing van beleid via rapportering van prestaties.

Ratioselectie

Afhankelijk van gebruikersdoel: banken focussen op solvabiliteit, bestuur op efficiëntie.

Analytische boekhouding

Vult vermogensboekhouding aan door inzicht te geven in kosten en opbrengsten per activiteit.