spreekwoorden deel 1

Wie a zegt moet ook b zeggen.

Als je eenmaal ergens aan begonnen bent, moet je het ook afmaken.

De aanhouder wint.

Wie blijft proberen zijn doel te bereiken, heeft uiteindelijk succes.

De aanval is de beste verdediging.

Je kunt in een strijd of ruzie beter zelf actie ondernemen dan afwachten

De appel valt niet ver van de boom/stam.

Kinderen aarden meestal naar hun ouders.

Van a tot z

Van het begin tot het einde; helemaal.

Met iemand in aanvaring komen

Ruzie of problemen met iemand krijgen

Nu komt de aap uit de mouw.

Nu blijkt wat werkelijk de bedoeling was

Voor aap staan

In het openbaar belachelijk zijn.

Dat is de aard van het beestje.

Dat is typisch iets voor die persoon; zo zit hij of zij nu eenmaal in elkaar.

In goede aarde vallen.

Goed ontvangen worden (bijvoorbeeld van een voorstel, toespraak of boek).

Iemand ter aarde bestellen

Iemand begraven.

Hij is niet op z'n achterhoofd gevallen.

Hij is behoorlijk slim; hij heeft iets wel in de gaten.

In adamskostuum.

Naakt, zonder kleren.

Er schuilt een addertje onder het gras.

Er is een verborgen risico in het spel.

Iets in één adem uitlezen

Een boek waaraan je begonnen bent heel snel uitlezen, omdat je het zo spannend vindt.

Een aflossing van de wacht.

Een vervanging van de ene persoon door een andere.

Je laatste adem uitblazen

Sterven, doodgaan

Armslag krijgen

Meer mogelijkheden krijgen.

Het is daar armoe troef.

Daar heerst grote armoede.

Iemand met open armen ontvangen.

Heel blij zijn met iemands komst en dat ook laten merken

De sterke arm der wet

Met gepast geweld optredende overheidsorganisatie, bijvoorbeeld politie of justitie

Appelen voor citroenen verkopen.

Oplichten, bedriegen

Door de zure appel bijten.

Een onaangenaam karwei opknappen.

Hij heeft een appeltje met hem te schillen.

Iets met iemand te bespreken hebben naar aanleiding van iets wat men die ander verwijt.

Appels met peren vergelijken

Verkeerde conclusies trekken door zaken te vergelijken die niets met elkaar te maken hebben

Een appeltje voor de dorst

Een reserve voor moeilijke tijden die mogelijk nog gaan komen

Iemands oogappel(tje).

Een zeer geliefd persoon (vaak kind). Lieveling

Het anker lichten

Vertrekken

Schitteren door afwezigheid.

Ergens niet aanwezig zijn, terwijl je komst wel verwacht werd.

Een verborgen agenda hebben.

Een doel hebben dat voor de anderen verborgen gehouden wordt, bijvoorbeeld in een samenwerkingsverband.

Het op een akkoordje gooien.

Met elkaar afspreken iets op een bepaalde manier aan te pakken.

Averechts uitpakken

Helemaal verkeerd aflopen.

Baat het niet

het schaadt ook niet

Je moet de huid niet verkopen voor de beer geschoten is

je moet je niet beroemen op je succes voor je het behaald hebt; ook: je moet geen dingen toezeggen (beloven) die nog niet van jou zijn.

Een goed begin is het halve werk

een goed voorbereid begin is van doorslaggevende betekenis voor de kans op succes.

Belofte maakt schuld

als je iets hebt beloofd

In het land der blinden

is eenoog koning

Het bloed kruipt waar het niet gaan kan

wat iemand graag wil of wat goed bij iemand past

Wie het breed heeft

laat het breed hangen

De een zijn dood is een ander zijn brood

sommigen hebben voordeel van het ongeluk van een ander.

Wie zijn billen brandt moet op de blaren zitten

wie een misstap doet

Een goede buur is beter dan een verre vriend

een behulpzame buurman is van groter nut dan een vriend die niet aanwezig kan zijn.

Dat is van de baan

dat gaat niet door.

Iets op de lange baan schuiven

iets uitstellen.

Iets in goede banen leiden

ervoor zorgen dat iets goed verloopt.

De baard in de keel krijgen

een lage stem krijgen.

Iemand of iets de baas zijn

iemand of iets kunnen overmeesteren.

Ergens baat bij hebben

ergens voordeel van hebben; ergens beter van worden.

Aan de bak komen

aan de beurt komen; een baan krijgen.

Het komt voor de bakker

het komt in orde; het wordt geregeld.

Met een baksteen in de maag geboren worden

graag een huis willen hebben dat van jezelf is

De bal aan het rollen brengen

ervoor zorgen dat iets onderzocht wordt

De bal terugkaatsen

op een vraag die gesteld wordt geen antwoord geven maar een tegenvraag stellen; op een kritische opmerking van iemand reageren door zelf ook meteen een kritische opmerking te maken over de ander.

De balans opmaken

kijken hoe iets verlopen is; nagaan of je ergens voordeel of nadeel van hebt gehad.

In de ban zijn van iets

zo erg in iets geïnteresseerd zijn dat je aandacht alleen nog maar daarop kunt richten.

Uit de band springen

uitbundig plezier maken

Aan de lopende band

aan één stuk door; steeds maar weer.

Iets aan banden leggen

ervoor zorgen dat iets zich niet verder kan uitbreiden.

De barricades opgaan

actie voeren om iets voor elkaar te krijgen of juist tegen te houden.

Dat is ver van mijn bed / Dat is een ver-van-mijn-bedshow

dat is iets waar je je helemaal niet mee bezighoudt; dat is iets dat op grote afstand van hier gebeurt.

Tussen de bedrijven door

tussen andere bezigheden in; tussendoor.

Het been stijf houden

niet toegeven.

De benen nemen

er vandoor gaan.

Met de benenwagen

te voet.

Tegen het zere been schoppen

een pijnlijke opmerking maken over iets wat gevoelig ligt.

Zijn beste beentje voorzetten

iets zo goed mogelijk doen.

Met het verkeerde been uit bed gestapt zijn

de dag met een slecht humeur beginnen.

Dat houdt me op de been

dat zorgt ervoor dat je door kan blijven gaan; daardoor houd je het vol.

Iemand op het verkeerde been zetten

iemand een verkeerde indruk geven

Op de been blijven

blijven staan; niet ziek worden; niet verslagen worden.

Op eigen benen staan

voor jezelf zorgen; geen hulp nodig hebben.

Op je laatste benen lopen

bijna niet meer kunnen van vermoeidheid.

Alle beetjes helpen

ook een kleine bijdrage is van nut; alle kleine details voegen iets toe aan het geheel.

Dat is het begin van het einde

dat is het begin van iets dat uiteindelijk verkeerd zal aflopen.

Op je bek gaan

een grote fout maken; afgaan.

Aan de bel trekken

duidelijk maken dat er iets aan de hand is; duidelijk maken dat er iets niet klopt.

Er gaat een belletje rinkelen

je begint het te begrijpen.

Bepakt en bezakt

met veel bagage.

Bergen kunnen verzetten

veel taken kunnen verrichten; heel veel werk aankunnen.

Bergafwaarts

het gaat steeds slechter

Niet door de beugel kunnen

de norm overschrijden van wat nog behoorlijk is.

Vechten tegen de bierkaai

een gevecht aangaan dat je in principe al bij voorbaat verloren hebt.

De biezen pakken

vertrekken.

In een goed blaadje proberen te komen

een goede reputatie proberen te verkrijgen bij de machthebbers.

Geen blad voor de mond nemen

zonder terughoudendheid een harde mening uiten; geen mooie of omslachtige woorden gebruiken om iets minder onaangenaam te laten klinken.

Het maar blauwblauw laten

er verder maar niet over spreken.

Een blauwtje lopen

afgewezen worden (in de liefde).

Iemand het bloed onder zijn nagels vandaan halen

iemand vreselijk treiteren of irriteren.

Iemands bloed wel kunnen drinken

iemand niet mogen en daardoor alles doen om die persoon te hinderen.

De bloemetjes buiten zetten

eens flink erop los feesten.

Een blok aan het been

een last bij het voortgaan.

Iets voor de boeg hebben

nog werk te doen hebben; nog iets mee moeten maken.

Over een andere boeg gooien

een heel andere benadering gaan proberen om iets te trachten te bereiken.

Volgens het boekje

overeenkomstig de theorie of overeenkomstig de voorschriften.

Over iemand een boekje opendoen

informatie over iemand geven waarvan diegene niet wil dat het bekend wordt.

Buiten zijn boekje gaan

zich bemoeien met iets wat hem niet aangaat.

Hij is een open boek voor mij

ik doorzie zijn karakter volledig.

Goed boeren / goed geboerd hebben

succesvol geweest zijn