Kaarten: Mondzorgkunde 1 fysiologie blok a | Quizlet

cytosol

vloeibaar onderdeel van cytoplasma; transporteert stoffen via diffusie

endoplasmatisch reticulum

synthese klierproducten, biedt opslag en transport in de cel

mitochondriën

vormen 95% van het ATP (energie) dat de cel nodig heeft

lysosoom

verwijdert beschadigde organellen en ziekteverwekkers in de cel

Beenderstelsel

biedt stevigheid, bescherming weefsels, opslag mineralen, vorming bloed

Spijsverteringsstelsel

verwerking voedsel, opname voedingsstoffen

Cardiovasculairestelsel

transporteert cellen en opgeloste stoffen, met inbegrip van voedingsstoffen, afvalstoffen en gassen

Ademhalingsstelsel

transporteert lucht naar plaatsen waar gaswisseling kan plaatsvinden tussen de lucht en het bloed in de bloedsomloop

Uitscheidingstelsel

verwijdert overtollig water, zouten en afvalstoffen

Huid

beschermt het lichaam tegen gevaren vanuit de omgeving, speelt een rol bij reguleren van de lichaamstemperatuur

Voortplantingsstelsel

vormt geslachtscellen en hormonen

Hormoonstelsel

reguleert langdurige veranderingen van de activiteiten van andere orgaanstelsels

Zenuwstelsel

geleiding onmiddellijke reactie op prikkels, meestal door het coördineren van de activiteiten van andere orgaanstelsels

Immuunsysteem

verdedigt tegen ziekten en infecties, zorgt voor terugkeer weefselvocht naar de bloedsomloop

celmembraan

biedt isolatie, bescherming, gevoeligheid en stevigheid en reguleert in- en uitgang van stoffen

celkern

reguleert stofwisseling, opslag en verwerking erfelijke informatie, reguleert eiwitsynthese

cytoskelet

biedt stevigheid en ondersteuning, maakt beweging van cellulaire structuren en stoffen mogelijk

Golgi-complex

vormt lyposomen en verzorgt opslag, omzetting en verpakking van klierproducten

trilharen

verplaatsen stoffen langs celmembraan

Spierstelsel

voortbeweging, biedt stevigheid, produceert warmte

Osmose

het proces waarbij watermoleculen over een selectief permeabel membraan bewegen zodat de concentratie opgeloste stoffen aan beide kanten gelijk is. —> passief transport

Osmotische waarde

mate waarin opgeloste stoffen aanwezig zijn in de vloeistof

hoge osmotische waarde

veel opgeloste stoffen

lage osmotische waarde

weinig opgeloste stoffen

isotone omgeving

osmotische waarde is binnen en buiten de cel gelijk

hypertone omgeving

osmotische waarde is buiten de cel hoger dan binnen de cel

hypotone omgeving

osmotische waarde binnen de cel hoger dan buiten de cel —> cel zet uit

Diffusie

een verplaatsing van moleculen van een plaats met een hoge concentratie naar een plaats met een lage concentratie ; de verspreiding van moleculen door een gasvormig of een vloeibaar medium

diffusiesnelheid

de nettoverplaatsing van een stof per tijdseenheid

Actief membraantransport

verplaatsing van een stof door een membraan wat de cel energie kost (ATP) ; transport is niet afhankelijk van een concentratiegradient. VB: Natrium-Kaliumpomp, vesiculair transport.

Passief membraantransport

verplaatsing van een stof door een membraan zonder dat het de cel energie kost. VB: osmose en diffusie

vesiculair transport

in blaasjes verpakte stoffen worden de cel in of uit verplaatst (actief proces)

endocytose

het verpakken van extracellulair materiaal in een blaasje bij het celoppervlak voor transport de cel in

exocytose

een blaasje dat in de cel is ontstaan, versmelt met de celmembraan en geeft zijn inhoud aan de extracellulaire omgeving af

fagocytose

de vorming van blaasjes met daarin vaste voorwerpen die even groot kunnen zijn als de cel zelf

pinocytose

de vorming van kleine blaasjes die met extracellulaire vloeistof zijn gevuld

receptorgemedieerde endocytose

kleine blaasjes worden gevormd aan het membraanoppervlak om selectief bepaalde stoffen de cel in te vervoeren

homeostase

het bestaan van een stabiel intern milieu

homeostatische regulering

de aanpassingen van de fysiologische systemen waarbij de homeostase wordt gehandhaafd

stimulus

prikkel

positieve terugkoppeling

de aanvankelijke prikkel brengt een reactie teweeg waardoor die prikkel wordt versterkt

negatieve terugkoppeling

een variatie buiten de normale grenzen wekt een automatische reactie op waardoor de situatie wordt gecorrigeerd

Bloed

gespecialiseerd type bindweefsel dat bestaat uit cellen die in een vloeibare matrix ronddrijven.

Hemopoëse

het proces waarbij alle vaste bloedbestanddelen worden gevormd door stamcellen (hemocytoblasten) die zich delen

vaste bloedbestanddelen

bloedcellen en celfragmenten

Rode bloedcellen ; erytrocyten

vervoeren zuurstof en koolstofdioxide

witte bloedellen ; leukocyten

functioneren als afweermechanisme van het lichaam

bloedplaatjes

trombocyten = kleine, door membranen omgeven pakketjes cytoplasma gevuld met enzymen en factoren die noodzakelijk zijn voor de bloedstolling

veneuze punctie

bloed afnemen uit een oppervlakkige ader

arteriële punctie

bloedafname, gebruikt voor beoordelen gaswisseling longen

immunoglobulinen ; antistoffen

vallen lichaamsvreemde eiwitten en ziekteverwekkers aan ; worden gevormd door plasmacellen van het lymfestelsel

transporteiwitten

binden zich aan (onoplosbare) kleine ionen, hormonen of verbindingen om niet te worden uitgescheiden door de nieren

lipoproteïnen

globulinen die betrokken zijn bij het transport van vetten

globulinen

antistoffen en transporteiwitten

fibrinogeen

plasma-eiwit, speelt een rol bij de bloedstolling

fibrine

lange, onoplosbare strengen fibrinogeen ; vormt het raamwerk van een bloedstolsel

albuminen

plasma-eiwitten, leveren grote bijdrage aan osmotische druk van bloedplasma

serum

vloeistof die overblijft nadat de stollingseiwitten verwijde"|rd zijn

hemopoëse

het proces waarbij alle vaste bloedbestanddelen worden gevormd

hemaglobine

bindt en vervoert zuurstof en koolstofdioxide

hematocriet

volumepercentage cellen in vol bloed (37-54%)

bloedarmoede ; anemie

aandoening waarbij iemand een laag hematocriet heeft of bij wie de rode bloedcellen minder hemaglobine bevatten

pernicieuze anemie

stamcellen kunnen zich niet normaal delen door tekort aan vitamime B12

hemocytoblasten

myeloïde stamcellen

Erytropoëse

vorming van rode bloedcellen, vindt voornamelijk plaats in het rode beenmerg

myeloïde weefsel

het rode beenmerg

hemoglobinurie

afbraak grote aantallen rode bloedcellen in de nieren, veroorzaakt roodbruine verkleuring van urine

hemolyse

het scheuren van rode bloedcellen in het bloed

erytroblasten

zeer onrijpe rode bloedcellen die actief hemoglobine vormen

reticulocyt

erytroblasten die hun kern hebben afgestoten

hypoxie

lage zuurstofconcentratie in de weefsels

antigenen

stoffen die een immuunreactie kunnen veroorzaken (verdedigingsmechanisme)

oppervlakteantigenen

agglutinogenen

anti-stoffen

antifglutininen

agglutinatie

samenklonteren van rode bloedcellen als gevolg van de binding van antigenen en antistoffen door een kruisreactie

megakaryocyten

grote cellen met grote celkernen die voorkomen in het beenmerg ; geven pakketjes cytoplasma aan het circulerende bloed af.

niet-specifieke afweer

wordt verzorgd door neutrofielen, eosionofielen, basofielen en monocyten

leukocytose

abnormaal hoge aantallen witte bloedcellen

leukemie

tumor van de bloedvormende weefsels

trombocytose

abnormaal hoge aantallen trombocyten

endotheel

binnenbekleding van vaatwanden, bestaat uit enkelvoudig plaveiselepitheel

vaatspasme

plaatselijke contractie van een bloedvat plaatprop = massa die een scheur in een bloedvatwand kan afsluiten, tenzij de schade ernstig is

lipoproteïne

weefselfactor plasmine = de geactiveerde vorm van plasminogeen in het bloed.

trombus

stabiele plaatjesprop

diapedese

het vermogen van macrofagen om zich door vaatwanden te verplaatsen, door zich tussen aangrenzende endotheelcellen te wringen ; cellen kunnen door vaatwanden heen om bij een ontsteking te komen

chemotaxis

vermogen van macrofagen om te worden aangetrokken of afgestoten door chemische stoffen in de omringende vloeistoffen ; aantrekken van leukocyten naar plaats van ontsteking

granulocyten

granulaire leukocyten ; neutrofielen, eosinofielen en basofielen

neutrofielen

zeer beweeglijke fagocyten

eosinofielen

fagocyten die worden aangetrokken tot lichaamsvreemde stoffen die met antistoffen hebben gereageerd

macrofagen

grote, actief fagocyterende cellen die afstammen van de monocyten

basofielen

zeldzaam, migreren naar beschadigde weefsels en geven histamine af

agranulocyten

a-granulaire leukocyten

monocyten

vrije macrofagen

lymfocyten

spelen een rol bij de specifieke afweerreacties van het lichaam

lymfopoëse

vorming van lymfocyten door lymfoide stamcellen

CSFs

hormonen die de rijping van leukocyten reguleren

amoeboïde bewegingen

kleine bewegingen door de stroming van cytoplasma

T-cellen

belangrijk voor cellulaire immuniteit

B- cellen

verantwoordelijk voor de humorale immunuteit (antistofgemedieerde immuniteit)

granulocyten

polymorfonucleaire leukocyten (PMN)