Woordenschat Nederlands Examen Juni

de alfabetiseringsgraad

het deel van de bevolking dat kan lezen en schrijven

de bladspiegel (les 13)

de indeling van een pagina (marges, afbeeldingen, verhoudingen, letterrichting …)

de discriminatie

anders behandeld worden op basis van ras, geslacht, leeftijd …

functioneel

met een duidelijke bedoeling, zinvol

gefundeerd

onderbouwd, van argumenten voorzien

de hoogleraar

professor

Kanaliseren (van emoties)

in geregelde banen leiden

loven

heel positief praten over iets/iemand, iets/iemand veel eer of lof geven

manipuleren

inspelen op, bewerken, beïnvloeden

de moraal

een les waarin wordt uitgelegd welk gedrag gepast of gewenst is

naderen

dichterbij komen

de participatie

deelname, betrokken zijn in iets

pedagogisch

opvoedkundig

de polarisatie

het versterken van tegenstellingen, het verscherpen van uiterste meningen

de suïcide

zelfmoord

de tactiek

uitgewerkt plan, manier om iets aan te pakken

de urgentie

belang, dringendheid

ventileren

in het openbaar bespreken, uiten

achterbaks

onbetrouwbaar, achter de rug, geniepig

als een lopend vuurtje de ronde doen

heel snel bij een grote groep verspreid geraken (uitdrukking)

argwanend

wantrouwig

het bataljon

groep militairen, (zelfstandige) legereenheid

baten

helpen, winst opleveren

consequent

altijd in dezelfde lijn, op een uniforme manier

desondanks

hoewel, toch, ondanks het feit dat

doodgemoedereerd

heel rustig, ijzig kalm

het filharmonisch orkest

groot orkest

de fiscus

de belastingambtenaar (bij uitbreiding: het hele belastingsysteem)

intact

zonder scheuren, helemaal in orde

een gevoelige snaar raken

een gevoelig onderwerp aansnijden, spreken over iets wat veel mensen raakt of aanbelangt (uitdrukking)

de kwinkslag

grappige opmerking, humoristische uitspraak

de lobby

belangengroep, organisatie die invloed uitoefent op (politieke) beslissingen

de memoires

boek waarin iemand zijn/haar herinneringen over (een bepaalde periode uit) zijn/haar leven beschrijft

het moge

verouderde, plechtige vorm van ‘het mag’

het parket

Openbaar Ministerie, gerechtelijke instelling die misdrijven opspoort, vervolgt en erop toeziet dat straffen worden uitgevoerd

pover

arm, mager, triestig

het prestige

invloed, hoge waardering

recht voor de raap

direct, hard, zonder omkleding of omweg (uitdrukking)

stante pede

onmiddellijk, direct

de successierechten

belasting die je moet betalen op een erfenis

tragisch

negatief, met de dood of veel problemen als gevolg

triomfantelijk

trots, zoals na een overwinning

het verdict

(juridisch) eindoordeel

arbitrair

willekeurig

archaïsch

ouderwets; (bewust) verouderd

de auditie

sollicitatie voor acteurs

berispen

terechtwijzen, streng aanspreken

de capaciteit

bekwaamheid

de colonne

aaneengesloten rij

de connectie

verbinding

de coulisse

de zijkant van het toneeldecor

de debutant

iemand die voor het eerst optreedt

de degradatie

een lagere rang of plaats krijgen

effectief

doeltreffend

exclusief

uitsluitend

de expertise

vakkundigheid

flexibel

meegaand, zich aanpassend

de foyer

een ruimte in een schouwburg waar je iets kunt drinken en eten

gerenommeerd

vermaard, positief bekend

de horzel

(1) vliegend insect, (2) vervelende kwelgeest

de impact

invloed, gevolg

de improvisatie

een opvoering die spontaan bedacht en opgevoerd wordt

de matinee (voorstelling)

een ochtend- of middagvoorstelling

ontheemd

zonder thuis(land)

ontwrichten

uit evenwicht brengen, doen omvallen

de parade

een feestelijke optocht

de paradox

een schijnbare tegenstrijdigheid

de première

een eerste publieke opvoering van een stuk of film

de reprise

een wederopvoering van een vroeger gespeeld stuk

de souffleur

iemand die tijdens de repetities en voorstellingen de acteur helpt zijn tekst te herinneren, hij ‘fluistert’ de tekst in

spoedig

snel

tevergeefs

zonder resultaat

de understudy

iemand die de tekst en handelingen van de hoofdrol mee instudeert en kan invallen wanneer de hoofdacteur belet is

vermogend

met veel bezittingen

verteerd zijn door iets

zo vol van iets dat je er veel last van ondervindt

de allochtoon

van ergens anders afkomstig

autochtoon

van de oorspronkelijke bewoners afkomstig

autoritair

iemand die zijn zin wil doordrijven en de baas wil spelen

de babe

jonge, seksueel aantrekkelijke vrouw

een Babylonische spraakverwarring

door elkaar spreken zonder naar elkaar te luisteren (uitdrukking)

esthetisch

met betrekking tot schoonheid

etnisch

wat een volk betreft, volkenkundig

geprononceerd

iets wat duidelijk naar voren komt

hyper

heel erg

ingenieus

vindingrijk, vernuftig

koelbloedig

kalm, dapper, zonder schrik

de krachtpatser

iemand met een verbazende spierkracht

de metamorfose

een complete verandering

overstelpen

overladen

pienter

slim, verstandig, gewiekst

rank

lang en smal

regionaal

met betrekking tot een streek

de roddeltante

iemand die negatieve dingen vertelt over anderen

verstrooid

de aandacht niet bij het onderwerp hebben

vrijgevochten

geëmancipeerd, mondig, onafhankelijk

de wijsneus

iemand die denkt alles beter te weten en denkt dat hij verstand heeft van een bepaald onderwerp