Biology

de celwand komt voor bij

planten cellen

rond de celwand zit

een primaire celwand van cellulose, (plasmamembraan → secundaire celwand → primaire celwand → middenlamel)

wat is cellulose en waar komt het voor

Cellulose is de belangrijkste bouwstof van de celwand bij planten. het komt voor bij de primaire celwand

wat is de primaire celwand?

de eerste dunne en flexibele laag die door een plantaardige cel wordt gevormd tijdens de celdeling en celgroei.

wat is de functie van de primaire celwand?

• Zorgt voor bescherming van de cel.

• Geeft stevigheid en vorm,

• maar laat toch groei en uitwisseling van stoffen toe.

• Speelt een rol in celcommunicatie en interactie met de omgeving

de primaire celwand kan nog met verschillende lagen versterkt worden. deze lagen noem je

secundaire celwand

waar bevind het secundaire celwand zich

tussen de primaire celwand en het celmembraan

hoe zitten de meeste celwanden aan elkaar

soort aan elkaar gelijmd => door kleverige tussenlaag van pectine = de middenlamel

waarom hebben planten alleen celwand

• De celwand zorgt voor stevigheid en helpt de plant rechtop te blijven. (planten hebben geen skelet) 

• Samen met de turgordruk (waterdruk in de vacuole) maakt dit planten stevig.

• Bescherming

  • De celwand vormt een barrière tegen bacteriën, schimmels en fysieke schade.

• Regulatie van groei

  • De primaire celwand is flexibel, zodat cellen groter kunnen worden.

  • De secundaire celwand (indien aanwezig) maakt cellen daarna sterker, bijvoorbeeld in hout.

• Waterhuishouding

  • Celwanden helpen bij het transport van water via de plant (bijv. in de vaten).

dieren cel moeten flexibel zijn

waarom hebben dierlijke cellen geen celwand

• Dieren moeten kunnen bewegen, buigen en veranderen van vorm.

• Een stijve celwand zou dat onmogelijk maken.

wat is de middenlamel

De middenlamel is het laagje dat tussen de celwanden van twee aangrenzende plantaardige cellen ligt. 🌱

van wat is de middenlamel gemaakt

vooral uit pectine (een soort koolhydraat/polysacharide = suiker)

functie van middenlamel

“Lijm” tussen cellen → houdt plantaardige cellen stevig bij elkaar.

dienen de celwanden om de cel te isoleren

nee

hoe is het cytoplasma verbonden met ander cytoplasma van een aanliggende cel?

door stippels of plasmodesmata

wat zijn stippels of plasmodesmata

Een stippel bestaat uit een groepje plasmodesmata bij elkaar. het verbind het ene cytoplasma met ander cytoplasma van een aanliggende cel

Plasmodesmata 

microscopische kanaaltjes tussen cellen, voor transport en communicatie. 

cellen van dieren zijn door … begrensd?

celmembraan 

wat is het celmembraan

de dunne, flexibele laag die dient als barrière tussen de cel inhoud en de omgeving van de cel

celmembraan komt voor bij 

dieren en planten

celmembraan funtie? 

de dunne, flexibele laag die dient als barrière tussen de cel inhoud en de omgeving van de cel 

hoe dik is de celmembraan 

8nm dik

het basislaag van het membraan is

een dubbele fosfolipiden

fosfolipiden bestaat uit ?

een hydrofiele kom (water aantrekkend) en een hydrofobe staart (waterafstotend deel)

hoe zitten de fosfolipiden in de dubbele laag

in de dubbele laag zijn de staarten naar elkaar toegekeerd

wat drijft er in de dubbele fosfolipiden laag

eiwitmoleculen (blauwe dingen op de foto)

wat is een andere naam voor een celmembraan

Plasmamembraan

Welke functie vervult het celmembraan in grote lijnen?

Het fungeert als barrière tussen de celinhoud en de omgeving van de cel.

Waaruit bestaat de basislaag van het celmembraan?

Uit een dubbellaag van fosfolipiden.

Uit welke twee delen bestaat een fosfolipidemolecule?

Een hydrofiele kop (polair, wateraantrekkend) en een hydrofobe staart (apolair, waterafstotend).

Hoe liggen de fosfolipiden in de dubbellaag georiënteerd?

De hydrofobe staarten naar elkaar toe en de hydrofiele koppen naar buiten.

Wat drijft er in de dubbellaag van fosfolipiden?

Eiwitmoleculen

Welke functies kunnen trans-membraan - eiwitten hebben?

Transportfunctie of communicatiefunctie door het membraan.

Waar bevinden zich de membraaneiwitten die niet dwars door het membraan steken?

Aan één zijde van de membraan.

sommige eiwitten kunnen zich bevinden aan één zijde van de membraan. andere kunnen zich bevinden aan?

dwars door het membraan

Welke functie hebben eiwitten aan de buitenzijde van het celmembraan?

Contactfunctie: ze laten de zelfde soort cellen aan elkaar ‘klikken’ om weefsels te vormen.

Welke functies hebben eiwitten aan de binnenzijde van het celmembraan?

Enzymatische functie of hechtfunctie voor het cytoskelet.

dus samenvattend celwand?

• plantelijke cel

• middenlamel

• primaire celwand

• secundaire celwand

• stippels/ plasmodesta

cytoskellet samenvattend

• plant + dier

• micro tubuli (plant + dier)

• microfilamenten (plant + dier)

• intermediare (dier)

vacuole

tonoplast/ vacuole membraan

Wat ligt er enkel bij dierlijke cellen op het celmembraan?

Een glycocalix 

wat is de glycocalix? (uit wat bestaat het)

Uit vertakte sacharidemoleculen. 

Welke functie heeft de glycocalix?

Het maakt het celoppervlak herkenbaar, zodat het afweersysteem lichaamsvreemde en lichaamseigen cellen kan onderscheiden.

fosfolipiden zijn

altijd in beweging

Welke andere moleculen komen in het celmembraan voor naast fosfolipiden en eiwitten?

Cholesterolmoleculen

Welke functie hebben cholesterolmoleculen in het celmembraan?

Ze regelen de membraanvloeibaarheid. 

Waarom is de regeling van de membraanvloeibaarheid belangrijk?

Omdat fosfolipiden voortdurend in beweging zijn binnen één laag.

Hoe moet het celmembraan gezien worden: als een vaste structuur of als een vloeibaar vlies?

Als een vloeibaar vlies (fluïde mozaïekmodel).

Wat is een andere naam voor het cytoplasma?

Celplasma

Wat is het cytoplasma in de cel?

Een waterige massa met verschillende organellen.

Wat zijn organellen?

De ‘orgaantjes’ van de cel die alle levensactiviteiten uitvoeren. elk met een eigen specifieke functie die bijdraagt aan het functioneren van de cel als geheel

Waaruit bestaat de vloeistof van het cytoplasma voornamelijk?

Vooral uit water en veel proteïnen (enzymen).

Welke celprocessen vinden deels plaats in het cytoplasma?

Een deel van het metabolisme van de cel.

Door welke structuur wordt het cytoplasma begrensd?

plasmamembraan

Wat ligt rond het plasmamembraan bij planten?

Een stevige celwand van cellulose.

Welke organel in plantencellen bevat water en opgeslagen stoffen en vermindert zo het volume van het cytoplasma?

vacuole

Waarom kan er er minder in het cytoplasma zitten in een plantencel?

Omdat de vacuole veel ruimte inneemt met water en opgeslagen stoffen zodat er minder in het cytoplasma (celplasma) zit

Welke functie hebben de organellen in het cytoplasma?

Ze voeren de levensactiviteiten van de cel uit.

Wat is typisch voor plantencellen qua vacuole?

Een centrale grote vacuole. en typisch voor plantaardige cellen

Kunnen dierlijke cellen vacuolen hebben?

neen (Ja, maar kleinere vacuolen)

Wat omgeeft de vacuole?

Eén membraan: het tonoplast of vacuolemembraan.

Waaruit bestaat het vacuolevocht?

Een waterige oplossing van ionen, suikers, mineralen, eiwitten en pigmenten.

Wat is turgor?

De inwendige spanning in een plantencel als de vacuole goed vol is met vacuolevocht.

Welke functie heeft turgor in plantencellen?

Geeft stevigheid aan de cel en het gehele plantenweefsel.

Welke andere functies heeft de vacuole?

Reserveplaats voor stoffen en afbraak van macromoleculen (bij dierlijke cellen gebeurt dit door lysosomen).

Waaruit zijn microfilamenten opgebouwd?

Actine-eiwitten.

Waar bevinden microfilamenten zich meestal?

In de buurt van het celmembraan.

Welke functies hebben microfilamenten?

Geven de cel vorm en beweeglijkheid; betrokken bij membraanuitstulpingen, fagocytose en spiercontractie.

hoofdfunctie van vacuole kort in punten

• Opslag: De vacuole slaat water, suikers, mineralen, pigmenten en andere stoffen op.

• Turgor: Wanneer de vacuole vol is met vacuolevocht, ontstaat er inwendige spanning (turgor) die de cel en het plantenweefsel stevigheid geeft.

Kortom: de vacuole reserveert stoffen én zorgt ervoor dat de plant stevig blijft staan.

Wat is het cytoskelet?

Een 3D-netwerk van dunne eiwitvezels dat door het cytoplasma loopt.

Hoeveel soorten cytoskeletvezels zijn er en wat zijn ze?

microfilamenten, microtubuli en intermediaire filamenten.

Welke functies hebben microfilamenten?

Geven de cel vorm en beweeglijkheid; betrokken bij membraanuitstulpingen (bijv. fagocytose) en spiercontractie.

wat zijn microtubuli? 

zijn dikkere holle eiwitbuisjes uit Tubuline-eiwitten.

Welke functie hebben microtubuli bij transport?

Organellen en stoffen verplaatsen; motoreiwitten kunnen over microtubuli “lopen” om vracht te verslepen (vesikels of organellen).

waar komt microtubuli voor?

bij planten en dieren

waar komt microfilamenten voor

planten en dieren

waar komen intermediare filamenten voor

enkel bij dierlijke cellen

Welke rol spelen microtubuli tijdens celdeling?

Ze trekken chromosomen uit elkaar bij celdeling

Welke functie hebben microtubuli bij transport?

Organellen en stoffen verplaatsen; motoreiwitten kunnen over microtubuli “lopen” om vracht te verslepen (vesikels of organellen).

microtubuli maken wat ook mogelijk 

beweging van cellen

microtubuli maken ook beweging van cellen mogelijk door?

cilla (trilharen) en flagellen (zweepstaarten)

hoe maken microtubuli celbewegingen mogelijk?

Door cilia (trilharen) en flagellen (zweepstaarten).

Voorbeeld van een flagel bij een menselijke cel?

De zweepstaart van een spermacel.

Hoe dik zijn intermediaire filamenten vergeleken met microfilamenten en microtubuli?

Dunner dan microtubuli, dikker dan microfilamenten.

Waaruit bestaan intermediaire filamenten?

Polymerisatie van eiwitten die specifiek zijn voor elk celtype.

wat zijn intermediaire filamenten?

zijn eiwitbuisjes en geven steun aan de cel en houden organellen op hun plek.

Welke functie hebben intermediaire filamenten?

Geven steun aan de cel en houden organellen op hun plek.

Wat kunnen intermediaire filamenten tussen cellen vormen? 

Ze verbinden cellen via membraan eiwitten en vormen een niet-doorlaatbaar weefsel.

Bevatten plantencellen intermediaire filamenten?

neen

Wat vervangt in plantencellen de functie van intermediaire filamenten?

De celwand, die stevigheid en celhechtingen verzorgt.

dus het cytoskelet eiwitvezels zijn

3:

1) microfilamenten

2) microtubuli

3) intermediaire filamenten

de drie hoofdcomponenten van het cytoskelet van eukaryote cellen, die zorgen voor vorm, mechanische stevigheid, celbeweging en intracellulair transport

3:

1) microfilamenten

2) microtubuli

3) intermediaire filamenten

voor wat zorgen membraan eiwitten

voor transport

membraan eiwitten binden met

signaalmoleculen

voorbeeld van signaalmoleculen die binden met membraan eiwitten

hormonen

Welke functie hebben membraaneiwitten bij transport?

Ze verzorgen het transport van stoffen door het celmembraan.

Wat doen membraaneiwitten met signaalmoleculen?

ze binden met signaalmoleculen (bijv. hormonen), waardoor een reactie in de cel volgt.

Hoe zorgen membraaneiwitten voor rechtstreekse communicatie tussen cellen?

Door cellen aan elkaar te koppelen (contactfunctie).

Welke enzymatische functie kunnen membraan eiwitten hebben?

Ze werken als enzymen die reacties katalyseren en stofwisseling mogelijk maken.

Wat is de functie van membraaneiwitten als hechtplekken?

Ze dienen als hechtpunten voor het cytoskelet.