aralin 3 (copy)

nobela o kathambuhay

• isang kuwento o salaysay na mahaba, maraming tauhan at tagpuang mababasa sa mga kabanata

• isang katha na nagsasalaysay sa anumang bagay na sa kabuuan o isang bahagi ay hinango sa isang pangyayari at sinulat upang makabigay kasiyahan sa mambabasa dahil sa magandang paglalarawan ng tagpo

1. nobela ng romansa

2. nobelang makabanghay

3. nobela ng salig sa kasaysayan

4. nobela ng tauhan

5. nobela ng layunin

6. nobela na masining

uri ng nobela

nobela ng romansa

uri ng nobela na pumapaksa ng pag-iibigan

nobelang makabanghay

urii ng nobela na ang mga pangyayari ay mahusay na ibinalangkas upang maging kawili-wili sa mambabasa

mobela na salig sa kasaysayan

uri ng nobela na hango sa totoong kaganapan o makasaysayang pangyayari

nobela ng tauhan

inilalarawan ang mga pangngailangan, kalagayan at hangarin ng mga tauhan

nobela ng layunin

pumapaksa ito sa mga layunin at simulaing higit na mahalaga sa buhay ng tao

nobela na masining

pinahuhusay ang pagtatalakay at paghahanay ng mga pangyayari, paglalarawan sa katauhan ng mga tauhan, at makatuwirang pananawagan sa damdamin ng mambabasa

tradisyong katutubo

• sinasalamin sa nobela ang mga kaugaliang Pilipino tulad ng katapatan, kasipagan at pagkakaisa lalo na ang mga tao sa nayon

• pagpapahalaga sa kadalagahang pilipina o pagpapanatili ng puri at dangal ng kababaihan

tradisyong panrelihiyon

maraming nobelang naisulat na nagbibigay halaga sa pananampalataya at pagkilala sa kadakilaan ng Panginoon tulad ng pagmimilagro at kagandahang asal

tradisyong romantisismo

inilarawan sa nobela ang kagandahan, kaligayahan, gayundin ang pantasya at iba’t-ibang emosyon at damdamin

tradisyong realismo

• inilalarawan ang mga pagbabagong dulot ng teknolohiya at siyensya na maaaring makapagbago sa buhay ng mga Pilipino

• kasama rin dito ang pagpapahalaga ng mga Pilipino sa demokrasya at nasyonalismo at mga makatotohanang pangyayari sa lipunan, pamahalaan, at pulitika

dula

• layunin nitong itanghal sa entablado

• ang mga panyayari ay maarinng binubuo ng isa o higit pang panyayari na may isa o higit pang mga pangunahing tauhan at mga katulong na tauhan

1. yugto

2. tanghal

3. tagpo

tatlong bahagi ng dula

yugto

• ito ang bahaging ipinaghahati sa dula

• inilalahad ang pangmukhang tabing upang magkararoon ng panahong makapahinga ang mga nagsisiganap gayundin ang mga manonood

tanghal

ang bahaging ito ang ipinanghahati sa yugto kung kinakailangang magbago ng ayos ang tanghalan

tagpo

ito ang paglalabas-masok sa tanghalan ng mga tauhang gumaganap sa dula

trahedya

• uri ng dula

• ito’y mahigpit na tunggalian

• mapupusok ang mga tauhan at ginagamitan ng masidhing damdamin ito’y nagwawakas sa pagkasawo ng pangunahing tauhan

komedya

(uri ng dula) ito’y nagtatapos sa masaya sapagkat ang mga tauhan ay nagkakasundo. Ang wakas ay kasiya-siya sa mga manonood

melodrama

• uri ng dula

• nagwawakas nang kasiya-siya sa mabuting tauhan bagamat ang uring ito’y may malungkot na sangkap

• labis kung minsan ang pananalita at damdamin sa uring ito

parsa

(uri ng dula) ang layunin nito’y magpatawa sa pamamagitan ng kawil-kawil na pangyayari at mga pananalitang lubang katawa-tawa

saynete

• ang pinakapaksa rito’y ang mga karaniwang ugali

• katulad ng parsa, ang dulang ito ay katawa-tawa rin

walang tinigang dula

isang uri ng dula na ang kwento ay itinatanghal sa aksyon lamang at walang salita

pangkasaysayang dula

batay sa isang kasaysayan ang dulang itinatanghal

dulang papet

isang dulang itinatanghal sa pamamagitan ng mga manika

dulang walang katotohanan

isang uri ng dula na ang pangyayari ay hindi hango sa tunay na buhay ng tao

talambuhay

nagsasalaysay ng mahahalagang pangyayari sa buhay ng isang tao mula nang siya’y isinilang hanggang sa kanyang kamatayan

pangulong tudling o editoryal

• mababasa sa mga pahayagan na naglalaman kuro-ro ng punong patnugot tungkol sa napiling paksa

• layunin nitong hikayatin ang madla

• ito ay may tungkuling magturo, pumuri, tumuligsa, at magtanggol

balita

• naglalahad ng mga pang-araw-araw na kaganapan sa loob at labas ng bansa

• sinasaklaw ang halos lahat na larangan tulad ng isport, pulitika, ekonomiya, eduksyon, kalusugan, relihiyin, espesyal at iba pang uri

sanaysay

tumatalakay sa isang napakahalagang paksa. Naglalahad ng sarling opinyon o pananaw ng sumusulat

maanyo o pormal na sanaysay

mga katangian ng —- (sanaysay)

1. pinag-uukulan na may akda ng masusing pag-aaral ang paksa

2. pinipiling mabuti ang mga salitang ginagamit

malaya o impormal na sanaysay

mga katangian ng —- (sanaysay)

1. may pagkamalapit sa mambabasa sa himig man ng mga pananlita o sa ipinahihiwatig ng paksa

2. malaya ang pamamaraang ginagamit at karaniwan ang himig ay parang nakikipag-usap lamang sa mga mambabasa sa paraang masigla