mabisang komunikasyon

1st quarter

Emmert at Donaghy, 1981

ayon sa kanila:

• ang wika ay isang sistema ng mga sagisag na inuugnay natin sa mga
  kahulugang nais nating ipabatid sa ibang tao

Webster, 1974

ayon sa kaniya:

• ang wika ay isang sistema ng komunikasyon sa pagitan ng mga tao sa pamamagitan ng mga pasulat o pasalitang simbulo

Henry Gleason, 1988

ayon sa kanila:

• ang wika ay isang masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinili at isinaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong nabibilang sa isang kultura

Arbitraryo

pinagkasanduang wika ng mga tao

Lingua franca

ang wika ng talastasan ng mga Pilipino

Ang wika ay may masistemang balangkas

• unang katangian ng wika

• Tunog-Salita-Parilala-Pangungusap

Ang wika ay arbitraryo

• pangalawang katangian ng wika

Ang wika ay nakabatay sa kultura

• pangatlong katangian ng wika

Ang wika ay nagbabago

• pangapat na katangian ng wika

Artikulo XIV, Seksiyon 6

“Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.”

F.P.A Demetrio

siya ang lumikha ng Pagpaplanong Pangwika

Tagalog 1 1935

yugto ng wikang Tagalog kung kailan una itong pinangalanang wikang pambansa

Tagalog 2 1940

yugto ng wikang Tagalog kung kailan una itong ginawang isang pang-akademikong asignatura

Pilipino 1 1959

yugto ng ating wikang pambansa kung kailan ang pangalang “Tagalog” ay pinalitan ng pangalang “Pilipino”

Pilipino 2 1973

yugto ng wikang Pilipino kung kailan pinanatili itong wikang opisyal at wikang pangakademiko ngunit tinaggalan ng katayuan bilang wikang pambansa

Filipino 1 1973

artipisyal na wika na balak buuin ng Konstitusyon at papalit sa wikang Pilipino bilang wikang pambansa

Filipino 2 1987

yugto ng ating wikang pambansa kung kailan ang wikang Pilipino ay kinilala muli bilang wikang opisyal, pang-akademiko at pambansa, at pinangalanang “Filipino” ng Konstitusyon

Pormal at Di-Pormal

2 antas ng wika

Pormal

salitang istandard

• Wikang Pambansa

• Wikang Pampanitikan

Di-Pormal

mga salitang karaniwan at palasak

• Panlalawigan

• Balbal

• Kolokyal

Wikang Pambansa at Pampanitikan

2 antas ng wikang pormal

Wikang Pambansa

karaniwang ginagamit sa aklat pangwika at itinuturo sa mga paaralan

Wikang Pampanitikan

ginagamit ng mga manunulat sa kanilang mga akdang pampanitikan

Balarila

wikang pambansa

Idyoma

wikang pampanitikan

Panlalawigan, balbal, kolokyal

3 antas ng wikang di-pormal PBK

Panlalawigan

bokabularyong dayalektal

Balbal

mga pang-araw-araw na salita

Kolokyal

sa mga pangkat-pangkat nagmumula upang ang mga pangkat ay magkaroon ng sariling codes

Komunikasyon

• pagpapahayag, paghahatid, o pagbibigayng impormasyon sa mabisang paraan

• pakikipagugnayan, pakikipagpalagayan, o pakikipag-unawaan

Komunikasyon

ang proseso ng pagbibigay at pagtanggap, nagpapalipat-lipat sa mgaindibidwal ang mga impormasyon, kaalaman, kaisipan, impresyon, at damdamin

Berbal at Di-Berbal

2 uri ng komunikasyon

Komunikasyong Berbal

• gumagamit ng makabuluhang tunog at simbolo sa paraang pasalita

• ginagamit ang salita sa kanyang kahulugang denotatibo at kahulugang konotatibo

Denotatibo

• ang sentral o pangunahing kahulugan ng isang salita

• literal na kahulugan ng mga salita o kahulugan mula sa diksyunaryo

Konotatibo

• maaaring mag-iba-iba ayon sa saloobin, karanasan at sitwasyon ng isang tao

• pahiwatig o di-tuwirang kahulugan na maaaring pansariling kahulugan ng isang tao o pangkat na iba kaysa pangkaraniwang kahulugan

Komunikasyong Di-Berbal

• pagpapalitan ng mensahe o pakikipagtalastasan sa ang daluyan o channel ay hindi lahat lamang ng sinasalitang tunog kundi kasama ang kilos ng katawan at ang tinig na iniaangkop sa mensahe

• naisasagawa nang wala sa loob o hindi kinu kusa

Paralinguist o Paralanguage

• iba pang tawag sa di-berbal na komunikasyon

• mga hindi sinasalitang wika subalit gumaganap ng tungkulin ng wika

Intra, inter, pampubliko, pangmasa, pang-organisasyon, pangkultura

6 antas ng komunikasyon II4PS

Intrapersonal

• komunikasyong nakatuon sa sarili

• nagaganap sa sariling kaisipan ng isang indibidwal

Interpersonal

komunikasyong nagaganap sa pagitan ng dalawa o higit pang tao na maaaring gumamit ng impormal na kumbersasyon

Pampubliko

nagaganap sa pagitan ng isang tagapagsalita at maraming tagapakinig o audience

Pangmasa

• nangangailangan ng paggamit ng elektronikong kagamitan sa paghahatid ng mensahe sanhi ng higit na malaking saklaw ng mga kasangkot - ang publiko

• mass media

Pang-organisasyon

komunikasyong kadalasang organisado at nakatuon sa pag-abot ng isang hangarin o adhikain

Pangkultura

nakatuon sa aspektong pangkultura ng mga kalahok ang kadalasang paksa ng komunikasyon

Lingua

• salitang Latin na nangangahulugang dila at wika o lengguwahe

• salitang Pranses na langue na may kaparehong kahulugan

Konteksto

ang sitwasyon o kalagayan kung saan nagaganap ang komunikasyon

Barker at Barker 1993

ayon sa kanila

• ang elementong ito ang isa sa pinakamahalaga dahil naaapektuhan nito ang iba pang mga elemento kasama na ang buong proseso ng komunikasyon

Pisikal, sosyal, kultural, historikal, sikolohikal

ang konteksto ng komunikasyon ay may limang dimensyon PSKHS

Pisikal

kabilang ang lugar na pinangyarihan ng komunikasyon at ang kondisyon ng kapaligiran

Sosyal

naaapektuhan ang proseso ng komunikasyon batay sa uri ng relasyon ng mga kalahok sa komunikasyon

Kultural

tumutukoy sa pagkakaiba-iba ng kultura, relihiyon, paniniwala, at pamumuhay na maaaring maging sanhi ng di pagkakaunawaan sa komunikasyon

Historikal

• tumutukoy sa nakaraang pag-uusap na nakaaapekto sa kasalukuyang usapan

• mas nagkakaintindihan dahil may pinagdaanang komunikasyon na dati na

Sikolohikal

tumutukoy sa damdamin, emosyon, at estado ng isip ng mga taong nag-uusap na nakaaapekto sa daloy at resulta ng usapan

Kontekstwalisado

mahirap maunawaan ang nilalaman o konteksto kung hindi ito nauunawaan o naiintindihan ang kahulugan

Kontekstwalisadong komunikasyon

pakikipag-usap o pagsusulat gamit ang wikang Filipino ayon sa sitwasyon, lugar, at kausap

Interaksyonal, instrumental, regulatori, personal, imahinatibo, heuristik, representatibo

gamit ng wika sa lipunan IIRPIHR

Interaksyonal

ang tungkulin ng wika na ginagamit ng tao sa pagtatatag at pagpapanatili ng relasyong sosyal sa kapwa tao

Instrumental

ang tungkulin ng wika na ginagamit sa pagtugon sa mga pangangailangan, pakikipagusap o pag-uutos

Regulatori

ang tungkulin ng wikang ginagamit sa pagkontrol o paggabay sa kilos o asal ng ibang tao

Personal

ang tungkulin ng wikang ginagamit sa pagpapahayag ng sariling damdamin o opinyon

Imahinatibo

ang tungkulin ng wikang ginagamit sa pagpapahayag ng imahinasyon sa malikhaing paraan

Heuristik

ang tungkulin ng wikang ginagamit sa paghahanap o paghihingi ng impormasyon

Representatibo

ang tungkulin ng wikang ginagamit sa:

• paguulat ng mga pangyayari at pagpapaliwanag ng pagkakaugnayugnay ng mga bagay

• pagpapahayag ng hinuha o pahiwatig sa simbolismo ng isang bagay o paligid

Komunikatibo at Lingguwistiko

dalawang kakayahang dapat bigyang tuon sa pag-aaral ng wika

Komunikatibo

• paglalapat ng mga kaalamang lampas sa gramatika o balarila

• mahalaga rito ang mabisang paggamit ng wika para sa ganap na pagkakaunawaan

Lingguwistiko

pinag-uukulan ng pansin ang wastong paglalapat ng mga tuntunin ng wika

Lingguwistika

maagham na pag-aaral ng wika

• estruktura

• katangian

• pag-unlad

• ponema

• titik

• morpema

• salita

• pangungusap

• pagpapahayag

Ponema

pagsusuri ng bawat tunog

Morpema

yunit ng salita

Leksikon

salita

Sintaks

pangungusap

Diskors

pagpapahayag

Dell Hymes

• nagbibigay ng ilang mungkahi ung paano dapat isaayos ang paggamit ng wika

• ayon sa kaniya, kailangan isaalang-alang ang konsiderasyon upang matiyak na magiging mabisa ang komunikasyon

Settings at scene, participants, ends, act sequence, keys, instrumentalities, norms, genre

SPEAKING Model

Settings at scene

lugar at oras ng usapan

Participants

mga taong sangkot sa usapan; nagsasalita at kinakausap

Ends

layunin at mithiin ng usapan gayundin ang maaaring bunga ng pag-uusap

Act sequence

pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari habang nagaganap ang pag-uusap

Keys

pangkalahatang tono o paraan ng pagsasalita; pormal o di-pormal

Instrumentalities

anyo at estilong ginagamit sa pag-uusap: pasalita, pasulat, harapan

Norms

kaangkupan at kaakmaan ng usapan ng isang sitwasyon

Genre

uri ng pananalita na nakalahad mula sa isang sitwasyon; nagsasalaysay, nakikipagtalo o nagmamatuwid

Teksto

isang anyo ng nakasulat na komunikasyon na naglalaman ng mga ideya, impormasyon, o saloobin

Mga uri ng teksto

nagsisilbing kasangkapan sa pagpapahayag ng mga ideya sa iba't ibang konteksto

Deskriptibo, persweysib, argumentatibo, impormatibo, naratibo, prosidyural

mga uri ng teksto DPAINP

Impormatibong teksto

• layuning magbigay ng kaalaman at impormasyon sa mga mambabasa

• walang kinikilingan o opinyon (obhetibo)

• tanging mga datos at katotohanan lamang

• nagbibigay linaw sa mga paksa o isyu

Deskriptibong teksto

• layuning ilarawan ang isang bagay, tao, pook, o pangyayari upang magbigay ng malinaw na imahe sa isipan ng mambabasa

• madalas gumagamit ng mga pang-uri at mga salitang naglalarawan

  • may detalyadong paglalarawan na nagpapakita ng mga katangian ng isang bagay o pangyayari

Persweysib na teksto

• layuning makumbinsi ang mambabasa o tagapakinig na tanggapin ang isang pananaw o gawin ang isang bagay

• paggamit ng mga emosyonal na pahayag at argumento upang mahikayat ang mga mambabasa

  • may pagtutok sa pagtanggap o pagkumbinsi ng opinyon, madalas ginagamit ang mga ehemplo at testimonya

Argumentatibong teksto

• layuning magbigay ng matibay na argumento upang patunayan ang isang pahayag o ideya

• may mga ebidensya, salungat na pananaw, at lohikang pagtalakay

  • paglalaban ng mga ideya gamit ang analisis at ebidensya upang suportahan ang isang opinyon o posisyon

Naratibong teksto

• nagkukuwento ng isang kwento o karanasan sa isang partikular na pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari.

• may mga tauhan, tagpuan, at pangunahin o pantulong na pangyayari

  • naglalaman ng mga kwento o salaysay na may simula, gitna, at wakas

Prosidyural na teksto

• naglalaman ng mga hakbang o proseso sa paggawa ng isang bagay o pagsasagawa ng isang gawain

• ipinapakita ang mga sunud-sunod na hakbang na madaling sundan

  • nagbibigay ng pangkalahatang gabay o panuto para sa isang partikular na gawain