AP Reviewer

Klima

tumutukoy sa kalagayan ng atmospera ng isang lupain sa loob ng mahabang panahon.

Climate Change

ang pagbabago ng klima o panahon dahil sa pagtaas ng greenhouse gases na nagapainit sa mundo

UNFCC (United Nations Frameworks Convention on Climate Changes)

pagbabago ng klima bunga ng natural na dahilan (natural climate variability) at mga aktibidad ng tao (direct o di direct) na nakakapagdulot ng ng pagbabago sa komposisyon ng kawalan (global atmosphere)

Global Warming

nararanasang pastas ng katatamtamang temperatura ng himpapawid at mga karalatan sa mundo nitong mga nakaraang dekada.

Greenhouse Gases / Greenhouse Effect

ang mga gas na naiipon sa atmospera na pumipigil sa pagbalik ng init sa kalawakan at nagsisilbing makapal na balot na nagpapainit są ating daigdig.

Water Vapor

pinaka marami ito sa ating atmospera na dahilan ng pagkakaroon ng mga ulap, presipitasyon na nagdadala ng ulan, at nagkokontrol ng lubhang pag-init ng atmospera. Kapag dumarami ang water vapor sa ating atmospera, nagiging mas

mainit din ang daigdig.

Carbon Monoxide at Carbon Dioxide

Mula ito sa mga natural na proseso tulad ng paghinga ng mga tao at pagsabog ng mga bulkan. Nabubuo rin ito sa tuwing sinusunog ang mga fossil fuel tulad ng langis, coal, at natural gas para mapaandar ang mga sasakyan, mga pagawaan at mga planta ng kuryente.

Chlorofluorocarbons

kemikal ito na nakasisira ng ozone layer ng ating mundo. Ginagamit ang chlorofluorocarbons bilang refregerants o pampalamig at aerosol propellants at iba pa.

Methane

mula ito sa natural na proseso sa kapaligiran tulad ng mga nabubulok na bagay tulad ng basura, dumi ng hayop at datami ng palay.

Nitrous Oxide

nabubuo ito sa pamamagitan ng paggamit ng mga komersyal at organikong pataba, paagsunog ng biomass, combustion ng fossil fuel at paggawa ng nitric acid.

Mga Sanhi ng Climate Change

• Init mula sa ilalim ng lupa (natural)

• Labis na paggamit ng enerhiya

• Matinding polusyon

• Paggamit ng produkto at mga gawaing nagpaparami sa mga greenhouse gases.

Epekto ng Climate Change sa Tao

nagdudulat ng pagkasakit ng mga tao. Pinaka matinding naapektuhan nito ay ang mahihirap, may kapansanan, bata, matanda at nakatira sa mga lugar na may mararaming population at baybaying dagat.

Mga Epekto sa Agrikultura at Kapaligiran

• Pagkatuyo ng lupa

• Pagbabaha

• Pagkasira ng coral reef

• Pagkawala ng tirahan ng mga hayop

• Pagkakasakit at pagkamatay ng mga hayop at halaman

Mga Epekto sa Ekonomiya at Pamahalaan

• Paghina ng produksiyon dulot ng kakulangan sa tubig

• Mas malaking pangangailangan ng produksiyon ng kuryente o enerhiya

• Pagkasira ng mga tahanan, gusali at negosyo sa baybay dagat

• Pagbaba ng kita o pagkalugi ng mga negosyante

Mga Suliraning Pangkapaligiran

1. Polusyon sa Hangin

2. Polusyon sa tubig

3. Polusyon sa lupa

   • Problema sa basura

   • pagmimina

4. Panganib na masala ang iba’t ibang uri ng hayop at halaman

5. Pagkalbo ng gubat

6. Paglaki ng populasyon

Mga Aktibidad ng Tao na Nagpapalala sa mga Problemang Pangkapaligiran

1. Paggamit ng mga kemikal na nakasisira sa ating atmospera.

2. Malawakang paggamit ng teknolohiya.

3. Maling paraan ng pagtatapon ng mga basura.

4. Patuloy na pagpuputol ng mga puno (deforestation)

5. Ilegal at labis-labis na pagmimina, quarrying at paggamit ng lupa.

6. Maling paraan ng pagsasaka, pangingisda at paghahayupan.

Agena 21 (ph version)

Philippine Agenda 21

Batas Republika Blg. 9147

Wildlife Resources Conservation and Protection Act

Wildlife Resources Conservation and Protection Act.

nakatuon sa konserbasyon at pagbibigay ng protection sa mga maiilap na hayop.

Presidential Decree No. 1067

Water Code of the Philippines

Water Code of the Philippines.

Layunin nitong protektahan ang karapatan ng bawat isa na magkaroon ng listas at malinis na tubig.

Batas Republika Blg. 8749

Philippine Clean Air Act of 1999

Philippine Clean Air Act of 1999.

Naglalayong panatilihin ang malinis na hangin sa pamamagitan ng pagbuo ng pambansang programa

Batas Republika Blg. 9003

Ecological Solid Waste Management Act of 2000

Ecological Solid Waste Management Act of 2002.

Naglalayong paigtingin ang tamang pamamaraan ng pangongolekta, pagsasalansan at pagtatapon ng solid waste materials.

Batas Republika Blg. 8371

Indigenous People’s Right Act of 1997

Indigenous People’s Right Act of 1997.

layunin nitong proteksiyonan ang mga tahanan o ancestral domains ng mga katutubong grupo sa ating bansa.

Batas Republika Blg. 6969

Toxic Substances and Hazardous Wastes of 1990

Toxic Substances and Hazardous Wastes of 1990.

Nagpapatupad ng regulasyon ukol sa importasyon, pagmamanupaktura, paggamit, pagbili, distribusyon at pagtatapon ng mga nakalalasong kemikal.

Batas Republika Blg. 8550

Philippine Fisheries Code of 1998

Philippine Fisheries Code of 1998.

Naglalayong protektahan ang lahat ng yamang tubig ng bansa.

Batas Republika Blg. 7942

Philippine Mining Act of 1995

Philippine Mining Act of 1995

Nakatuon sa makatwirang paggalugad, pagpapaunlad, paggamit at pangangalaga sa yamang mineral na matatagpuan sa bansa maging sa loob ng Eksklusibong Sonang Ekonomiko.

Batas Republika Blg. 7586

National Integrated Protected Areas System Act of 1992

National Integrated Protected Areas System Act of 1992.

Nakatuon sa pangangalaga at pagpapanatili ng kalikasan o natural biodiversities

Batas Republika Blg. 7638

Department of Energy Act of 1992

Department of Energy Act of 1992

Nilalayon ng batas na isaayos, subaybayan at isakatuparan ang mga plano at programa ukol sa wastong eksplorasyon, konserbasyon at paggamit ng enerhiya sa bansa

Batas Republika Blg. 9729

Climate Change Act of 2009

Climate Change Act of 2009.

nagsusulong ng mga proyekto tungkol sa pagbabago ng klima o climate change.