Kaarten: Functieleer Deel 1, KULeuven Hoofdstuk 2 | Quizlet

objectivisme

mensen kijken vanuit een objectief perspectief (bovenstaand perspectief)

subjectivisme

alle mensen kijken vanuit hun eigen perspectief (eigen denkkader + kijk op de wereld)

materialisme

de stroming die zegt dat alles materieel is, en de mens kan het waarnemen

idealisme

de stroming die zegt dat alles zich alleen afspeeld in ons hoofd. of wat er zich afspeeld de waarheid is, en wat dan echt de waarheid is kan de mens niet weten

empirisme

de stroming die gelooft dat kennis komt uit ervaring

rationalisme

de stroming die gelooft dat kennis enkel de rede is (het denkvermogen)

artefact

een door de mens gemaakt voorwerp

saccade

de oogbewegingen die het oog maakt tussen fixaties
= oogsprongen

fixatie

een korte tijdsperiode waar het oog stilstaat en prikkel opneemt om die daarna te verwerken

saccadische suppressie

de suppressie van binnenkomende beelden tijdens een saccade, omdat er smearing plaatsvindt
(het oog ziet niets tijdens deze korte periodes)

smearing

beweging van het oogvocht tijdens de saccades
→ waziger beeld

gaps

het oog is blind tijdens de saccadische suppressie, die periodes worden gaps genoemd

filling-in

het brein dat de gaps invult

snapshots

voortdurend wisselende, arme gewaarwordingen
= (lage kwaliteit) input

kegeltjes (cones)

de receptoren achteraan in het oog op de retina die de details opneemt (in de fovea)

staafjes (rods)

de receptoren achteraan het oog op de retina die de verandering van prikkels waarneemt

fovea

het deel van achter op het oog in het midden (0°), waar het centrum van de mens hun perifeer zicht is

blind spot

het deel van het oog achteraan (bij retina) op de plaats van de optische zenuw, waar het oog geen prikkels waarneemt (grootte van vuist op armlengte)

retina

het deel dat achter het netvliesbeeld ligt, vanachter in het oog (al het licht op valt op netvliesbeeld en wordt doorgegeven tot aan de kegeltjes/staafjes bij retina)

input

de (letterlijke) prikkels die het oog binnenkrijgt

output

de interpretatie die de persoon aan de prikkels geeft

proximale stimulus

informatie die via de zintuigen in de hersenen binnenkomt

distale stimulus

het werkelijke object

gewaarwording

de perceptie van de dingen die een persoon waarneemt

waarneming

de stimuli die binnenkomen en verwerkt worden door een persoon

intensiteit prikkel (R)

fysische intensiteit van een prikkel (objectief)

sensatie (S)

= elementaire gewaarwording (subjectief)
= registratie van prikkels

perceptie

= uiteindelijke waarneming (heel subjectief)
= interpretatie van prikkels: na processen

stimulus (S)

een prikkel die iemand waarneemt

respons (R)

de respons die een prikkel/stimulus bij iemand uitlokt

neuronen

zenuwcellen = de bouwstenen van het hersenstelsel (hercencellen)

neurale excitatie (E)

hoeveelheid zenuwimpulsen

elementaire gewaarwordingen

waarneming van de elementaire kenmerken
(van alle zintuigen)
vb. kleur, vorm, beweging, contouren, klanken,...

sensoriële psychofysica

houdt zich bezig met de meting van de elementaire gewaarwordingen

outer psychofysica

volume: meting van gewaarwording die de relatie tussen intensiteit van fysische prikkel (R) en intensiteit van sensatie (S) weergeeft
vb.

inner psychofysica

volume: meting van gewaarwording die relatie tussen intensiteit neurale excitatie (E) en intensiteit van sensatie (S) weergeeft
vb.
onderscheid tussen inner- en outer psychofysica werd gemaakt door Fechner (1860)
"Elemente der Psychophysik"

drempel

grens tussen een stimulus die 1 soort respons uitlokt en een stimulus die een ander respons uitlokt

absolute drempel (RL)

de drempel die het verschil aangeeft tussen het niet (meer) waarnemen van de prikkel en het wel waarnemen van de prikkel

onderdrempel

de absolute drempel, waar de niet waarneembare prikkel te klein is om waar te nemen

bovendrempel

de absolute drempel waar de niet waarneembare prikkel te groot is om waar te nemen

differentiële drempel (JND)
= just noticeable difference

interval tussen twee stimuluswaarden waar het verschil niet waarneembaar is (JND/DL)

detectietaak

een taak om de grens aan te geven vanaf waar je een prikkel waarneemt

discriminatietaak

een taak om aan te geven vanaf wanneer je een verschil waarneemt tussen twee prikkels

Weberfractie (k)

de waarde van de differentiële drempel over de standaardstimulus
k = 𝛥I / I
= constante verhouding tussen de grootte van de stimulus en het merkbaar verschil van twee stimuli
→ die geeft de hoeveelheid aan waarmee een waarde kan verschillen zonder dat het opgemerkt wordt door de persoon
(verschilt tussen sensoriële modaliteiten)

sensoriële modaliteiten

een stimulus heeft 4 kenmerken, modaliteit, locatie, intensiteit en tijdsduur, modaliteit is de soort waarneming om de prikkel te verwerken
vb. zicht, elektroshocks,...

onzekerheidsinterval (IU)

interval van onzekerheid of een hogere/lagere waarde van stimulus verschilt van de standaardstimulus (S1-S3)

wet van Weber-Fechner

een wet die de relatie tussen de stimulusintensiteit (R: fysica) en de sensatie sterkte (S: psychologie) toont in een logaritmische functie
sensatiewaarde gaat omhoog
→ stimulusintensiteit stijgt exponentieel
S = k . log R
hoe hoger de waarde van de stimulussterkte, hoe minder je het verschil tussen twee stimuli kunt waarnemen

gevoeligheid (SENS)

= sensitivity = v[u(H)-u(F)]
welke prikkels neemt de deelnemer waar
(hoe gevoelig is die persoon)
hoge SENS = veel hits/treffers, weinig vals alarm
lage SENS = weinig hits/treffers, veel vals alarm

signaalbeurten

beurten waarin de prikkel effectief aangeboden wordt

gissingsbeurten
(catch trials)

beurten waarin de prikkel niet aangeboden wordt

treffers (H)

signaalbeurten die juist waargenomen worden (hits)

missers

signaalbeurten die niet waargenomen worden

vals alarm (F)

gissingsbeurten die zogezegd waargenomen worden maar er niet zijn (false alarm)

juiste ontkenning

gissingsbeurten die ook niet waargenomen worden

antwoordtendens (BIAS)

= (response) bias = v[u(H)+u(F)]
heeft de deelnemer een voorkeur voor een bepaald antwoord (tendens tot gokken/niets zeggen?)
hoge BIAS = bias naar één van de antwoorden (ja)
lage BIAS = geen bias naar één van antwoorden
→ beste maat → c (criteriumwaarde) = -5 [z(H)+z(F)]

criteriumwaarde (c)

de lat waarboven de de proefpersoon ja zal antwoorden, en waaronder die nee zal zeggen STAT

signaaldetectietheorie

een methode om te kijken vanaf wanneer iemand een prikkel kan waarnemen (zonder invloed van gokken,.)
→ aanwezigheid = gewaarwording + beslissing
van een prikkel
met de twee factoren: gevoeligheid (SENS) en antwoordtendens (BIAS) kun je de validiteit controleren van de drempelwaarde meting die iemand doet

low level

laag stadium van visuele informatieverwerking
= registratie van input d.m.v. vurende neuronen

mid level

middelste stadium van visuele informatieverwerking
= organiseren van prikkels → vorm-, diepteperceptie..
(perceptuele groeperingen,...)

high level

hoog stadium van visuele informatieverwerking
= betekenisgeving van de verwerkte prikkels

vuren

neuronen die reageren door spikes als een een prikkel verschijnt in hun receptief veld

receptief veld

het deel van het visuele veld waar een specifieke neuron gevoelig voor is

lateral geniculate nucleus (LGN)

tussenstation tussen het oog en de visuele cortex

visuele cortex (V1)

het eerste corticaal gebied (achterkant van het brein) waar cellen reageren op visuele prikkels

responsprofiel

neuronen hebben een (eigen) specifiek responsprofiel, wat betekent dat ze reageren een een prikkel op een bepaalde locatie, in een bepaalde oriëntatie,...

simple cells

cellen met een responsprofiel dat heel gevoelig is voor locatie in het receptief veld, lijndikte, orientatie,...

complex cells

cellen met een wat stabieler responsprofiel, dat gevoelig is voor variaties van positie in hun receptief veld (maar zijn oriëntatiegevoelig)

hypercomplex cells

cellen met een responsprofiel dat enkel reageren als de lijnlengte overeenkomt met de grootte van hun receptief veld

tuning

= stimuluseigenschappen
specifieke responsprofielen zorgen voor cellen die een specifieke functie hebben in het waarnemingsproces (vb. vlek-, rand- of lijn-detector)

medio-temporale cortex (MT)

een aanduiding voor een aantal hersengebieden in de slaapkwab die een belangrijke rol spelen bij de vorming van het expliciete geheugen

"feature detectors"

neuronen zijn kenmerkdetectoren, omdat ze d.m.v. hun responsprofiel kenmerken van het beeld kunnen achterhalen

"filters"

responsprofielen kunnen gezien worden als filters van visuele informatieverwerking waardoor de prikkels gaan

spatiale frequentie

variatie tussen licht en donker per eenheid van oppervlakte

lage spatiale frequentie
(LSF)

weinig variatie tussen licht en donker (weinig details)
→ is eerder afbeelding in grote lijnen

hoge spatiale frequentie (HSF)

veel variatie tussen licht en donker (veel details)
→ is eerder voor specifiek kijken, niet in grote lijnen

dorsale stroom

informatieverwerking stroom die langs de bovenkant van het brein loopt en informatie zoekt/bevat over waar de prikkel zich precies bevindt
→ retinotopie

retinotopie

codering van locatie in het visueel veld
(kan in 3 soorten gebieden liggen: perifeer, paracentraal en centraal)

centraal

het centrum van het visueel veld → midden van beeld
(wordt geïdentificeerd aan begin van dorsale stroom)

paracentraal

het stuk van visueel veld tussen centraal en perifeer
(wordt geïdentificeerd in midden van dorsale stroom)

perifeer

de buitenkant van het visueel veld → rand van beeld
(wordt geïdentificeerd aan einde van dorsale stroom)

ventrale stroom

informatieverwerking stroom die langs de onderkant van het brein loopt en informatie zoekt/bevat over wat de prikkel precies is

corticale hiërarchie

het proces dat nodig is om de mapping te begrijpen

decoderen

omdat de input geen echt beeld is maar een verzameling van vurende hersencellen, moet het brein die informatie nog verder verwerken
= decoderen

mapping

retinotopische voorstelling van de prikkels

sheet

verbonden informatie van afzonderlijke neuronen
→ soort laken van geconnecteerde neuronen
= hersenschors

unfolding

het proces van de hersenschors (de 'sheet')
'ontvouwen' in een retinotopische map

retinotopische map

weergave van locatie van prikkels

specialisatie

groepen/stukjes neuronen die samenwerken en zich specialiseren in bepaalde soorten prikkels

modules

gespecialiseerde verwerkingseenheden
vb. stukje hersenschors dat specifiek gezichten codeert → fusiform face area (FFA),...

information flow

de richting waarin de informatie gaat
(bottom-up of top-down)

bottom-up
= feedforward

beeldinformatie verwerken
(van input naar output door verwerking prikkels)

top-down
= feedback

door al geweten/verwachte dingen zoeken naar specifieke input die de output zou kunnen 'verklaren'

re-entrant processing

als je iets al eerder ziet gaat het later (gemakkelijker) door dezelfde processen
→ opnieuw iets verwerken maar met meer kennis erover

groeperingswetten

wetten van de gestaltpsychologie, die tonen waarom we dingen groeperen, en welke dingen het liefst

nabijheid (proximiteit)

de groepering door afstand tussen entiteiten

similariteit

de groepering door similariteit van entiteiten
(vb. kleur, vorm, grootte,...)

bewegingsrichting

groepering door bewegingsrichting

continuïteit

groepering door de verderzetting van een zo eenvoudig mogelijke figuur → logisch continu

Prägnanz
(goodness-principe)

groepering door te groeperen met minste cognitieve inspanning = eenvoudigheidsbeginsel

pure distance law

wet van Kubovy en Wagemans
→ groepering op basis van nabijheid
→ waarmee aangetoond wordt dat groepering van
stippen (in stippen rasters) puur gaat om afstand
→ regelmaat, ambiguïteit, vorm,... maakte allemaal
niet uit