Bráðahjúkrun gömul lokapróf 2011, 2012, 2014, 2015, 2016, 2018

Athugið eftirfarandi taktstrimil og hakið við rétt svar út frá þessari mynd og hvernig taktur er þetta

Viðeigandi er að gefa rafstuð sem fyrst

óreglulegur, hraður taktur með breiðum QRS-komplexum sem er einkennandi fyrir sleglatif (ventricular fibrillation)

Sigríður er 78. ára gömul kona sem datt og lærbrotnar og hafði legið heima hjá sér í 2 sólahringa þar til hún finnst.

Hún er með þekkta sykursýki af gerð II. og einnig sögu um háan blóðþrýsting og brjóstverki.

Það er mjög af henni dregið þegar hún leggst inn á gjörgæsludeild eftir viðkomu á slysadeild og er hún þurr, verkjuð og almennt illa á sig komin.

Greinið frá í hverju móttaka Jónu á gjörgæsludeild er fólgin.

Meta lífsmörk

- blóðþrystingur púls, öndunartíðni mettun, líkamshiti til að obs sýkingu, blóðsykur þvi hun er með sykursýki

Vökvagjöf vegna þurrks því hún lá í 2 daga

blóðprufur

súrefnismeðferð ef hún er með lága mettun eða öndunarerfiðleika, gefa verkjalyf ef hun er verkjuð

obs hjarta og æðakerfi vegna sögu um hás blóðþrýstings og brjóstverki, taka EKG

Meta áverka eftir biltu

vegna hás aldurs og undirliggjandi sjúkdóma er hún í áhýyuhóp fyhrir fylgikvillum eins og sýkingu, blóðtappa og öndunarbilun, fylgjast vel með henni

Sóley er 8 ára gömul stúlka sem brennir sig á heitu vatni í hver upp á hálendi Íslands. Það þarf að flytja hana til byggða til meðferðar og eftirlits. Hvað þarf að hafa í huga við fyrstu hjálp Sóleyjar, við flutning hennar á spítala og við móttöku á spítalanum. Tilgreinið megin atriðin og ekki tapa ykkur í smáatriðum.

- kæla brunasvæði með volgu vatni, það minnkar dýpt brunans. forðast að bruni kólni of mikið, setja hreinar og þurrar umbúðir til að forðast sýkingar. gefa verkjalyf

- obs lífsmörk, forðast ofkælingu og þrýsting á brunasári

- meta brunasár og skrá umfang og dýpt, hlutfallið segir til um meðferð td vökvaþörf

Nefnið fjóra grunnþætti öryggismenningar? (4%)

- tryggja öryggi

- Samstarf

- Samskipti

- Atvikaskráning

Nefnið þrjú hlutverk skurðhjúkrunarfræðinga og skýrið þau nánar (9%)

Undirbúningur og sýklavarnir - Skurðhjúkrunarfræðingar undirbúa skurðstofuna, tryggja að áhöld séu steril og fylgja smitgátarreglum til að fyrirbyggja sýkingar.

Umönnun sjúklings - Þeir fylgjast með lífsmörkum og líðan sjúklings, tryggja rétta stöðu og veita stuðning fyrir, á meðan og eftir aðgerð.

Aðstoð við skurðlækni - Þeir vinna með skurðlækni, rétta verkfæri, undirbúa lyf og fylgjast með öllum þáttum aðgerðarinnar til að tryggja öryggi og árangur.

Hvað er atvik? (5 atriði) (5%)

Óvæntur atburður - Atburður sem gerist óvænt og getur haft áhrif á öryggi sjúklinga.

Hættuleg atburðarás - Aðstæður sem gætu leitt til skaða en eru stöðvaðar í tíma.

Skaði - Þegar sjúklingur verður fyrir tjóni eða skaða vegna meðferðar eða aðgerðar.

Mistök í ferli - Frávik frá venjubundnu verklagi eða öryggisferlum.

Næstum atvik - Atvik sem hefði getað valdið skaða en gerði það ekki.

Fyrir hvað stendur V í AVPU skala? (0,5%)

Verbal - svarar kalli

Þú ert að bráðaflokka í hópslysi og kemur að sjúkling sem andar ekki. Útskýrðu hvað þú gerir næst

Ef sjúklingur andar ekki, athuga ég fyrst hvort öndunarvegur sé lokaður og opna hann ef nauðsynlegt er (til dæmis með höfuð aftur eða kjálkalyftu). Ef sjúklingur byrjar ekki að anda eftir að öndunarvegur hefur verið opnaður, er hann flokkaður sem látinn í bráðaflokkun í hópslysi, þar sem við höfum takmarkaða möguleika til að veita lífgandi aðgerðir við slíkum aðstæðum.

Þú ert að bráðaflokka í hópslysi og kemur að sjúkling sem andar ekki. Í hvaða lit flokkast þessi sjúklingur - útskýrið? (2%)

Sjúklingurinn flokkast í svartan lit, sem táknar "látinn" eða "engin forgangur til meðferðar"

Setjið réttan bókstaf framan við algengustu meðhöndlun á eftirfarandi brotum. (3%)

[ ] Viðbeinsbrot A. Plástrað saman

[ ] Fingurbrot B. fatli (Collar and cuff)

[ ] Olnbogabrot C. Dorsal spelka

[ ] Úlnliðsbrot D. Hringlagagips

[ ] Tíbiubrot E. gips eða gipsspelka

[ ] Upphandlegsbrot F. Áttatölubindi

[F] Viðbeinsbrot - Áttatölubindi

[A] Fingurbrot - Plástrað saman

[B] Olnbogabrot - Fatli

[C] Úlnliðsbrot - Dorsal spelka

[E] Tíbiubrot - gips eða gipsspelka

[D] Upphandlegsbrot - Hringlagagips

Fyrir hvað standa 7 P-in sem notuð eru til viðmiðunar við mat á sjúklingum með grun um brot (3,5%)

Pain (Verkur)

Pallor (Fölvi)

Pulses (Púlsar)

Paresthesia (Dofi eða skyntruflanir)

Paralysis (Lömun eða hreyfiskerðing)

Pressure (Þrýstingur eða bólga)

Poikilothermia (Breyting á húðhita)

1Hvaða þrjú atriði þarf að hafa í huga fyrir og eftir spelkun? (3%)

Blóðflæði - Athuga púlsa og blóðflæði distal við brotið.

Skyn og hreyfing - Meta skynjun og hreyfigetu distal við brotið.

Þægindi og stöðugleiki - Tryggja að spelkan sé stöðug og þægileg, án þrýstings sem gæti valdið skaða.

Nefnið tvo af mögulegum fylgikvillum brota og lýsið hvaða afleiðingar þeir geta haft (2%)

Sýking - Sérstaklega algengt við opin brot, þar sem sýklar geta komist inn í sár og valdið sýkingu í beini eða mjúkvefjum. Þetta getur leitt til langvarandi sýkinga og seinkað gróanda.

Blóðtappi (djúpbláæðasegi) - Hreyfingarleysi vegna brots eykur hættuna á blóðtappa í djúpum bláæðum. Þetta getur valdið alvarlegum fylgikvilla ef tappinn fer til lungna og veldur blóðreki (lungnareki).

Fasta fyrir skurðaðgerð er mikilvægt atriði fyrir öryggi sjúklinga, hverjar eru föstureglurnar?

Ekki föst fæða 6 klst fyrir aðgerð

börn á brjósti, ekki brjóstamjólk 4 klst fyrir aðgerð

tærir vökvar 2 klst fyrir aðgerð

150 ml eð 75 ml vökvi með pre op med. 1 klst fyrir aðgerð

ekki tyggjó, kaffi, brjóstsykur eða tóbak 2 klst fyrir

Segðu frá áhættuflokkun sjúklinga fyrir svæfingu (ASA-flokkun)

1. Heilbrigður einstaklingur- hraustur

2. vægur sjúkdómur sem truflar ekki daglegt líf /hraustur einst. yfir 80 ára eða yngri en 3 mánaða

3. Alvarlegur sjúkdómur sem truflar daglegt líf DMI, offita

4. Alvarlegur sjúkdómur sem ógnar stöðugt lífi td mikil hjartabilun

5. Dauðvona einstaklingur sem ólíklegt að lifi af næstu 24 klst óháð aðgerð eða ekki

6. Einst sem hefur verið úrskurðaður látinn, en líffæri hans eru tekin til ígræðslu í annan sjúkl.

þú ert að bráðaflokka í hópslysi, kemur að ungum manni, hann er heitur viðkomu enn andar ekki, þegar þú opnar öndunarveg byrjar hann að anda sjálfur Hvaða lit af spjaldi lætur þú á hann? Er eitthvað fleira sem þú gerir fyrir hann áður en þú snýrð þér að næsta sjúkling?

rauður forgangur, sé til þess að öndunarvegur haldist opinn td læst hliðarlega, nef/kokrenna, fæ einhvern til að fylgjast með honum

Hvað er átt við þegar talað er um þriggja laga umbúðir í meðhöndlun ferskra sára?

innsta lagið er rök grisja sem festist ekki í sárinu td jelonet og heldur raka að sárinu

næst er umbúðir sem taka við vessa úr sárinu

yst eru umbúðir til að hindra að óhreinindi komist í sárið og að það verði fyrir hnjaski/núningi

Þú ert hjúkrunarfræðingur á slysa- og bráðamóttöku og tekur á móti sjúkling eftir fall á fjórhjóli. Sjúklingur kemur haltrandi inn og segist hafa fengið hjólið yfir sig. Hann kvartar undan eymslum í hæ öxl og baki. Við skoðun sérðu skrap áverka á baki og mar að byrja myndast á hægri síðu sjúklings, auk áberandi aflögunar á hæ. viðbeini. Lýstu fyrstu móttöku sjúklings hvaða áverkum má búast við og meðferð.

A: sjúkl. andar og talar - öndunarvegir opnir

B: ÖT, samhæfni öndunar, hraði öndunar, súrefnismettun

C: Púls, BÞ,háræðafylling

D: Meðvitund - gengur inn er A

E: nánari skoðun: Mar hægri síða bak, aflögun hæ.viðbein, skrap áverkar á baki, eymsli hæ.öxl og bak. Haltrar

Mögulegir áverkar:

Rifbeinsbrot (mögulega flail chest) - viðbeinsbrot - axlarmeiðsli brot/liðhlaup/mar - mögulegar áverkar á baki

Meðferð:

Rtg - CT

Mögulega aðgerð v. brots - bæklunarlæknir

Setja upp æðaaðgengi x2

verkjastilling (obs BÞ yfir 90)

OBS! öndun v. mögulega innri áverka

Monitor

Gefa súrefni ef SaO2 er undir 94%

Ef ekki aðgerð v. viðbeins þá 8 laga til að stabilisera brotið

Góð verkjastilling ef að um rifbeinsbrot er að ræða

Mögulega rúmlega og drumbsnúningur ef um áverka/brot á hrygg er að ræða

Þegar sjúklingur er tengdur við monitor sérðu þennan takt. Í hvaða takti er hann?

Sleglahraðtakti (ventricular tachycardiu) (Stuðar við því)

Þú tekur á móti ungum manni sem féll tvo metra niður af vinnupalli ofan í húsgrunn. Þegar þú skoðar sjúkling sérðu mar á vinstri síðu, bláæðar á hálsi eru flatar og barki í miðlínu. Hlustun á brjóstkassa gefur til kynna vöntun á öndunarhljóðum vinstra megin, en hægri hlið er eðlileg. Lífsmörk eru í 150 í púls, 90/40 í BÞ, öndunartíðni 18

Lýstu mótttöku hans, forgangsröð inngripa:

A: opinn öndunarvegur

B: ÖT 18, engin öndunarhljóð vi.megin, eðlileg hæ.megin, ekki þandar jugularisvenur, barki í miðlínu

C: Púls 150 tachycardia BT 90/40. Súrefni ef mettun undir 94%

Æðaaðgengi x2. Gefa vökva. Blpr fyrir BAS - f. mögulega blóðgjöf

Monitor. thoraxdren mögulegaþ Rtg/ómskoðun

Þú tekur á móti ungum manni sem féll tvo metra niður af vinnupalli ofan í húsgrunn. Þegar þú skoðar sjúkling sérðu mar á vinstri síðu, bláæðar á hálsi eru flatar og barki í miðlínu. Hlustun á brjóstkassa gefur til kynna vöntun á öndunarhljóðum vinstra megin, en hægri hlið er eðlileg. Lífsmörk eru í 150 í púls, 90/40 í BÞ, öndunartíðni 18

Hverjir eru mögulegir áverkar og meðferð:

Rifbeinsbrot - Flail chest

Hemothorax ( tachycardia og lágur BÞ)

Samfall á lunga

Þú ert að bráðaflokka í hópslysi, kemur að konu, hún er heit viðkomu enn andar ekki, þegar þú opnar öndunarveg og athugar öndun, heyrir byrjar hún að anda. Hvað gerir þú og hvaða lit af spjaldi fær hún?

Rautt spjald

Veljið eitt af eftirfarandi og segið í stuttu máli frá eftirliti og meðferð á gjörgæsludeild (ath. sérstöðu gjörgæsluhjúkrunar hvað varðar þessa þætti. Öndunarvegur, hjarta og blóðrás, Vökvabúskapur, Meltingarvegur og næring, Verkir, Hreyfigeta og fylgikvillar, Andlegt ástand

Öndunarvegur: Stöðugt eftirlit, oft með öndunarvél; tryggja súrefnismettun og öndunarveg með sogun og réttri stöðu.

Hjarta og blóðrás: Eftirlit með hjartalínuriti, blóðþrýstingi og hjartslætti; lyfjameðferð og æðainngrip ef nauðsynlegt.

Vökvabúskapur: Mat á vökvajafnvægi og blóðprufum; vökvainngjöf eða blóðgjöf ef þarf.

Næring og meltingavegur: Magasonda eða æðafóðrun ef þörf krefur; eftirlit með meltingarstarfsemi.

Verkir: Reglulegt mat og verkjastilling með lyfjum eða öðrum aðferðum.

Hreyfigeta og fylgikvillar: Fyrirbygging legusára og blóðtappa með stellingabreytingum og hreyfingu.

Andlegt ástand: Mat á kvíða, rugli og þunglyndi; stuðningur og fjölskylduaðkoma.

Lýsið í stuttu máli hvernig mat á brunaáverkum fer fram (útbreiðsla og dýpt)

Útbreiðsla: "Regla níunnar" metur brunaskaða sem hlutfall af líkamsyfirborði (t.d. handleggur 9%, fótleggur 18%). Börn eru metin með Lund og Browder-mati.

Dýpt:

- Fyrsta stigs: Yfirhúð, roði, bólga, sársauki (líkt sólbruna).

- Annars stigs: Leðurhúð, blöðrumyndun, mikill sársauki, vökvaleki.

- Þriðja stigs: Öll húðlög, oft sársaukalaus, leðurkennd eða hvít húð.

Lýsið móttöku sjúklings á vöknun (3%)

Tengja við monitor og gefa súrefni. Taka BÞ, púls, hita, öt.

Tæma þvagpoka/dren - ath dren, poka, slöngur að séu á réttum stað, tryggja öryggi sjúklings

taka við rapporti frá skurðhj.fr. og svæfingahjr.

Nefnið a.m.k. tvær ábendingar fyrir barkaþræðingu á Gjörgæsludeild (2%)

Öndunarbilun: Ófullnægjandi súrefnismettun eða koltvísýringslosun (t.d. ARDS, öndunarstopp).

Öndunarvegvandamál: Skert meðvitund, ásvelgingarhætta eða áverkar á öndunarveg.

Lýsið í stuttu máli fyrstu skoðun á sjúkling í öndunarvél (ABCDE) til að koma auga á lífshótandi ástand

A - Airway (Öndunarvegur): Tryggðu að öndunarvegur sé opinn, athugaðu staðsetningu barkaþræðingar og hvort hindranir séu til staðar.

B - Breathing (Öndun): Meta öndunartíðni, dýpt og samhæfingu við öndunarvél. Hlustaðu á öndunarhljóð báðum megin og athugaðu súrefnismettun.

C - Circulation (Blóðrás): Athugaðu púls, blóðþrýsting og hjartalínurit. Meta húðlit, blóðflæði til útlima og einkenni losts.

D - Disability (Meðvitund og taugaskoðun): Meta meðvitundarstig (AVPU eða GCS) og athugaðu merki um taugabreytingar.

E - Exposure/Environment (Afhjúpun og umhverfi): Skoðaðu sjúklinginn fyrir áverka eða útbrot og tryggðu hlýju til að varna ofkælingu.

Þú færð hringingu frá sjúkrabíl, þeir eru að koma með 25 ára mann af skemmtistað, að sögn vitna kvartaði hann um mikil óþægindi fyrir brjósti en hann hefur ásamt félögum sínum verið að djamma á annan sólahring. Sjúkraflutningamenn segja þér að meðvitundarstig hans sé P á AVPU það segir þér að:

Hver er líklegasta skýringin?

- Svarar sársaukaáreiti

- Toxin

Þegar þú tengir sjúkling við monitor sérðu þennan takt. Í hvaða takti er hann?

Sleglahraðtakti (ventricular tachycardiu) og stuðar hann

Við komu er hann með opin öndunarveg andar grunnt á hraðanum 36, hann er með rjóða og heita húð. Hann er ekki með þreifanlegan púls á úlnlið (radial) en þú þreifar veikan púls í nára (femoralis) Það segir þér að efri mörk blóðþrýsting sjúklings a.m.k. _______ mm Hg

70

Lýsið í stuttu máli Parkland formúlu til að reikna út vökvaþörf hjá brunasjúklingum (hversu mikið, hvernig vökvi og tímabil vökvagjafar).

Parkland formúlan er notuð til að áætla upphaflega vökvaþörf hjá sjúklingum með alvarlega brunaáverka. Formúlan er eftirfarandi:

- Magn vökva: 4 ml x líkamsþyngd (kg) x % brunasvæði (byggt á heildaryfirborði líkamans sem hefur brunnið).

- Tegund vökva: Ringer’s laktat er oftast notaður.

- Tímabil vökvagjafar: Heildarmagnið, sem reiknað er með formúlunni, er gefið á fyrstu 24 klukkustundunum eftir bruna:

# Helmingur heildarmagnsins er gefinn á fyrstu 8 klukkustundunum. Hinn helmingurinn er gefinn á næstu 16 klukkustundum.

Deyfingar við skurðaðgerðir geta bæði haft kosti sem og ókosti. Nefnið 5 atriði sem teljast myndu til ókosta deyfinga

Aukaverkanir: Ógleði, uppköst, svimi eða ofnæmisviðbrögð.

Áhætta tengd skömmtun: Of- eða undirskömmtun getur valdið fylgikvillum.

Áhrif á hjarta- og æðakerfið: Geta lækkað blóðþrýsting eða haft áhrif á hjartslátt.

Tímabundin skerðing: Deyfing getur lengi skert hreyfigetu eða skynjun.

Sýkingarhætta: Sérstaklega við mænudeyfingu eða svæðisbundna deyfingu.

Nefnið þrjú megin markmið með hjúkrun sjúklinga á skurðstofum (3%)

Tryggja öryggi sjúklingsins: Rétt auðkenning, rétt staðsetning og stöðug eftirfylgni með lífsmörkum.

Minnka óþægindi og verki: Veita verkjastillingu og andlegan stuðning.

Koma í veg fyrir sýkingar og fylgikvilla: Viðhalda sterílum aðstæðum og fylgja smitgátarreglum

Útskýrið hvað Kerh sign er og hvenær það getu komið fram

Kehr sign er klassískt einkenni sem lýsir sér sem verkur í vinstri öxl og getur bent til ertingar á þindartaug (phrenic nerve) vegna ertingar á þindinni. Þetta einkenni kemur oft fram þegar vökvi, eins og blóð, er til staðar í kviðarholinu og ertir þindina.

Hvenær kemur Kehr sign fram?

- Miltis áverkar: Blæðing frá milta getur ert þindina og valdið verkjum í vinstri öxl.

- Innri blæðing eða vökvasöfnun í kviðarholi: Til dæmis eftir áverka eða skurðaðgerð.

Þú ert að bráðaflokka í hópslysi, kemur að ungri konu sem andar ekki, hún er heit viðkomu og þegar þú opnar öndunarveg andar hún sjálf. (sjá bráðaflokkunarspjald aftar). Útskýrðu hvaða lit hún fær og hvað þú gerir svo (2%)

Rauður litur (forgangur), þar sem hún andaði ekki fyrr en öndunarvegurinn var opnaður.

Aðgerðir: Tryggðu áfram opinn öndunarveg og fylgstu reglulega með lífsmörkum og öndun. Ef öndun stöðvast aftur, vertu tilbúinn að veita öndunaraðstoð. Sjúklingurinn þarf tafarlausan flutning í viðeigandi meðferð.

Tilfelli, Þú færð hringingu frá sjúkrabíl, þeir eru að koma með 46 ára karlmann sem fannst í húsasundi niðri bæ, af ummerkjum á staðnum virðist hann hafa lent i slagsmálum en kylfa fannst á staðnum.

Við komu er hann með opin öndunarveg andar grunnt á hraðanum 28, hann er með föla og kalda húð, púls 130, BÞ 90/40 mettun 89. Þegar þú skoðar sjúkling sérðu að mar er að byrja myndast á hægra megin á brjóstkassa sjúklings. Þú tekur eftir því að bláæðar á hálsi eru úttutnaðar og barki virðist tilfærður til vinstri. Hlustun á brjóstkassa gefur til kynna vöntun á öndunarhljóðum hægra megin, en vinstri hlið er eðlileg. Brjóstkassi virðist stabíll við þreyfingu og ekki er að sjá neinar útvortis blæðingar.

Lýsið í stuttu máli hvers konar áverka sjúklingur getur verið með miðað við gefnar upplýsingar (3%)

Sjúklingurinn sýnir einkenni sem benda sterklega til þrýstiloftbrjósts (tension pneumothorax) hægra megin:

Úttutnaðar hálsbláæðar (vegna aukins þrýstings í brjóstholi sem hindrar eðlilegt blóðflæði til hjarta).

Tilfærsla á barka til vinstri, sem er dæmigert merki fyrir þrýstiloftbrjóst þar sem aukinn þrýstingur í hægra brjóstholinu ýtir barkanum til vinstri.

Vöntun á öndunarhljóðum hægra megin bendir til að loft safnist upp í hægra brjóstholinu og veldur því að lungað fellur saman.

Hröð, grunn öndun, há púls og lágur blóðþrýstingur eru einkenni um bráða öndunar- og blóðrásarbilun vegna þrýstings sem þrýstiloftbrjóstið setur á hjarta og æðakerfi.

Tilfelli, Þú færð hringingu frá sjúkrabíl, þeir eru að koma með 46 ára karlmann sem fannst í húsasundi niðri bæ, af ummerkjum á staðnum virðist hann hafa lent i slagsmálum en kylfa fannst á staðnum.

Við komu er hann með opin öndunarveg andar grunnt á hraðanum 28, hann er með föla og kalda húð, púls 130, BÞ 90/40 mettun 89. Þegar þú skoðar sjúkling sérðu að mar er að byrja myndast á hægra megin á brjóstkassa sjúklings. Þú tekur eftir því að bláæðar á hálsi eru úttutnaðar og barki virðist tilfærður til vinstri. Hlustun á brjóstkassa gefur til kynna vöntun á öndunarhljóðum hægra megin, en vinstri hlið er eðlileg. Brjóstkassi virðist stabíll við þreyfingu og ekki er að sjá neinar útvortis blæðingar.

Rökstyðjið í stuttu máli einkenni og lífsmörk sjúklings miðað við þá áverka sem þú gafst þér (2%)

Hröð, grunn öndun og lágt súrefnismettun stafar af samfalli hægra lungans og skertri súrefnisupptöku.

Hraður púls og lágur blóðþrýstingur benda til blóðrásarbilunar vegna þrýstings á hjarta og stórar æðar.

Úttutnaðar hálsbláæðar og tilfærður barki eru vegna þrýstings sem ýtir miðmæti til vinstri og tefur venósu blóðflæði.

Vöntun á öndunarhljóðum hægra megin staðfestir samfall hægra lungans.

Tilfelli, Þú færð hringingu frá sjúkrabíl, þeir eru að koma með 46 ára karlmann sem fannst í húsasundi niðri bæ, af ummerkjum á staðnum virðist hann hafa lent i slagsmálum en kylfa fannst á staðnum.

Við komu er hann með opin öndunarveg andar grunnt á hraðanum 28, hann er með föla og kalda húð, púls 130, BÞ 90/40 mettun 89. Þegar þú skoðar sjúkling sérðu að mar er að byrja myndast á hægra megin á brjóstkassa sjúklings. Þú tekur eftir því að bláæðar á hálsi eru úttutnaðar og barki virðist tilfærður til vinstri. Hlustun á brjóstkassa gefur til kynna vöntun á öndunarhljóðum hægra megin, en vinstri hlið er eðlileg. Brjóstkassi virðist stabíll við þreyfingu og ekki er að sjá neinar útvortis blæðingar.

Lýsið í stuttu máli meðferð sjúklings og forgangsröðun þeirra miðað við gefna áverka í svari þínu (5%)

Forgangsröðun meðferðar: Létta á þrýstingi í fleiðruholi, tryggja súrefni, fylgjast með lífsmörkum og flytja sjúklinginn strax á sjúkrahús.

Þú færð hringingu frá sjúkrabíl, verið er að koma með 25 ára mann af skemmtistað, að sögn vitna kvartaði hann um mikil óþægindi fyrir brjósti en hann hefur ásamt félögum sínum verið að djamma á annan sólahring. Sjúkraflutningamenn segja þér að meðvitundarstig hans sé P á AVPU það segir þér að

Hann svarar sársaukaáreiti

Þú færð hringingu frá sjúkrabíl, verið er að koma með 25 ára mann af skemmtistað, að sögn vitna kvartaði hann um mikil óþægindi fyrir brjósti en hann hefur ásamt félögum sínum verið að djamma á annan sólahring.

Við komu er hann með opin öndunarveg andar grunnt á hraðanum 36. Hann er ekki með þreifanlegan púls á úlnlið (radial) en þú þreifar veikan púls í nára (femoralis) Það segir þér að efri mörk blóðþrýsting er a.m.k. _______ mm Hg.

70

Í hjartastoppi hjá fullorðnum er ventricular fibrillation án púls algengasti takturinn

rétt

Öryggi í svæfingum er afar mikilvægt og nauðsynlegt að gera mat á sjúklingum varðandi líkamlegt ástand þeirra m.t.t. áhættu í svæfingu. Segðu frá þessu áhættumati

ASA I: Heilbrigður einstaklingur, engin heilsufarsvandamál.

ASA II: Vægur, vel stjórnað sjúkdómur, t.d. háþrýstingur.

ASA III: Alvarlegur sjúkdómur sem hefur áhrif á daglegt líf, t.d. hjartabilun.

ASA IV: Lífshættulegur sjúkdómur, t.d. hjartabilun í hvíld.

ASA V: Lífshættulegt ástand, sjúklingur mun ekki lifa án aðgerðar.

ASA VI: Heiladauði, líffæragjafi.

Þú ert að bráðaflokka í hópslysi eftir flugslys, þú kemur að ungri konu, hún situr og leitar sífellt af einhverju í veskinu sínu. Ekki er að sjá neina áverka á henni utan smá sár á hné. Þegar þú spyrð af hverju hún leiti, segist hún hvergi finna köttinn sinn. Púls er 90, Blóðþrýstingur 140/89, öndunartíðni hennar er 16. Hvernig mundir þú flokka hana og afhverju (2%)

Flokkun: Gul merking (forgangur 2)

Lífsmörk: Púls, blóðþrýstingur og öndun eðlileg; ekki lífshættulegt ástand.

Andlegt ástand: Rugl og áfallastreita; óeðlileg hegðun (einbeitir sér að köttnum).

Áverkar: Lítilvægt sár á hné, engin tafarlaus meðferð nauðsynleg

48 ára fjögurra barna móður og maraþonhlaupari kemur inn á bráðamóttöku með slæma kviðverki sem byrjuðu skyndilega. Við sögutöku kemur fram að hún hefur verið með eðlilegar hægðir, engin sársauki við þvaglát undanfarið, 4-5 ára saga um óreglulegar blæðingar sem hún tengir við aldur. Lífsmörk; púls 85, BÞ 80/40, hiti 37.1

Lýsið mögulegri ástæðu kviðverkjanna og rökstyðjið;

a) Hvernig lífsmörk og einkenni passa við greininguna sem þú gefur þér (4%)

b) Hvaða inngrip/rannsóknir þú vilt framkvæma eða sé framkvæmd (2%)

a) Möguleg ástæða kviðverkja gæti verið sprungin blaðra á eggjaleiðara eða utanlegsþungun með innvortis blæðingu.

Skyndilegir kviðverkir: Rof eða utanlegsþungun veldur oft skyndilegum, miklum verkjum.

- Óreglulegar blæðingar: Tengjast oft blöðrumyndun eða utanlegsþungun.

- Lágt blóðþrýstingur (80/40): Bendir til mögulegrar blæðingar og blóðþurrðar.

- Normal púls (85): Bendir til nýrrar blæðingar eða milds blóðmissis.

- Hiti (37.1): Styður við að ekki sé sýking í gangi.

Greiningin gæti verið sprungin blaðra á eggjaleiðara eða utanlegsþungun þar sem skyndilegir verkir, óreglulegar blæðingar og blóðþrýstingsfall eru einkennandi.

b) Sónarskoðun, blóðprufur og vökva-/blóðgjöf eru forgangsatriði til að staðfesta greiningu og stjórna ástandi sjúklings.

Hvað er rétt með "compartment syndrome"

óafturkræfar skemmdir verða á 4-6 klst. Skemmdir verða vegna súrefnisskorts í frumum. Getur orsakast vegna bólgu eða blæðinga. Rangt: verkir minnka ef strekkt er á vöðvunum

Hvaða einkenni eru fyrir sjúkling í andnauð?

Breyting á meðvitundarástandi, fölvi og sviti, skortur á öndunarhljóðum. Rangt: Bradycardia

Hvaða fullyrðing er rétt?

Einkenni subdural blæðingar hjá eldra fólki getur komið fram viku eftir áverka

Hvert af eftirtöldu er algeng orsök losts

skert æðastafsemi, blóðmissir, ófullnægjandi dæluvirkni hjartans. Rangt: staðbundin sýking

Við móttöku bráðveikra / -slasaðra sjúklinga getum við notað þumalfingursreglu sem segir að ef við finnum púls í radialis arteriunni þá er systólískur blóðþrýstingur að minnsta kosti

80 (radialis)

60 (carotid) háls

70 (nári)

Hve marga ml af RA er miðað við að sjúklingur þurfi fyrir hvern 1 ml blóðs sem hann tapar?

3 ml

Hver eftirfarandi fullyrðingar á við um öndunarfærasjúkdóma

Eitt af einkennum lungnabjúgs eru þandar bláæðar á hálsi

Hjá fjöláverkasjúklingum er algengast að heilbrigðisstarfsfólki yfirsjáist

kviðarholsáverkar

Allt eftirfarandi á við um loftbrjóst

getur orsakast vegna rifnunar á barka, vegna opins lofstbjóst sem stíflast, hluta einkenna geta verið inndráttur á millirifjavöðvum.

Rangt: hluti einkenna geta verið flatar jugularis venur á hálsi

Hver af eftirfarandi fullyrðingum á við um kokmaska (larynxmaska)?

lykilatriði við meðferð erfiðra loftvega

Hvað af eftirtöldu er rangt í mati og meðhöndlun sára?

- rækta sár ef þörf er á,

- loka sárinu með þriggja laga umbúðum, - held rangt

- gefa stífkrampastrautu ef meira en 5 ár frá því síðasta sprauta var.

- strekkja aðeins á húð þegar steristrip er sett á

Hvað á við um dauðhreinsun?

eyðing allra sjúkdómsvaldandi örvera

Þegar þú kemur að einstaklingi sem hefur hnigið niður hvað er það fyrsta sem á að gera?

tryggja eigið öryggi

Ef meðvitundarlaus sjúklingur tekur nokkur andköf (gasping) í stað þess að anda eðlilega, hvað á þá björgunarmaðurinn að gera næst?

senda nærstaddan til að hringja í sjúkrabíl og hefja hjartahnoð

Hvað af eftirfarandi á ekki við um hjartahnoð?

hnoð skal hafið hjá öllum meðvitundarlausum sjúklingum

Hvað af á við um hjartahnoð?

hnoð skal ekki truflað meðan ákveðið er hvað geri skuli næst, hnoð er ekki stöðvað fyrir öndun þegar að búið er að tryggja öndunarveg (t.d. koktúba (LTS), barkatúba), hnoð skal hafið áður en andað er fyrir sjúkling í upphafi endurlífgunar

Hvað er rafvirkni án dæluvirkni (PEA)

er ástand þar sem rafvirkni hjartans er til staðar en hjartað dælir engu blóði. Þetta ástand er oftast meðhöndlað með því að leita og reyna að leiðrétta undirliggjandi orsakir, sem eru oft kallaðar „hin 5 H og 5 T" (t.d. hypovolemia, hypoxia, hydrogen ion (acidósa), hyperkalemia/hypokalemia, toxins, tamponade, tension pneumothorax, thrombosis).

Hvað af eftirfarandi á ekki við um rafvirkni án dæluvirkni (PEA)?

er meðhöndlað með 300 mg amiodarone i.v.

Hvað á við um rafvirkni án dæluvirkni (PEA)?

getur verið afleiðing ástæðna sem hægt er að leiðrétta t.d. súrefnisskorts, einkennist af reglulegum útslögum á sírita hjá sjúklingi í hjartastoppi , er algengt hjá sjúklingum í hjartastoppi vegna vökvaskorts (hypovolemia)

Áhrif hitataps í svæfingu eru margvísleg

Sjúklingar lengur að jafna sig á vöknun, Meiri hætta á sýkingu eftir aðgerð, Lyf eru lengur að brotna niður í líkamanum.

Rangt: Flýtir fyrir sáragræðslu

Þegar við höfum barkaþrætt sjúkling, hver er öruggasta leiðin til að ákvarða hvort barkarennan sé á réttum stað? Merkið við rétt svar.

Við blásum súrefni í sjúklinginn um barkarennuna og fáum koltvísýring til baka í útöndun

Staðdeyfilyf með adrenalíni má aldrei nota á

stóru tá

Hvað á við um mænudeyfingar (spinaldeyfingar)?

Áhrifamesta blokkið, deyfilyfinu sprautað í mænuvökvann. Gefinn er einn lyfjaskammtur. Sjúklingur fær lömun frá mitti og niður úr.

Rangt : Tekur 20-30 mínútur að virka

Öll neðangreind einkenni geta verið merki um lost, í hvaða röð er líklegast að þessi einkenni komi fram? Hraður púls, breyting á andlegu ástandi svo sem kvíði, pirringur, köld þvöl húð, lækkaður blóðþrýstingur

1. Breyting á andlegu ástandi svo sem kvíði, pirringur.

2. Köld þvöl húð,

3. hraður púls,

4. lækkaður blóðþrýstingur

Magnús er 65 ára, kemur gangandi inn á slysadeild og kvartar um mikinn verk í öxl án áverka. Hann er andstuttur, kaldsveittur púls 110 og blóðþrýstingur 160/80 mmHg, hann mettar 95. Í hvaða röð myndir þú framkvæma eftirfarandi aðgerðir? 1. Skoða hann samkvæmt ABC 2. Taka af honum ítarlega heilsufarssögu 3. Taka EKG og setja upp æðalegg(i) 4. Kalla til bæklunarlækni

1, 3 og 2

Hvert af eftirtöldu er algeng orsök losts: 1. Skert æðastarfsemi 2. Blóðmissir 3. Ófullnægjandi dæluvirkni hjartans 4. Staðbundin sýking

2 og 3

Tilfelli: Þú færð hringingu frá sjúkrabíl, þeir eru að koma með 25 ára karlmann sem fannst í húsasundi niðri bæ, af ummerkjum á staðnum virðist sem hann hafi verið barinn. Sjúkraflutningamenn segja þér að meðvitundarstig hans sé P á AVPU það segir þér að:

Hann svarar sársaukaáreyti

Við komu er hann með opin öndunarveg andar grunnt á hraðanum 28, hann er með föla og kalda húð. Hann er ekki með þreifanlegan púls á úlnlið (radial) en þú finnur veikan hraðan púls í nára (femoralis). Það segir þér að blóðþrýstingur sjúklings sé að minnsta kosti _______ mm Hg.

70

Þegar þú skoðar sjúkling sérðu inngangssár rétt fyrir neðan vinstri geirvörtu sjúklings. Þú tekur eftir því að bláæðar á hálsi eru úttútnaðar og barki virðist tilfærður til hægri. Hlustun á brjóstkassa gefur til kynna vöntun á öndunarhljóðum hægra megin, en vinstri hlið er eðlileg. Þessi sjúklingur er líklegast með

Tension pneumothorax (þrýstiloftbrjóst)

Hvað mundir þú byrja á því að gera við þrýstiloftbrjósti?

Kalla eftir aðstoð

Hverjar eru frábendingar segaleysandi meðferðar sjúklings með MI?

Fyrri heilablæðing. Verkur staðið í tvo sólahringa. Heilaæxli. Grunur um aortic dissection

Þú ert að bráðaflokka í hópslysi, þú kemur að unglingstúlku sem er að reyna standa upp, hún virðist óáttuð, og spyr þig aftur og aftur hvað hafi komið fyrir sig og hvað hún sé að gera þarna, vill líka vita hvar hundurinn hennar er. Öndunartíðni 26, púls 115. Hvaða lit af spjaldi lætur þú á hana?

Gul

Hvað á við um gipslagningu?

Þvo og undirbúa húð vel, Passa að útlimur sé í réttri stellingu, Setja vel af gipsbómull á allar brúnir.

Rangt: Hafa gipsið þykkt til að það brotni síður

Hver eftirfarandi fullyrðing á EKKI við um plastgips?

a. Er léttara og sterkara en hvítt gips.

b. Brúnir geta verið beittar.

c. Má fara með í bað.

d. Er erfitt að þvo af húð

Má fara með í bað

Eftirfarandi á við um astma

þrenging í berkjum, hósti.

Rangt: hvæsandi innöndun, aldrei lífshættuleg

Fyrir hvað stendur A í MONA?

Magnyl (Asperin)

Einkenni loftbrjóst (pneumothorax) og blóðbrjósts (hemothorax) eru á margan hátt þau sömu. Hvaða einkenni ættir þú þó frekar von á að sjá hjá einstakling með blóðbrjóst en loftbrjóst?

Föla húð

Í gjörgæsluhjúkrun er lögð mikil áhersla á

Að bregðast við með öryggi, þeim skjótu breytingum sem verða á ástandi sjúklingsins

Á Íslandi eru starfandi

2 gjörgæsludeildir með sérhæfingu hver á sínu sviði og ein ósérhæfð

Barkarenna er nauðsynleg fyrir

Sjúkling í "invasivum" öndunarvélum

Þeir sem ekki getað notað Bi-Pap/C-Pap öndunarvélar eru þeir sem

Eru í mikilli hættu á að svelgjast á (aspiration)

Sogun hjá sjúklingi í öndunarvél er nauðsynleg svo að

loftvegir haldist opnir

Sogun niður í barkarennu getur orsakað

Hypoxiu (of lágt súrefni í blóði)

Rannsóknir þar sem líðan aðstandenda hefur verið skoðuð sýna að

Fjölskyldan gegnir mikilvægu hlutverki í veikindum og endurbata sjúklings

Hafa þarf í huga við útskrift sjúklinga af gjörgæsludeildum að

undirbúa og skipuleggja útskrift vel

Þegar sjúklingur er vaninn úr öndunarvél þá eru ákveðnir þættir sem hafa áhrif á það ferli. Hvaða þáttur hefur ekki áhrif af eftirtöldum atriðum: a. Næringarástand b. Hve lengi sjúklingurinn hefur verið í öndunarvélinni c. Tegund öndunarvélar þ.e. Servo eða BI-pap d. Ástand lungna og aðrir lífeðlisfræðilegir þættir

Tegund öndunarvélar þ.e. Servo eða BI-pap

Hægt er að barkaþræða um

munn, nef og barka

Lífeðlisfræðilegar breytingar hjá brunasjúklingum með alvarlegan bruna eru meðal annars

aukið gegndræpi háræða fyrstu klst eftir bruna

Við mat á brunaáverkum er horft eftir

útbreiðslu í %

Merki um reykeitrun eru m.a

rugl og minnkuð meðvitund

Þegar gjörgæslusjúklingur er nærður þarf að hafa í huga að

betra að næra í görn en í æð ef mögulegt

Á vöknun fer fram

Nákvæmt mat og eftirlit sjúklinga eftir aðgerðir

Skaðleg áhrif bruna eru

staðbundin og útbreidd

Við mat á vökvaþörf sjúklinga eftir alvarlegan brunaáverka er farið eftir parkland formúlu (4ml/kg x% bruna) án tillits til lífsmarka sjúklings, almenns ástands hans og þvagútskilnaðar. Rétt eða rangt?

Rangt

Hvað segir til um minnsta þrýsting sem verður inni í lunga öndunarvélarsjúklings í lok útöndunar

PEEP

Mikilvægustu atriðin við meðferð eiturverkana staðdeyfilyfja eru

Gefa súrefni og stöðva krampa