EBP begrippen

Medische Hulpverlening Rotterdam

EBP (evidence based practice)

Het zorgvuldig, expliciet en oordeelkundig gebruik van het huidige beste bewijsmateriaal (bewijs en evidence) om beslissingen te nemen met individuele cliënten (en/of hun naasten) over goede of gewenste zorg of behandeling

3 Pijlers van EBP

Het best beschikbare wetenschappelijke bewijs, de klinische ervaring en vaardigheden van de professional, de wensen, waarden en voorkeuren van de patiënt

Praktijkgericht onderzoek

Onderzoeken waarvan de vraagstelling wordt ingegeven door de beroepspraktijk en de opgedane kennis direct kan bijdragen aan die beroepspraktijk.

Klinische relevantie

Het vermogen van een therapie om de manier waarop de patiënt zich voelt, functioneert en/of overleeft te verbeteren.

Implementatie

Invoeren van beleid, richtlijnen of protocollen

Pyramide van Haynes

Pyramide waarbij de mate van betrouwbaarheid weergeven wordt. De bovenste laag is het meest betrouwbaar. De onderste laag het minst betrouwbaar.

Hypothese

Een toetsbare stelling waarmee je een voorlopig antwoord op de onderzoeksvraag geeft.

Interventie

Een handeling die je toepast

PICO-vraag

Patient, Intervention, Comparssing en Outcome. Hiermee formulier je een onderzoeksvraag

Richtlijn

Landelijk geldende, vakinhoudelijke aanbeveling om zorgverleners en patiënten te helpen bij beslissingen over passende zorg in specifieke situaties.

Kwaliteitsbeoordeling

Beoordelen van onderzoeken op basis van validiteit, betrouwbaarheid, bruikbaarheid, onafhankelijkheid, generaliseerbaarheid, representativiteit, toetsbaarheid, repliceerbaarheid en reproduceerbaarheid.

Kwalitatief onderzoek

Onderzoek waarbij gegevens worden verzameld over de beleving, ervaringen, verwachtingen of attitudes van een beperkt aantal proefpersonen dmv interview, observaties en focusgroepdiscussies.

Kwantitatief onderzoek

Onderzoek waarbij een groot aantal proefpersonen gegevens verzameld worden die makkelijk in cijfers zijn uit te drukken.

Randomized Controlled Trial (RCT)

Gerandomiseerd experiment met controlegroep, meestal blind of dubbel blind uitgevoerd.

Cohort onderzoek

Onderzoek waarbij een vaststaande groep mensen wordt gevolgd

Systematic review

Overzichtsartikel waarbij de bestaande literatuur op systematische wijze in kaart gebracht wordt om tot een algemene conclusie te komen. (meestal met een meta-analyse)

Longtiudinaal onderzoek

Onderzoek waarbij de periode van dataverzameling meerdere meetmomenten in de tijd bevat.

Case-control onderzoek

patiënt-controleonderzoek; onderzoek waarbij de groepen zijn ingedeeld op basis van uitkomst: een ‘zieke’ patiëntengroep en een groep niet zieke patiëntengroep.

Narratieve review

Overzichtsartikel waarbij een samenvatting gegeven wordt van de bestaande literatuur, meestal vanuit het gezichtspunt van auteur.

Observatieonderzoek

Onderzoek waarbij de onderzoeker niet ingrijpt, maar zich beperkt tot het verrichten van waarnemingen en metingen in de bestaande situatie.

Cross-sectioneel onderzoek

Dwarsdoorsnede onderzoek waarbij alle gegevens op hetzelfde moment verzameld worden.

Dubbelblind onderzoek

Onderzoek waarbij participanten, onderzoekers en data-analisten niet weten in welke groep de participanten zijn ingedeeld

Prospectief onderzoek

Onderzoek waarbij je vooruit kijkt in de tijd; de uitkomst moet bij de start van het onderzoek nog optreden

Retrospectief onderzoek

Onderzoek waarbij je terugkijkt in de tijd om er achter te komen welke variabelen op de uitkomst van invloed waren

Follow up onderzoek

Onderzoek waarbij je de proefpersoon volgt in de tijd

P-waarde

Geeft de waarschijnlijkheid aan dat bepaalde observaties zouden optreden onder de voorwaarde dat de nulhypothese waar is. (<0,05 waarschijnlijk significant verschil)

T-toets / T-test

Statische toets om de gemiddelden van twee groepen met elkaar te vergelijken

(statistische) significantie

Als een resultaat statische significant is, is het onwaarschijnlijk dat het alleen door toeval/willekeurige factoren kan worden verklaard

Variabele

Kenmerken of eigenschappen die verschillende waarden kunnen aannemen.

Betrouwbaarheidsinterval

Een reeks waarden die wordt gebruikt om een onbekende parameter van een populatie (zoals het gemiddelde of de proportie) te schatten, met een bepaald niveau van zekerheid

Gemiddelde

Te bereken door de som van alle waardes te delen door het totaal aantal waarden

Mediaan

Is de middelste score van alle waarden. Eerst worden alle waarden van een variabele van laag tot hoog geordend. Daarna wordt bepaald welke score de middelste is uit de cijferreeks.

Effectgrootte

Laat zien hoe betekenisvol de relatie tussen variabelen of het verschil tussen de groepen is. Het zegt iets over de praktische relevantie / praktische significantie van een onderzoeksresultaat.

Heterogeniteit

De variatie of verschillen tussen studies die opgenomen worden in systematische review.

Homogeniteit

De mate waarin de verschillende vragen in een test of vragenlijst onderling samenhangen en een begrip betrouwbaar meten.

Meta-analyse

Analyse waarin de resultaten van verschillende onderzoeken worden samengevoegd en herberekend tot een algemene uitkomst.

Forest plot

Een illustratie van een meta-analyse. Het toont de resultaten van zowel elke individuele studie als het gecombineerde resultaat van de meta-analyse. De inschatting en betrouwbaarheidsinterval worden weergegeven voor elke individuele studie. Het gecombineerde resultaat wordt onderaan weergegeven in de vorm van een diamant.

Randomisatie

De toewijzing van de proefpersoen aan de groepen op basis van toeval

Blindering

Onbekend houden of de proefpersonen in de experimentele groep of in de controle groep zit.

Enkelblind

Onbekend houden of de proefpersonen in de experimentele groep of in de controle groep zit voor degene de de uitkomst meet.

Steekproef

Gedeelte uit een populatie op basis waarvan je uitspraken doet over die populatie.

Onderzoekspopulatie

Personen die aan het onderzoeken deelnemen. Zij vormen een steekproef uit een grotere populatie waarover je uitspraken wilt doen

Abstract

korte samenvatting van een onderzoek

Inleiding

Leidt de lezer in in het onderwerpen geeft achtergrondinformatie over het onderwerp, om te begrijpen waarom de onderzochte problematiek relevant is, waar het probleem uit voort komt en hoe daaruit de vraagstelling is ontstaan.

Doelstelling

Antwoord op de vraag waarom je dit onderzoek uitvoert en wat het belang is van de kennis die dit onderzoek voortbrengt.

Onderzoeksvraag

Ook wel vraag- of probleemstelling genoemd. Beschrijft wat er wordt onderzocht en geeft de inhoud van het onderzoek. De onderzoeksvraag komt vanuit de probleemanalyse en hangt nauw samen met de doelstelling

Methode

Staat vermeld en verantwoord wat er onderzocht is, wie er onderzocht is/zijn en welke wijze dit gedaan is. hierbij geldt de eis van repliceerbaarheid. Dit hoofdstuk geeft het recept waarmee iemand ander het onderzoek zou kunnen herhalen

Resulataten

Dit hoofdstuk bevat de resultaten van de data-analyse, zo objectief en beknopt mogelijk.

Discussie

Hier vindt de interpetatie van de resultaten plaats. De volgende onderwerpen worden besproken. Sterke en zwakke kanten van de onderzoeksmethode, sterke en zwakke kanten van de uitvoering van het onderzoek, per gevonden resultaat wordt een vergelijking met de literatuur gedaan, bevestigen de resultaten de hypothesen of moeten deze verworpen worden.

Conclusie

Wordt kort en krachtig antwoord gegeven op de onderzoeksvraag en deelvragen. Deze komt altijd logisch voort uit de discussie en bevat geen nieuwe informatie. Het bevat duidelijk minder worden, maar gaat wel kort in op de eventuele beperkingen van het onderzoek.

Referenties

Literatuurlijst

Odds ratio

risicomaat: de verhouding tussen het aantal geëxponeerden gedeeld door het aantal niet geëxponeerden onder de ‘zieken’ en het aantal geëxponeerden gedeeld door het aantal niet-geëxponeerden onder de ‘niet-zieken.’

Prevalentie

Het aantal personen dat een bepaalde ziekte op bepaald moment of gedurende bepaalde periode heeft.

Incidentie

Het aantal nieuwe gevallen of personen met een bepaalde ziekte in een bepaalde periode.

Morbiditeit

mate waarin ziekte of ongezonde toestand voorkomt in een bepaalde populatie

Sensitiviteit

Percentage van de zieken dat terecht een positieve testuitslag krijgt.

Informatie bias

Dit ontstaat wanneer de informatie die wordt verzameld in een onderzoek onnauwkeurig of onvolledig is, wat kan leiden tot verkeerde conclusies

Publicatie bias

Dit treedt op wanneer alleen studies met positieve of significante resultaten worden gepubliceerd, terwijl onderzoeken met negatieve of niet interessante resultaten worden genegeerd.

Taalbias

Deze bias doet zich voor wanneer studies die in bepaalde talen zijn geschreven vaker worden gepubliceerd of geciteerd terwijl studies in andere talen worden overgeslagen.

Selectie bias

Dit gebeurt wanneer de deelnemers aan een onderzoek niet representatief zijn voor de gehele populatie, wat kan leiden tot scheve resultaten.

Performance bias

Dit treedt op wanneer de deelnemers aan verschilleden groepen in een onderzoek anders worden behandeld, wat kan beïnvloeden hoe goed de behandelingen werken

Detection bias

Deze bias ontstaat wanneer verschillende groepen in een onderzoek op verschillende manieren worden gemonitord of beoordeeld, wat kan leiden tot een vertekend beeld van resultaten.

Reporting bias

Dit treedt op wanneer alleen bepaalde resultaten van een onderzoek worden gerapporteerd, meestal de significante of gewenste resultaten, terwijl andere resultaten worden weggelaten.

Confounding

het verwarren van twee effecten. Hiervan is sprake als een verstorende variabele (confounder) de relatie tussen de onafhankelijke en afhankelijke variabele vertekent. 

Systematische fout

Fout in een meting of onderzoek waardoor het resultaat van de meting og het onderzoek op systemische wijze afwijkt van de werklelijkheid.

Betrouwbaarheid

De mate waarin het resultaat van het onderzoek of de meting hetzelfde zou zijn  als je het onderzoek of de meting zou herhalen

Interne validiteit

De mate waarin je met zekerheid kunt stellen dat een gevonden causale relatie niet kan worden uitgelegd door andere externe factoren

Externe validiteit

De mate waarin je de resultaten van je onderzoek kunt generaliseren naar andere omstandigheden en groepen

Generaliseerbaarheid

De mate waarin je de resultaten kunt toepassen op een brede context

Medische ethische toetsing commissie

Is een wettelijke erkende commissie die medisch-wetenschappelijk onderzoek met proefpersonen beoordeelt

WMO

Wet Maatschappelijke Ondersteuning, vanuit de gemeente of WMO loket wordt er begeleiding en dagbestending, ondersteuning om de mantelzorg tijdelijk te ontlasten, een plaats in een beschermde woonomgeving voor mensen met een psychische stoornis, opvang in geval van huiselijk geweld en mensen die dakloos zijn

Standaard deviatie

De maat die de spreiding van een variabele aangeeft

Validiteit

De mate waarin een onderzoek meet wat het beoogt te meten?

Patiëntcontroleonderzoek

Een onderzoek waarbij patiënten met een bepaalde aandoening worden vergeleken met mensen zonder die aandoening

Case studie

Wat is de naam van een gedetailleerde analyse van een enkel geval of een kleine groep gevallen binnen een bepaalde context?