Aralin 1-3 side lessons

Tula

Ay isang uri ng panitikang lubos na kinalulugdan ng marami

Ang Sining ng Pagtula

Inuri ang mga tula ayon sa estilo o pamamaraan ng mga makata sa kanilang pagpapahayag ng ideya, damdamin, at imahinasyon. 

Jose Villa Panganiban

Ang nagsulat mga sining ng pagtula.

Fernando G. Monleon

Isa ring makata at kritiko ay bumuo ng kanyang sariling pag-uuri-uri ng tula na ibinatay niya sa una, ayon sa kaanyuan nito; ikalawa, ayon sa kayarian; ikatlo, ayon sa layon; at ikaapat, ayon naman sa kaukulan.

Tulang Liriko o Pandamdamin

Sa uri ito ng tula ay itinatampok ng makata ang kanyang sariling damdamin at maging ang kayang pagbubugay-bulay
Pinakamatandang uri ng tulang isinulat ng mga makata sa buong daigdig

lira

Ito ang tawag sa instrumentong tumutulong sa pagkakaugnayan ng tulang liriko at musikang sinasaliwan at ang siyang dahilan kung bakit ito nakilala sa taguring tulang liriko

Dalitsuyo

Ang paksa niyo ay nauukol sa matimyas na pagmamahal, pagmamalasakit, at pamimighati ng isang mangingibig. 

Kundiman

tungkol sa pagibig na kalimitang ginagamit sa pagpapahayag ng pag-ibig ng mga binata sa sinusuyo nilang dalaga

Dalitbukid

Layunin nito ay maglarawan ng tunay na buhay sa bukid

Dalitpuri

May kaisipan at estilong higit na dakila at marangal

Wala itong tiyak na bilang ng pangitg o kaya’y tiyak na bilang ng mga taludtud sa isang taludturan 

Dalitsamba

Ito ay isang maikling awit na pumupuri sa Diyos

Dalitwari

Ito ay tulang may labing-apat na tuludtod. Karaniwang ang unang walong taludtod ay nagpapahayag ng isang pangyayaring nagwawakas sa isang malubhang suliranin o sa pagtataka sa malalim na kahulugan ng buhay at kalikasan. Ang sumusnod namang mga saknong ay nagsasaad ng katuturan at kahalagahan ng sinasabi ng walong unang taludtud. 

Dalitlumbay

Ang tulang iyo ay mag dalawang katangiang pagkakakinlanlan. Una, ito ay isang tula ng pananangis lalo na sa pag-alala sa isang yumao; ikalawa, ang himig nito ay matimpi ay mapagmuni-muni. 

Tulang Pasalaysay

Ang tulang ito ay naglalahad ng mga tagpo o pangyayari sa pamamagitan ng mga taludtud 

Tulabunyi

Ito ang pinakamatayog at pinakamarangal na uri ng mga tulang salaysay na ang mga pangyayari at kawilihan ay napipisan sa pagbubunyi sa isang bayani sa isang alamat o kasaysayang naging matagumpay sa mga panganib at kagipitan. 

Tulasinta

Ito ay tulang pasalaysay na mahirap makilala ang kaibigan ng epiko. 

Ang tulang ito ay lumalaganap sa Europa sa apgitan ng ika-11 at ika - 14 na dantaon.

Tumutukoy sa mga pakikipagsapalarang puno ng mga hiwaga at kababalaghan

Tulakanta

Kapag ang tulang salaysay ay naging payak

Ang pangunahing tauhan nito ay pangkaraniwang nilalang lamang

Tulagunam

Ito’y isang awit na isinasaliw sa sayaw subalit nang lumao’y nakilala ito bilang isang tulang kasaysayang nasusulat sa mga taludtod na wawaluhin o aaniming pantig at isang paraang payak at tapatan.

Tulang Dula

Ito ay mga tulang isinasadula sa mga entablado o iba pang tanghalan

Tulang Dulang Mag-isang salaysay

Isang tao lamang ang nagsasalita mula sa simula hanggang sa katapuran ng dula at hindi lamang para sa kanyang sarili kundi gayundin para sa mga kalagayan at himig at sa lahat ng mga natutukoy sa tula. 

Tulang Dulang Liriko-dramatiko

Taglay nito ang kawilihan sa mga kalagayan, kilot, at damdaming ipinahahayag sa pamamagitan ng mga salita ng taong kinauukulan.

Tulang Dulang Katatawanan

Ito ay nasusulat sa pamamaraan at paksang-diwang kapwa katawatawa; may mga tauhang ang papel na ginagampanan ay nakalilibang; at nagtataglay ito ng isang masayang pagtatapos

Tulang Dulang Kalunos-lunos 

Tumatalakay ito sa pakikipagtunggali at pagkasawi ng isang pangunahing tauhan laban sa isang lakas na higit na makapangyarihan tulad ng tadhana.

Tulang Dulang Madamdamin

Ito ay isang anto ng dulang patula na naglalarawan ng galaw na lubhang madamdamin at nagtataglay ng nakasisindak na pangyayaring higit sa karaniwang mga karanasan ng isang normal na tao.

Tulang Dulang Katawa-tawang-kalunos-lunos

Ito ay naglalarawan ng isang kalagayang katawa-tawa at kalunos-lunos

Tulang Dulang Parsa

Ito  ay  isa  pa  ring  anyo  ng  tulang dula  na  ang  itinatanghal  ay  mga pangyayaring   lubhang   katuwa- tuwa. Ang balangkas nito ay higit na katawa-tawa kaysa makatwiran. 

Tulang Patnigan

Ito ay tulang sagutan na itinatanghal ng magkakatunggaling makata ngunit hindi sa paraang padula

Ito ay paligsahan ng mga katwiran at tagisan ng mga talino at tulain. 

Karagatan

Isang paligsahan sa tula na kalimitang nilalaro sa mga luksang lamayan o pagtitipong parangal sa isang yumao

Duplo

Ito ay pagtatalo rin na ginagamitan ng tula at kahusayan sa pagbigkas. Ang mga katriwang ginagamit dito ay karaniwang hango sa mga salawikain, kawikaan, at kasabihan

Balagtasan

Isang pagtatalong patula tungkol sa isang paksa. May Lakandiwang namamagitan sa pagtatalong ito.

Sa isang pulong na dinaluhan ng mga makata sa Instituto de mujeres sumilang ang uring ito ng panulaang tagalog.

Batutian

Patulang pagtatalo na ang panguahing layuni ay makapagbigay-aliw sa mga nakikinig o bumabasa sa pamamagitan ng katawa-tawa ngunit malatotoong mga kayabngan, panunudyo, at palaisipan

Pagpaparangal sa yumaong Jose Corazon De Jesus ay sumilang ang isang bagong anyo ng tulang pagnigan noong toang 1933 sa mga dahon ng Magasing Batute sa panulat at panukala ni G. Fernando B Monleon na katulong na patnugot noon sa nasabing magasin.

mapagpakumbaba

may mababang loob

dakila

marangal

hagalkapan

tawanan

magiliw

masaya

halina

pang-akit

132

Nainis
Nangngitngit
Nagalit

321

agawin
angkinin
kunin

312

Nasindak
Nahiya
Natakot

213

panaginip
pangarap
bangungot

321

Umigpaw
Tumalon
Humakbang

nanlilisik

galit na galit

puntod

libingan

hangahas

naglalakas-loob

makitid

masikip

minimithi

ninanais

Gramatikal

grammar

Sosyo-lingguwistik

wika/ibang wika

Diskorsal

pasulat/pagsulat

Strategic

verbal at di-verbal