bouw en functie larynx

larynx

strottenhoofd, sluit aan op trachea

functies larynx

primair: sfincter, aflsuiten luchtpijp -> voorkomen aspiratie
secundair: fonatie

soort kraakbeen larynx

alles hyalien kraakbeen behalve epiglottis (elastisch kraakbeen)

onderdelen larynx

- cartilago thyroidea
- cartilago cricoidea
- cartilago epiglottica
- cartilago arytenoidea

cartilago thyroidea

schildkraakbeen, twee platte platen in middellijn gefuseerd

prominentia laryngeus

deel cartilago thyroidea dat adamsappel vormt, hoek bij vrouw 120 graden, bij man 90

cartilago cricoidea

zegelring met arcus aan voorkant, aan richel achter eerste spiervezels zit slokdarm vast, met facetgewrichtjes verbonden aan cartilago thyroidea

functie kraakbenige elementen op cartilago cricoidea

draai, glij en kantelbewegingen, waardoor spieren de stembanden kunnen bewegen

cartilago epiglottica

in mediaanlijn vast aan schildkraakbeen, passief naar beneden gedrukt als larynx omhoog door tongbasis

cartilago arytenoidea

bekerkraakbeentjes, ware en valse stembanden en intrinsieke larynxspieren hechten hieraan vast

processus vocalis

uitsteeksel cartilago arytenoidea naar voren waaraan ligamentum vocale (ware stemband) vasthecht

processus muscularis

uitsteeksel cartilago arytenoidea naar achter waaraan ligamentum vestibulare (valse stembanden) vast hecht

membrana thyrohyoidea

extrinsiek, larynxskelet verbonden aan tongbeen

ligamentum hypo-epiglotticum

extrinsiek, verbindt tongbeen aan hypoglottis

ligamentum cricotracheale

extrinsiek, verbindt larynx en trachea

extrinsieke ligamenten

- ligamentum cricotracheale
- ligamentum hypo-epiglotticum
- membrana thyrohyoidea

intrinsieke ligamenten

- ligamentum thyro-epiglotticum
- ligamentym cricothyoideum
- membrana quadrangularis

ligamentum thyro-epiglotticum

intrinsiek, verbindt epiglottis en schildkraakbeen

ligamentum cricothyoideum

intrisniek, vast aan proc. vocalis en schildkraakbeen en bovenrand cricoid, medianum en lateraal deel (conus elasticus), vrije bovenrand is lig. vocale

medische functie mediane deel lig. cricothyoideum

kan daar iemand helpen als geen lucht krijg en obstructie boven stembanden

membrana quadrangularis

vast aan onderkant epiglottis en proc. vocalis, onder vormt valse stembanden

paramediaal

stand stembanden, waardoor je kan ademhalen

bekleding binnenkant larynxholte

mucosa

supraglottische ruimte/vestibulum laryngis

boven stembanden

transglottische ruimte/cavitas laryngis intermedia

tussen stembanden

subglottische ruimte/cavitas infraglottica

onder stembanden

ventriculus laryngis

larynx puilt naar buiten tussen valse en ware stembanden en hierin zitten kliertjes die mucosa produceren

rima glottidis

ware stemspleet tussen lig. vocale, verbreden/vernauwen door intrinsieke larynxmusculatuur

rima vestibuli

valse stemspleet tussen lig. vestibulare, verbreden/vernauwen door intrinsieke larynxmusculatuur

epitheel bij ware stemplooien

meerlagig onverhoornd plaveiselepitheel, nauwelijks lymfogene drainage

epitheel supra en subglottisch

pseudomeerlagig trilhaardragend cilinderepitheel, goeie lymfatische drainage -> sneller uitzaaiing

intrinsieke larynxmusculatuur

- abductoren
- adductoren
- tensoren
- sphincters

abductor

verwijdt stemspleet, m. cricoarytaenoideus posterior, beweegt proc. vocalis, ook bij diepe ademhaling aangespant rima glottidis verwijdt

adductoren

stemspleet sluiten
- m. cricoarytaenoideus lateralis
- m. arytenoideus transversus
- m. arytenoideus obliquus

m. cricoarytaenoideus lateralis

proc. muscularis mee en beweegt proc. vocalis naar midden -> lig. vocale naar elkaar -> mucosa in trilling -> foneren of hermetisch afsluiten

m. arytaenoideus transversus

loopt transversaal en vast op proc muscularis en arytenoid

m. arytaenoideus obliquus

lopen gekruist van R naar L, vast op proc muscularis en arytenoid

ruimte tussen arytenoiden sluiten

met transversus en obliquus en helemaal met ook cricoarytenoideus lateralis

tensoren

geïnnerveerd door n. X, belangrijk voor facet stem
- m. vocalis
- m. cricothyroideus

m. vocalis

tensor, aan zijkant parallel met ware stemband -> verhogen stemgeluid naar facet stem

m. cricothyroideus

aan voorkant recht en schuin deel -> schildkraakbeen over ringkraakbeen kantelen -> extra spanning op lig. vocale

sphincters (vestibulum)

- m. aryepiglottica
- m. thyro-arytenoideus

m. aryepiglottica

pars aryepiglottica van m arytenoideus obliquus, epiglottis richting arytenoide bewegen en vestibulum vernauwen

m. thyro-arytenoideus

tussen schildkraakbeen en arytenoidea en spiervezels over vestibulum -> vestibulum nauwer doordat wanden naar elkaar, vooral tijdens slikken samen met adductoren

hermetisch afsluiten

m. cricoarytenoideus lateralis meer aanspannen dan bij foneren waardoor valse stembanden tegen mediaan komen, mbv sphincters kan je alles afsluiten

intra-abdominale en thoracale druk verhogen

stembanden tegen elkaar aan

stroboscoop

kan in beeld brengen dat stembanden tegen elkaar aan door subglottische druk en onderbroken door lucht -> stemgeluid

arteriele vascularisatie

supraglottisch: a. thyroidea superior (eerste tak a. carotis externa)
subglottisch: a. thyroidea inferior (tweede tak a. subclavia)

veneuze vascularisatie

supraglottisch: v. thyroidea superior
subglottisch: v. thyroidea inferior
eerste komt in v. jugularis interna, of als eerder bij elkaar dan in v. brachiocephalica sinistra

innervatie sensibiliteit

nervus vagus
- supraglottisch: n. laryngeus superior
- subglottisch: n. laryngeus recurrens

innervatie motoriek

nervus vagus
m. cricothyroideus: n. laryngeus superior en rest n. laryngeus recurrens

effort closure

vestibule en vocalis dicht, thoracale druk verhogen (persen en zwaar tillen), heesheid als stembanden niet goed tegen elkaar sluiten

sluiting fonatie

vestibule open, vocalis dicht

toonhoogte bepaald door

opspannen stembanden

volume bepaald door

subglottische druk