NATUURKUNDE - H8

Natuurkunde, Overal nask, KL3P5

zonnestelsel

de zon en alles wat er omheen draait

aardse planeten

Aarde, Mars, Venus en Mercurius

Gasreuzen

Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus.

planetoïden gordel

Een verzameling van planetoïden die zich bevindt tussen de banen van Mars en Jupiter.

Dwergplaneten

Kleine planeten die om de zon draaien, waarvan de baan nog vol zit met stof, steentjes en rotsblokken.

kometen

Himmelslichter die in een elliptische baan om de zon draaien.

Himmelslichter

Een hemellichaam dat uit ijs en stof bestaat.

meteoriet

Een stuk ruimterots of -metaal dat de aarde bereikt na het passeren van de atmosfeer.

meteoor

Een meteoor is een heldere streak van licht die ontstaat wanneer een meteoroïde de atmosfeer van de aarde binnendringt en opbrandt.

baanstraal

De afstand van een hemellichaam tot het centrum van een ander hemellichaam in een baan.

astronomische eenheid (AE)

De gemiddelde afstand van de aarde tot de zon, 1,50 × 10¹¹ meter

omlooptijd

De tijd die een hemellichaam nodig heeft om één volledige omloop rond een ander hemellichaam te maken.

baansnelheid

De snelheid waarmee een hemellichaam zich langs zijn baan beweegt.

v = 2πr/T

is de formule voor het berekenen van de baansnelheid van een hemellichaam, waarbij v de snelheid is, r de straal van de baan en T de omlooptijd.

ellips

Een ellips is een gesloten kromme die ontstaat wanneer een cirkel in een bepaald vlak wordt vervormd. In de astronomie beschrijft het de baan van een hemellichaam om een ander hemellichaam.

baanvlak / eclipticavlak

Het baanvlak is het vlak waarin de baan van een hemellichaam zich bevindt, dat wordt gedefinieerd door de ellips van de baan.

schrikkeljaar (en waarom)

Een schrikkeljaar is een jaar dat 366 dagen heeft in plaats van de gebruikelijke 365, om de afwijking van de kalender ten opzichte van het zonnejaar te corrigeren. Dit gebeurt omdat de aardbaan om de zon ongeveer 365,25 dagen duurt.

aardas

De aardas is de imaginaire lijn waarlangs de aarde draait en die een hoek maakt met het baanvlak. Deze hoek is ongeveer 23,4 graden, wat invloed heeft op de seizoenen.

Poolster

De Poolster, of Polaris, is een ster die bijna precies boven de noordpool (dus recht boven de aardas) van de aarde staat en dient als een belangrijke navigatiester.

schijngestalten van de maan

De schijngestalten van de maan zijn de verschillende faseverschillen van de maan, die ontstaan door de veranderende positie van de maan ten opzichte van de aarde en de zon.

nieuwe maan

De nieuwe maan is de fase van de maan wanneer deze tussen de aarde en de zon staat, waardoor de verlichte zijde van de maan niet zichtbaar is vanaf de aarde.

eerste kwartier

De fase van de maan waarin de helft van de maan verlicht wordt gezien vanaf de aarde, en dit gebeurt een week na de nieuwe maan.

volle maan

De fase van de maan waarin de gehele verlichte zijde zichtbaar is vanaf de aarde, en dit gebeurt ongeveer twee weken na de nieuwe maan.

laatste kwartier

De fase van de maan waarin de helft van de maan verlicht is, maar de andere helft donker, en dit gebeurt een week na de volle maan.

maansverduistering

Een fenomeen waarbij de aarde tussen de zon en de maan komt te staan, waardoor de maan tijdelijk in schaduw ligt en gedeeltelijk of helemaal verduisterd wordt.

zonsverduistering

Een fenomeen waarbij de maan tussen de aarde en de zon staat, waardoor het zonlicht tijdelijk wordt geblokkeerd en de zon gedeeltelijk of volledig verduisterd wordt.

getijden

De periodieke stijging en daling van de zeespiegel, veroorzaakt door de aantrekkingskracht van de maan en de zon op de aarde.

eb

De periode van laag water tijdens de getijden, waarbij het zeewater zich terugtrekt.

vloed

De periode van hoog water tijdens de getijden, waarbij het zeewater stijgt en op het strand komt.

springtij

De periode van sterke getijdenverschillen, die optreedt wanneer de maan en de zon in lijn staan, wat resulteert in hogere vloeden en lagere ebben.

doodtij

De periode van zwakke getijdenverschillen, die optreedt wanneer de maan en de zon onder een rechte hoek ten opzichte van elkaar staan, wat resulteert in lagere vloeden en hogere ebben.

satellieten

Kunstmatige of natuurlijke objecten die in een baan rond de aarde of een andere hemellichaam draaien, vaak gebruikt voor communicatie, observatie of onderzoek.

iss

Het International Space Station (ISS) is een ruimtestation dat in een lage baan om de aarde draait, waar wetenschappers experimenten uitvoeren in een microzwaartekrachtsomgeving.

lichtjaar (+ formule)

Een lichtjaar is de afstand die licht in één jaar aflegt in het vacuüm, het licht heeft een snelhied van 3.0 × 10⁸ m/s en een lichtjaar komt overeen met een afstand van 9.5 × 10¹⁵ m.

de helderheid van een ster

hangt af van de lichtsterkte (hoe meer stralingsenergi, hoe helderder) en afstand

melkwegstelsel / melkweg

Alle sterren die je ‘s nachts met het blote oog kan zien. De melkweg is een sterrenstelsel, wat bestaat uit 2,0 × 10¹¹ sterren.

sterrenstelsel

Een grote groep sterren die bij elkaar horen

sterrenbeelden

Groepen sterren waar de oude Grieken een dier of mytholohische held in herkenden.

oerknaltheorie

Alle sterrenstelsels bewegen van ons af, als je dit omdraait bewegen alle sterrenstelsels vanuit één punt. Dit is de oerknaltheorie

spiraalstelsels

Sterrenstelsels, zoals de Melkweg hebben een spiraalstructuur. Dit zijn spiraalstelsels.

radiotelescoop

Telescopen die kijken naar de radiogolven die sterren uitzenden