Module 4: case erfgoed en cultuur

Deze case sluit aan bij de module rond…

culturele geletterdheid

Initiatief ‘fier op dat van hier’ van Ben Weyts

Doet denken aan de Vlaamse canon

Doel: we moeten ons kunnen identificeren met het Vlaamse culturele verleden

Vlaamse cultuur = Aalst carnaval, biercultuur, klokken uit de kerken…

Programma ‘Made in Europe’

We worstelen met een identiteitscrisis en moeten teruggrijpen naar onze roots om onze identiteit terug te vinden

• Probleemanalyse: voor wie is het crisis?

• Betere vraag: in welke mate kan cultureel erfgoed bijdragen aan het genereren van identificatie met Europa als een democratisch project

  • Juist interessanter om te zoeken naar erfgoed dat spanningen blootlegt

Voorbeeld van brand in Notre Dame

Opeens werd er enorm veel geld ingezameld voor een gebouw, maar kritiek, want waarom niet zoveel geld voor arme mensen?

• Erfgoed als manier om ons exceptionalisme in de verf te zetten

Onderzoeksprogramma van de Europese unie: Horizon 2020

Geld wordt top-down uitgedeeld: EU kiest welke onderwerpen zijn interessant vinden en waarover er onderzoek moet gebeuren/wat er gesubsidieerd wordt

• <=> Onderzoek gebeurt normaal bottom-up: onderzoekers kiezen wat ze interessant vinden

Dat idee van Europese identiteit en cultureel erfgoed komt ook voor in Horizon 2020

• Instrumentele redenering: idee dat een Europese canon automatisch zal leiden tot het verbeelden van zo’n gemeenschap

Contacthypothese

Contact met andere culturen en groepen…

• Resulteert niet altijd in meer positieve relaties, maar kan ook vooroordelen versterken

• Vertaalt zich niet noodzakelijk in een verschillende attitude t.a.v. andere groepen

Uitdaging is om zowel meer samenhangend te worden (sociale cohesie), maar ook om engagement te stimuleren voor de democratie

Niet: dit is Europa en iedereen moet dit volgen

Wel: Europa is voortdurend aan het veranderen en we moeten ons constant in vraag stellen wat de betekenis/zingeving is voor de mensen die er wonen

• Voortdurend op zoek gaan naar samenleven in pluraliteit/solidariteit

Erfgoed niet zien als een instrumenteel gegeven om gemeenschap te verbeelden (top-down), maar van onderuit nadenken hoe erfgoed kan ingezet worden om de pluraliteit vorm te geven

Functie van cultureel erfgoed is het verbinden van het verleden, heden en toekomst

We moeten dus ook op zoek gaan naar cultureel erfgoed-in-wording

Project: de Schaarbeekse taal

Participatief kunstproject van sociaal-artistieke organisatie (Constant) in Brussel

Opdracht: verbeter het imago van de buurt

• In plaats van een canon van Schaarbeek uit te werken, hebben zij de vraag omgedraaid en met de mensen uit Schaarbeek gewerkt

  • Audioboek opgenomen met inwoners

  • Beeld krijgen van alle verschillende talen die gesproken worden

  • Daarna radioprogramma’s gemaakt om de betekenis van die woorden te bevragen/zoeken => op die manier ontmoeting creëren tussen inwoners

  • Uiteindelijk woordenboek samengesteld met al die woorden

 

Voorbeelden van enkele woorden (bv. Flamand, Inshallah…)

=> kan verschillende betekenissen hebben

=> nadenken over welk soort woorden wij gebruiken en wat voor verbinding deze mogelijk maken