Polski wrzesień '21 - wstęp

działy gramatyki

działy gramatyki

składnia fleksja fonetyka słowotwórstwo

pleonazm

masło maślane

imiesłów

nieosobowa forma czasownika mająca cechy składniowe i fleksyjne przymiotnika

imiesłów przymiotnikowy czynny

pytanie – jaki, jaka, jakie?

końcówka: -ący, -ąca, -ące

imiesłów przymiotnikowy bierny

pytanie – jaki, jaka, jakie?

końcówka: -ny, -na, -ne, -ty, -ta, -te

imiesłów przysłówkowy współczesny

Informują o jednoczesności akcji, np. Przedszkolaki śpiewając, spacerują. (jednocześnie śpiewają i spacerują)

końcówka -ąc

imiesłów przysłówkowy uprzedni

Informują, że czynność wyrażona imiesłowem poprzedza (czyli odbywa się uprzednio) w stosunku do czynności wyrażonej osobową formą czasownika.

Narozrabiawszy uciekłem. (Najpierw, uprzednio narozrabiał, potem uciekł.)

końcówki: -wszy, -łszy

działy literaturoznawstwa

historia sztuki teoria literatury krytyka literacka

historia sztuki

oś czasu

teoria literatury

budowa, środki, gatunki

krytyka literacka

analiza

komunikacja wewnątrztekstowa

nadawca: bohater odbiorca: bohater

komunikacja zewnątrznotekstowa

nadawca: autor odbiorca: czytelnik

animizacja

nadanie przedmiotom nieożywionym lub pojęciom abstrakcyjnym, cech istot żywych

personifikacja

metaforyczne przedstawianie zwierząt i roślin, przedmiotów nieożywionych, zjawisk lub idei jako osób ludzkich (skupiamy się tutaj na wyglądzie)

antropomorfizacja

nadawanie niebędącym ludźmi przedmiotom, pojęciom, zjawiskom, zwierzętom itp. cech ludzkich i ludzkich motywów postępowania.

Często odnosi się też do wyobrażenia bogów czy duchów na obraz i podobieństwo człowieka.

(skupiamy się na zachowaniu)

wyróżniki literatury

fikcja obrazowość uporządkowanie naddane

rodzaje literackie

liryka epika dramat

gatunki literackie epika

epika: powieść, nowela, opowiadanie, epos, baśń, pamiętniki,

gatunek synkretyczny

mieszany.

Gatunki literackie posiadające cechy co najmniej dwóch z trzech rodzajów literackich

przykłady: ze starożytności: satyra, sielanka i bajka, z romantyzmu: ballada, powieść poetycka i dramat romantyczny

gatunki literackie liryka

liryka: oda, pieśń, fraszka, hymn, tren, elegia, sonet,

gatunki literackie dramat

dramat: tragedia, komedia, farsa, tragifarsa i opera.

sinusoida Krzyżanowskiego

W naukach filologicznych przyjęło się stosowanie periodyzacji, która pozwala wyróżnić następujące po sobie epoki literackie. Odmienność następujących po sobie epok przedstawia się za pomocą wykresu zwanego sinusoidą Juliana Krzyżanowskiego. Wykres pomaga w uporządkowaniu następujących po sobie epok w literaturze