Sociologie & ethiek

Waarden

idealen die wezelijk zijn voor kwaliteit van leven of een beroep

Normen

op waarden gebaseerde handelingsvoorschriften

Zegt een norm

Wat je wel of niet moet doen, in een situatie wil je een waarde in de praktijk waarmaken

Universalisme

Het standpunt dat waarden & normen universeel geldig zijn, dus ongeacht de situatie

Relativisme

Het standpunt dat waarden & normen alleen gelden binnen een bepaalde gemeenschap of per individu verschillen & dat geen enkel waardesysteem beter is dan de ander

Mensen rechten voor universalisten

universele normen

mensenrechten voor relativisten

geen universele normen

Descriptief

Beschrijven van normen in bepaalde gemeenschap zonder daar een mening over te hebben

Normantief

schrijft voor wat je zou moeten doen vinnen een bepaalde gemeenschap

Bewust bekwaam

Bewust bezig zijn om de competenties van je beroep eigen te maken

Conventioneel niveau Gilligan

2e niveau van morele ontwikkeling, word gehandeld van uit alturisme

Conventioneel niveau Kohlberg

2e niveau van moraliteit waarbij de morele actor rekening houdt met zijn omgeving

Deugdenverantwoordelijkheid

Verantwoordelijkheid die niet is gebaseerd op vastgelegde afspraken maar op normen & waarden op een morele plicht die betrokkene heeft

Deugden

Goede eigenschappen die de handelwijze van de mens bepaald

Empowerment

Een proces van versterking waar bij individuen, organisaties & gemeenschappen greep krijgen op de eigen situatie & hun omgeving, dit bereiken ze via het verwerven van controle, het aanscherpen van kritisch bewustzijn & het stimuleren van participatie

Efficiency

de mate waarin de sociaal weker zijn doelen bereikt

Ethiek

Een systematische reflectie op morele vragen op basis van rationele argumenten

Meta-ethiek

Overdenking van de begrippen uit de ethiek

Moraal

Het geheel handelingen & gedragingen die sociaal of maatschappelijk gewenst worden gezien. Liggen waarden & normen ten grond slag

Morele actor

Persoon die handelt in morele kwestie

Morele norm

gedragsregel

Morele opvatting

Antwoorden op de vragen hoe men zich als goed, verantwoordelijk mens moet gedragen

Morele vragen

Vragen over hoe men moet leven

Morele waarden

Idealen van een gemeenschap over wat goed is in het leven

Persoonlijke professionaliteit

Integratie van technisch instrumentele & normatieve professionaliteit met persoonlijke competenties

Post-conventioneel niveau Gilligan

Hoogste niveau van morele ontwikkeling waarin de morele actor een evenwicht vind in belang van zich zelf en de ander. Hij handelt uit welbegrepen eigenbelang

Post conventioneel niveau Kohlberg

Hoogste niveau van morele ontwikkeling waarin de actor afstand kan nemen van de feitelijke situatie & zelfstandig kan bedenken wat de juiste waarden & normen zijn. Hij gaat uit van universele morele pricipes

Stadia van post conventioneel niveau Kohlberg

orientatie in het sociale contact & universele waarden & het geweten

Pre conventioneel niveau Gilligan

Eerste niveau in de morele ontwikkeling, doel is individuele overleving. Actor handelt uit eigen belang en egocentrisme

Pre conventioneel niveau Kohlberg

Eerste niveau in de morele ontwikkeling waarin de actor zich nog niet aanpast aan de omgeving.

Stadia pre conventioneel niveau Kohlberg

gehoorzaamheid & straf, voor wat hoort wat

Prescriptieve ethiek

Voorschrijvende ethiek formulering van een voorkeur voor de bepaalde waarden & normen en hoe mensen horen te handelen

professionele moed

Gebruik makend van professionele kennis & regels met (wanneer nodig) eerst overwinnen van sociale en/of professionele angsten en de gevolgen hiervan

Professionele wijsheid

De sociaal werker kan in gesprek gaan over keuzes & kan ethische vragen signaleren en evalueren

Reinigingsmoraal

Moraal die regelt dat mensen reinheid koppelen aan het goede & kwade besmetting met het kwaad. In contact komen met vreemde smetten kan zorgen voor walging. Door reinigingsrituelen proberen ze hun omgeving hiervan te ontdoen

Samenwerkingsmoraal

Moraal die regelt hoe mensen met elkaar samenwerken & hoe ze omgaan met mensen die die samenwerking bedreigen

Schaamte

Onaangenaam gevoel van persoon die denkt dat anderen hem vooroordelen omdat hij te kort schiet ten opzichte van de waarden & normen van de omgeving

Schuld

Onaangenaam gevoel van persoon die zich realiseert dat hij te kort schiet ten opzichte van zijn omgeving

Technisch-instrumentele professionaliteit

De sociaal werker beschikt over de juiste kennis & is effectief en efficient in behalen van doelen

Reden nodig hebben van ethische theorien als pedagoog

omdat je ethische keuzes moet kunnen maken & verantwoorden op grond van argumenten of ethische theorie

3 ethische theorieen

Gevolgenehtiek, beginselenethiek, deugdenehtiek

Utilisme

gevolgenehtiek waarbij gekeken word naar gevolgen van (doel) van de handeling en streeft naar het bereiken van zoveel mogelijk geluk & positieve gevoelens

Ander woord gevolgenethiek

teleologische ethiek

Theorie Utilisme

Die handeling die moreel juist is en die het grootste geluk voor het grootste aantal mensen oplevert is de juiste

Filosofen Utilisme

Hume, Bentham, Mill & Singer

Theorie Singer

Zoveel mogelijk (mensen)levens redden gaat voor materiaal

Kritiek utilisme

Onpersoonlijk, geluk van minderheid word opgeofferd voor geluk meerderheid, te simpel gedacht dat het goede leven alleen maar afhangt van genot en geluk

Taak pedagoog volgens het ultilisme

in afweging nemen van de gevolgen van alle betrokkenen bij de beslissing

Deontologische ethiek

beginselethiek waarbij er gezocht word naar morele regels om een handeling uit te voeren & er gekeken word naar de intentie van de handeling & niet de gevolgen

Beginselethiek

Er wordt gekeken naar de intentie van de handeling en niet de gevolgen ervan

Beroepscode volgens deontologische ethiek

Beroepscode zijn morele regels wanneer je hieruit handelt, doe je het juiste

Immanuel Kant

grondlegger van de deontologische ethiek

1e principe Kant

handdeling pas morele waarde wannneer die komt uit morele plicht/intentie

2e principe Kant

morele waarde van handeling word bepaald door regel die ten grondslag lig

3e principe Kant

mensen hoeven alleen een handeling te doen wanneer een morele plicht dit verplicht

Het categorische imperatief (betekenis)

Manier voor vinden van morele regel bedacht door Kant

Het categorische imperatief (inhoud)

Handel alsof de grondregel van je handeling door jouw wil tot een algemene natuurwet wordt.

Kritiek deontologische ethiek

Geen uitzonderingen mogelijk, helpt niet bij conflicterende regels, niet iedereen is in staat om op deze manier te denken

Taak pedagoog volgens deontologische ethiek

baseer je afwegingen & verantwoording van ethische beslissingen op de morele regels/plichten die je hebt. Handel vanuit beroepsnormen & beroepscode

Ubuntu

Afrikaanse ethiek die gebaseerd is op verbondenheid met zowel eigen groep als andere groepen

Regelutilisme

Variant op utilisme waarin men afweegt welke regels nuttig zijn om een goede situatie te bereiken

Plichtethiek

deontologische ethiek waarin wordt beoordeeld welke handeling juist is ongeacht de gevolgen

Aristoteles

grondlegger deugdenethiek

Deugd

goede specifieke eigenschap van iemand

Deugd volgens Aristoteles

juiste middenweg van eigenschappen, hangt af van de situatie en vraagt om karakter en kunde

Zorgethiek

Normantieve theorie die gebaseerd is op verbondenheid tussen mensen & de verantwoordelijkheid & zorg voor elkaar die daaruit voorvloeien

Gilligan

eerste grondlegger zorgethiek

Tronto

deed verder onderzoek naar zorgethiek onderscheid goede zorg in 4 aspecten

4 aspecten goede zorg Tronto

Caring about, caring for, care giving, care receiving

Caring about

Aandachtige betrokkenheid, in de gaten houden van iemand

Caring for

Zorg & verantwoordelijkheid op je nemen & ingrijpen wanneer nodig

Care giving

Zorg verlenen

Care receiving

Zorg ontvangen, dit bepaald of de gegeven zorg goed was

4 aspecten van goede zorg

hangen af van de context

Taak van de pedagoog volgens deugdenethiek

bedenken wie wil ik zijn & hoe moet ik handelen volgens de juiste beroepshouding

Juiste deugden voor zorgzame professional

respect, betrouwbaar, openheid, zorgzaam

Heteronomie

situatie waarin een ander de wet stelt (Kant)

Handelingsutilisme

Variant op het utilisme waarbij men zich bij iedere handeling op zichzelf afvraagt wat de gevolgen zijn.

Niveaus van empowerment

Individueel, gemeenschap, organisatie

Universalisme

Volgens de universele mensenrechten word ieder mens gelijk geboren

SES

niet voor iedereen gelijk

Rechtsgelijkheid

alle regels & wetten in een land, gemeenschap o.i.d zijn voor iedereen gelijk & iedere burger word hier in gelijk en onpartijdig gehandeld

(drie) dubbel gebonden zijn

De groepen waar je als pedagoog voor werkt, 1. client (en omgeving), 2.opdracht van de maatschappij (maatschappelijke regels) 3. opdracht van het beroep (beroepscode)

Normantieve professionaliteit

De sociaal werker/pedagoog is zich bewust van de normen, waarden en deugden die een rol spelen in haar handelen en kan deze in een open dialoog toetsen aan de argumenten van anderen

Centrale waarden van de beroepscode voor pedagogen

Respect, betrokkenheid, sociale rechtvaardigheid, deskundigheid, betrouwbaarheid

Beroepscode pedagogiek

Beroepscode voor professionals in sociaal werk

Verzorgingsstaat

staatsvorm waarin de overheid verantwoordelijkheid neemt voor het welzijn van de burgers, door uitkeringen en voorzieningen te bieden aan mensen die dat nodig hebben

Vermaatschappelijking

clientengroepen die vroeger zouden worden opgenomen in de intramurale zorg blijven nu in de maatschappij wonen

Verlichting

Manier van denken (uit 18e eeuw) die ervan uitgaat dat men niet op gezag van religie, traditie, vooroordelen of onder druk van anderen iets als waar ervaart maar dat men zelfstandig nadenkt, redelijk denken staat centraal

Systeemwereld

werkelijkheid die word gereguleerd door macht & geld, word gekenmerkt door strategisch handelen

Subjectivisme

opvatting dat morele principes individueel zijn & dat een morele handeling juist is als de persoon deze zelf goed keurt

Sociale rechtvaardigheid

tegengaan van negatieve discriminatie, erkennen diversiteit, eerlijk verdelen van middelen, tegengaan van onrechtvaardigheid & onrechtvaardige praktijken, bevorderen solidariteit

Prudentie

inzicht om verstandige keuzes te maken

Professionele verantwoordelijkheid

De verantwoordelijkheid die de sociaal werker heeft om vanuit zijn professionele kennis & kunde te bepalen wat hij doet

Politieke emancipatie

Het streven naar& ontwikkeling van gelijke rechten & zelfstandigheid voor groepen die eerst werden gediscrimineert

Polarisatie

Het versterken van tegenstellingen tussen partijen of bevolkingsgroepen

Participatiesamenleving

staatsvorm waarin de overheid niet meer zoals in de verzorgingsstaat, het ideaal heeft om de burgers van wieg tot graf te verzorgen. Overheid vind dat burgers niet passief moeten afwachten op zorg van de staat

Moreel relativisme

standpunt dat wat moreel juist of onjuist is, volledig bepaald door de culturele context

Inclusieve samenleving

samenleving waarin iedereen gelijk is & gelijke kansen heeft

Collectieve verantwoordelijkheid

mensen nemen verantwoordelijkheid voor elkaar & hun omgeving